Tema : Jumıs ornın shólkemlestiriw hám texnika qáwipsizligi qaǵıydaları Joba

Ustaxanadaǵı ásbap -úskeneler.
Oqıwshılar ustaxonada islep atirǵanl arida hár túrlı ásbaplar hám úskenelerden paydalanadı. Qayshı, qálem, sızǵısh, iyne, oymaq, jelim, jelim sabınlaǵıshı, bi giz, taglik taxtashalar, pıshaq, gezleme, reńli qaǵaz kompleksi, plast ilin, túrli
urıwlar, japıraqlar, shúberek bólekleri, karton kompleksi, súlgi, shıǵındılar ushın tartpa, stol ústine klyonka.
Túrli ásbaplardan paydalanıwda texnika qawipsizligi qaǵıydaları :
Qayshınan paydalanıw qaǵıydaları
1. Qayshın belgilengen orında, belgilengen jaǵdayda saqlań.
2. Qayshın uchini joqarıǵa etip uslamań.
3. Qayshın ashıq halda qaldırmang.
4. Qayshın júrip turǵanıńızda isletpeń.
5. Qayshın tek jabılǵan halda ushınan ustap dostıńızǵa beriń.
6. Qayshın isletayotganda kesiliwdiń baǵdarın hám materialdı ustap turǵan shep qol barmaqların gúzetip turing.
7. Jaramsız qayshın isletpeń , onı oqıtıwshına tapsırıń.
Pıshaq menen islew qaǵıydaları
1. Uchi domalaq pıshaqtan paydalanıń.
2. Pıshaqtı oqıtıwshı kórsetkeni sıyaqlı isletiń, kesganda qattı baspań.
Bizden paydalanıw qaǵıydaları
1. Bizdi jónsiz isletpeń .
2. Sırtı tegis, sırǵanchiq qattı predmetlerdi biz menen teshmang.
3. Teshiladigan predmetti qolıńızde uslamań, onı stol, taglik ústine qoyıp teshing.
Iyne menen islew qaǵıydaları.
1. Ninani isletip bo'lgach, arnawlı iyne kópshikshege sanchib qoyıng.
2. Ninanni hesh qashan awızıngizga almań.
3. Artıqsha iynelerdi ignadonda qurǵaqlay jaǵdayda saqlań.
4. Isten aldın hám isten keyin iynelerdi sanap kóriń, jetiwmegen iynelerdi álbette tabıń.
5. Qaǵaz hám kartondan zatlardı jasaǵanda birinshi tesikti álbette biz menen tesip alın.
Kórilgen sharalarǵa qaramay klassta baxtsız hádiyse júz bersa, oqıtıwshı birinshi járdemdi kórsetiwi hám mektep shıpakerin chaqi-rishi kerek. Jumıs reti kelgendede yad, tańıw sılesi salınǵan aptechka bolıwı shárt.
Ózbekstan tábiyiy resurslar, paydalı qazilmalar, metall hám eritpeler, plastmassalar, taxtalar hám ósimliklerge bay úlke bolıp tabıladı. Respublika mizning bul tábiyǵıy baylıqları sanaatda, tur mush de paydalanatuǵın shiyki zat bolıwı menen bir qatarda meh nat sabaql arida atqarılatuǵın jumıslar ushın kerekli material bolıp da xızmet etedi.
Oqıwshılarda dáslepki jaslıgınan baslap ana tábiyaatqa qızıǵıwshılıq hám muhabbattı, odaǵı sulıwlıqlardı kóre biliwdi tárbiyalaw kerek.
Tábiyiy materiallar menen islew olardı tábiyaattı baqlawǵa májbúr etedi. Baqlawlar bolsa kórkem dóretiwshilik qábiletlerdi, konstruktorlıq ideyasın, túsiniklerdiń anıqlıǵın oyatadı. Túrli tábiyiy materiallar menen islew, túrlishe ishlov beriliwin, túrli ásbaplardan paydalanıwdı talap etedi hám olardı isletiw bilim, kónlikpe, ilmiy tájriybelerin beredi.
