Tema : Hújjetlerdi rásmiylestiriw. Texnika qáwipsizligi boyınsha imtixan tapsırıw. Texnika qáwipsizligi

У₀(t₁, t₂) = Σ У_0i (t_1, t₂) (14.11)
ⁱ⁼¹
Bul jerde: У_0i(t₁, t₂) – i jalg’aw qurilmasinin’ (0≤ i ≤ V) uliwma ba’nt boliw waqiti; V – jalg’aw qurilmasi sani.
14.3-suwrette eki jalg’aw qurilmasi xizmet ko’rsetiw ju’klemesin aniqlaw grafik ko’rinisinde ko’rsetilgen. Usi grafikke tiykarlanip xizmet ko’rsetiw waqiti to’mendegishe aniqlanadi:
Уo₁(t₁, t₂) = τ₁ + τ₃ + τ₆;
Уo₂(t₁, t₂) = τ₂ + τ₅;
Уo(t₁, t₂) = Уo₁(t₁, t₂) + Уo₂(t₁, t₂);

(t₁, t₂) waqit aralig’inda tu’sip atirg’an telefon ju’klemesi У(t₁, t₂) dep, har bir tu’sip atirg’an shaqiriqqa toliq xizmet ko’rsetiw formulasinan payda bolg’an xizmet ko’rsetilgen ju’klemege aytiladi:

(14.12)
Bul jerde: У_i(t₁, t₂) – shaqiriqlar joytilmaytug’in (ha’mme tu’sken shaqiriqa xizmet ko’rsetiledi, bunin’ ushin V = ∞ boliwi kerek) sistemadag’i i jalg’aw qurilmasinin’ uliwma ba’nt boliw waqiti jiyindisi; V = ∞, sebebi ha’r bir tu’sken shaqiriqqa usi waqitta xizmet ko’rsetiledi, yag’niy shaqiriq joytilmaydi.
14.3-suwrette (t₁, t₂) waqit aralig’inda tu’sken 7 shaqiriqtin’ besewi (1, 2, 3, 4, 5, 6) xizmet ko’rsetilgen. Ekewi 4- ha’m 7- shaqiriqlar jalg’aw qurilmalari ba’nt bolg’ani ushin olarg’a xizmet ko’rsetiw ushin qabillanbag’an. Usi misalda

14.3-su’wret. Xizmet ko’rsetiw ju’klemesin aniqlaw grafigi.

tu’sip atirg’an ju’klemeni aniqlaw ushin jog’atilg’an shaqiriqlarg’a da xizmet ko’rsetiledi, xizmet ko’rsetilgen ju’klemeni aniqlaw kerek.

У ∙ o₁(t₁, t₂) = τ₁ + τ₃ + τ₆ + τ₇;
У ∙ o₂(t₁, t₂) = τ₂ + τ₄ + τ₅;
У(t₁, t₂) = У ∙ o₁(t₁, t₂) + У ∙ o₂(t₁, t₂);

(t₁, t₂) waqit aralig’inda jog’atilg’an telefon ju’klemesi У_p(t₁, t₂) dep tu’sip atirg’an telefon ju’klemesinin’ bos xizmet ko’rsetiw qurilmalari bolmaslig’i sebepli jog’atilg’an bo’limine aytiladi:

Уp(t₁, t₂) = У(t₁, t₂) – Уo(t₁, t₂); (14.13)
Ko’rilip atirg’an misalda
Telefon ju’klemesi o’lshemi waqit. Telefon ju’klemesi waqit araliqlari jiyindisinan ibaratlig’in esapqa alip, onin’ o’lshew birligi sipatinda saat x iyeleniw dep, sonday ju’klemege aytiladi , bunday ju’klemege bir jalg’aw qurilmasi bir saat dawaminda tinimsiz iyelegende xizmet ko’rsetedi.
Telefon ju’klemesi waqit boyinsha o’zgeriwshen’ mug’dardir. Ol jil, ay ha’m sutka dawaminda ha’m o’zgerip turadi. 14.4-su’wrette bir sutka dawaminda telefon ju’klemesi o’zgeriwi ko’rsetilgen. Telefon tarmag’i elementlerin esaplaw ushin ju’klemeni en’ joqari bolg’an bir saat ishindegi shamasi alinadi. En’ joqari ju’kleme saati (EYUYUS) dep, 60 minuttan ibarat u’zliksiz waqit aralig’inda telefon ju’klemesinin’ en’ joqari boliwina aytiladi. 14.4-suwrette EJOJUS eki telefon tarmag’i ushin shtrix siziqlar menen ajratip ko’rsetilgen.
Telefon tarmaqlarin esaplawda telefon ju’klemesi emes, al onin’ waqit birligi ishindegi shamasi – telefon ju’klemesi tezligi paydalaniladi. Telefon ju’klemesi waqit birligi (a’dette bir saat) ishindegi shamasina telefon ju’klemesi tezligi delinedi. Turaqli telefon shaqiriqlari ag’imi ushin telefon tezligi to’mendegi formula menen aniqlanadi:
_{V V}
Y = h Σ iPi ha’m Yo = h Σ iPi (14.14)
^{i=1 i=1}

