Tebranma jarayonlar to’g’risida tushuncha, erkin va majburiy tebranishlar

13. Tepkilar va Lisaju figuralari
Bir-biriga yaqin chastotali ikkita garmonik tebranishlarni ko’shganda hosil bo’ladigan tebranishlar amplitudasining davriy o’zgarishi tepkilar deb ataladi.
T epkilar chastotasi:
Tepkilar amplitudasi:

 tepkili tebranish tenglamasi.
Lissaju figuralari:
+

X va Y koordinata qiymatlari bir xil T₀ vaqt oraliqlarida va tebranish davrining eng kichik karraliklarida qaytarilib turadi.
va
14. Majburiy tebranishlar va ularning differensial tenglamalari ( mexanik va elektr tebranishlar uchun)
Garmonik qonunlar o’zgarishidagi faqtorlar ta’siri ostida sodir bo’ladigan tebranishlar majburiy tebranishlar deyiladi.
Majburiy garmonik tebranishlarning ikkinchi tartibli differensial tenglamasi
||
so’nish koeffitsiyenti tebranishning xususiy chastotasi
majbur qilvchi faqtorlarning chastotasi
Mexanik majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi
majburiy etuvchi kuch


r- qarshilik koeffitsiyenti k-qattiqlik koeffitsiyenti
-tebranishning xususiy chatotasi majburiy etuvchi faktorning chastotasi
Elektr majburiy tebranishlarning differensial tenglamasi
majbur etuvchi faqtor – tashqi EYUK yoki o’zgaruvchan kuchlanish
differensial tenglama
tenglamaning yehimi
Maqsimal zaryad Tebranish fazasi

zaryad va kuchlanish orasidagi faza siljishi
q-elektr zaryadi , R-qarshilik,
L-induktivlik, C-elektr sig’imi
15.Tok kuchining o’zgarish tenglamasi
zaryaddan vaqt bo’yicha birichi xosilasi
Umumiy holda
Tok va qo’yilgan kuchlanish orasidagi faza siljishi

tok kuchining amplitudasi yoki maksimal tok
Rezanons
Majbur etuvchi kuch chastotasi tebranish tizimining xususiy chastotasiga yaqinlashganda
majburiy tebranishlar amplitudasining birdaniga ortishi xodisasi –rezonans xodisasi deyiladi.
 Rezanons amplitudasi

 Rezonans chastotasi