Telekommunikatsiya injiniringi va kasb ta’limi fakulteti “Telekommunikatsiya injiniringi” kafedrasi

3- amaliy mashg‘ulot.
Ikkilik AM, CHM, FM signallari optimal korrelyatsiya demodulyatorlarini amaliy o‘rganish.
Ishdan maqsad: Ikkilik signallarni optimal korrelyatsion demodulyatorini o‘rganish va talabalarga joriy mavzuga oid bilimlarni berish hamda tegishli qurilmalar, uning ish tamoyili hamda signallarini shakllantirish shuningdek ularni qayta ishlash prinsiplarini o‘rgatishdan iborat.
Topshiriq: joriy mavzuga oid bilimlarni shu ko‘rsatmaga asosan mustahkamlash, tegishli tizim bo‘lsa u auditoriyada bo‘lsa to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘qituvchiga o‘z xulosa va bilimlarini namoyon etish ham hisobotlar tuzishdan iborat.
Nazariy qism
Raqamli aloqa tizimida quyidagi tenglama asosida ishlovchi murakkab shakldagi tashuvchi signallar generatori ishlatiladi:
y_n = y_n-3 * y_n-4
bu yerda, n=1,2,3,4, … 15, y_n – amplitudalari +1 va -1 bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchakli impulslar.
Qabul qilish tomonida signal quyidagi qiymatni hisoblovchi diskret kor­relyator yordamida qabul qilinadi:

bu yerda: X – geterodin signali bo‘lib, y_n — tenglamasidagi shartga bo‘ysynadi (y_k ni x_k ga almashtirish yo‘li bilan); har 15-nchi impulsdan keyin korrelyator qaytadan signalni qabul qiladi.
Diskret ikkilik AM signallarni xato qabul qilish extimolligi aniqlaymiz:

3.1-rasm.
(3.1)

(3.2)



(3.3)
(3.4)
(3.5)
Avvalgi mashg’ulotda topilgan {U_n} signallar ketma-ketligi uchun shaxobchalangan uzun liniya asosidagi moslashgan filtr sxemasini chizing. Signalga aloqa kanali nochiziqli buzilish kiritmaydi va halaqit ta’sir qilmaydi deb moslangan filtr chiqishidagi signalni shaklini chizing.
Halaqitlarni oniy qiymatlari o‘zaro bog‘liq mos bo‘lganda, moslashgan filtr uning kirishidagi berilgan signal/halaqit nisbatini chiqishdagi signal/halaqit nisbatini maksimal bo‘lishini isbotlang. 5.2-masala ifodalarini va natijalarini qo‘llab ushbu nisbatni hisoblang.
Diskret ikkilik ChM signallarni xato qabul qilish extimolligi aniqlaymiz:



3.2-rasm.



Bu signallar ortogonal signallardir. Diskret ChM signalning ekvivalent energiyasi aniqlaymiz:
(3.6)


(3.7)
(3.8)
Topshiriq
Jadvalda keltirilgan har xil turdagi ikkilik modulyatsiya (manipulyatsiya) uchun moslashgan filtrlar asosida qurilgan qabul qilgich sxemasini chizing va nazariy jihatdan asoslab bering. Uzatilgan har bir ikkilik sig­nal uchun filtrlarni kirishidagi va chiqishidagi signallar vaqt diagrammalarini chizing.
Masala yechimini osonlashtirish uchun signalga xalaqit ta’sir qilmaydi va aloqa kanali signalga nochiziqli buzilish kiritmaydi deb hisoblansin.
3.1-jadval