№ 8 Tema : Abonent qurılmaların tekseriw hám olarǵa texnikalıq xizmet kórsetiw. Diagnostik testlerdi jumısqa túsiriw hám toqtatıw

Xabar tu’rine qarab, abonent terminallardin ha’r qiyli turleri bar.
Olar:

• 
  ha’r turdegi telefon apparati –TA;
  
• 
  telegraf apparati;
  
• 
  faksimal apparati;
  
• 
  peyjer;
  
• 
  jeke kompyueter ha’m tag’i basqalar.
  

Telefon apparatinin’ 3 turi bar: klassik, simsiz, mobil baylanistin’ radio telefoni. Klassik TA 4 turli klassqa bolinedi:

• 
  joqari klass: ko’p funksional TA;
  
• 
  birinshi klass: qosimsha funksional imkaniyatina iye TA;
  
• 
  ekinshi klass: knopkali nomer tergishli, shaqiriqti tonal qabillawshi, mikrofoni ko’mirli emes;
  
• 
  u’shinshi klass: diskali nomer tergishli, shaqiriwdi elektro mexanik qabillawshi, mikrofoni ko’mirli ha’m ko’mirli emes. Element bazasina qarap, analog ha’m elektron TA bar.
  

Abonent terminallarinin’ tiykarg’i funksiyasi paydalaniwshi jaratqan xabar turin elektr signalina aylandirip, araliqqa uzatiw ha’m kerisinshe. Bunnan tisqari, telekommunikatsiya tarmag’ina kerekli paydalaniwshinin’ adresin uzatiw, tarmaqtan tu’sken shaqiriw signalin qabil qiliw ha’m telekommunikatsiya tarmag’inda payda bolg’an jag’daydi paydalaniwshig’a jetkiziw funksiyalarin orinlaydi.
Bul abonent terminallarinin’ telekommunikatsiya bag’darina tiyisli tu’rlerin ko’rip shig’amiz.
Ha’zirgi waqitta telefon tarmaqlarinda ko’p mug’darda ha’r qiyli tu’rdegi analog telefon apparatlari qollanilmaqta. TA paydalaniw ornina qarap, mikrofondi elektr quwati menen ta’miynlewi, TA tu’sip atirg’an shaqiriwlarg’a telefon stansiyasinda xizmet ko’rsetiw ta’rtibi, du’zilisi ha’m so’ylesiw qurilmalarinin’ TA sxemasina jalg’aniwi boyinsha tu’rli klaslarg’a bo’linedi.
Paydalaniw ornina qarap, TA uliwma ha’ m arnawli xizmet apparatlarina ajratiladi. Birinshisine uliwma paydalaniw telefon apparatlari, ekinshisine bolsa arnawli paydalaniwg’a mo’sherlengen telefon apparatlari: ten’iz kemeleri (izg’ar o’tkizbeytug’in) TA, jer asti shaxtalari TA (jariliwdan qawipsiz), a’skeriy-dala TA, yadta saqlaw qurilmasina iye TA, kusheyttirgishli TA, joqari dawista so’lewshi TA ha’m tag’i basqalar kiredi.
Mikrofonnin’ elektr quwatlig’i menen ta’minlewine qarab, TA jergilikli batareyali – TA MB (mikrofon elektr quwati kushleniw menen abonent liniyasi arqali stansiyadan ta’minlenedi) telefon apparatlarina bo’linedi.
TA tu’sip atirg’an shaqiriqlarg’a xizmet ko’rsetiwine qarab, yarim avtomatiktelefon stansiyasi – TA (RTS) ha’m avtomatik-telefon stansiyalarinin’ TA (ATS) qa; TA tu’ziliwine qarab, qozg’almas TA (stolg’a qoyiladig’an, diywalg’a ildirib qoyilatug’in) ha’m alib juretug’in telefon apparatlarina; so’ylesiw qurilmalarinin’ jalg’aniwina qarab, o’zgermes (mikrofon ha’m telefon so’ylesiw waqtinda liniyag’a ba’hama’ jalg’anip turadi) ha’m o’zgeriwshen (mikrofon liniyag’a tek dawis tolqinlarin uzatiw waqtinda, telefon bolsa qabil qaliw waqtinda jalg’anadi) sxemali TA qa bo’linedi.
Orayliq batareyali uliwma paydalaniw TA to’mendegi qurilmalardan ibarat (2.1-suwret)

• 
  so’ylesiw qurilmasi (SQ);
  
• 
  shaqiriwdi qabil qiliw qurilmasi (SHQ);
  
• 
  richakli jalg’aw (RJ);
  
• 
  san tergish (ST).
  

2.1-su’wret. TA nin’ a’piwayilastirilg’an sxemasi.