Túrli tábiyiy materiallardı toplaw oqıtıwshı qoyǵan maqsetke baylanıslı boladı. Oqıwshılar kórip shıǵılǵan hám tolıq talqılaw etiń gan yamasa ózleri oylap tapqan suwret ushın material toplaydılar. Yamasa kerisinshe, aldın túrli japıraqlardı toplap, keyin jumıstı orınlaw rejimin anıqlawları múmkin.
Tábiyiy materiallardı oqıwshılar daslep oqıtıwshı baslıqlıǵında aylanıw waqtında toplaydılar. Tábiyiy materillarni toplaw processinde oqıwshılar átirap daǵı ósimlikler dúnyası, hashoratlar menen teńi shadilar, terekler, guller sortların, atların, formaların, tabi iy materiallardı qashan hám qanday toplaw hám qanday saql ash kerekl igini bilip aladılar. Tábiyaattı qorı iqlash hám oǵan ıqtıyat korona munasábette bolıw, onı asıraw máselelerine bólek itibar beriw hár bir oqıwshınıń minneti.
Miynet sabaqlarında tábiyiy materiallardan : qurıtılǵan japıraqlar, guller, palız eginleri - qawın, ǵarbız, qabaq urıwları, miyweler - shıye, erik, shaptalı mójeneleri hám sol sıyaqlılar, balıq teńgeleri hám qanatları, jo'xori hám mákke so'talari, paxta chanog'i, ǵoza qabıqı hám sol sıyaqlılardan keń paydalanıladı.
Tábiyiy materillarni toplayotgan hár bir oqıwshı tábiyiy materiallardı tártipli jıynaw hám tayarlaw kerekligin biliwi, japıraq toplaw jara janında terekler, putalar shoxini turpayılıq menen sındırıw, gúl hám sol sıyaqlılardı oylamastan úziw tábiyaatqa salıstırǵanda jırtqıshlıq ekenligin esta saqlawı kerek. Gullerdi qol menen sindirib bolmaydı, keri jaǵdayda poyasi zıyanlanıwı múmkin.
Qurıtıp alıwǵa mólsherlengen ósimlikler hár qanday ıǵallıqtan holi bolıwı kerek, keri jaǵdayda ósimlik qurıtılǵanda ol jaǵdayda daqlardıń izi qaladı. Quritilayotgan ósimliktiń tábiyiy reńin saqlap qalıwdıń eń zárúrli shárti, olardı samal utib turatuǵın orında, jelbizekte, quyash nurında tez qurıtıp aldılarr. Ósimliklerdi keptiriw 3 táwlikten aspawı kerek.
Gerbariy ramkalarında keptiriw. Gerbariy ramkalarında qurit ilgan ósimliklerdiń kóbisi óziniń tábiyiy reńin saqlap qaladı.
Bunda ósimlik jumsaq qaǵaz yamasa gazeta arasına salıp qóyıladı. Hár bir bet qaǵaz hám ósimlik ortasına taǵı bir nec awa qabat qaǵaz yamasa gazeta qóyıladı, sebebi quritilayotgan ósimlik ózinden ıǵallıq shıǵaradı. Sonnan keyin papka eki to'rsimon ramka ortasına qóyılıp, ashıq hawaǵa qóyıladı. Egerde hawa temperaturası keshte hám keshesi júdá pasayadigan bolsa, ósimlik ıssı hám qurǵaqlay jayǵa alıp quritiladi.
Pressda keptiriw. Arasına ósimlik salınǵan qaǵazlar gerbariy papkası ornına eki faner listlar ortasına jaylanıp, salmaqli zat bastırıp qóyıladı. Og'rilik pressga qansha ósimlik jaylastırilganligiga baylanıslı boladı. Mayda názik ósimlikler kem salmaqlıqtı hám keptiriw ushın
kemrek waqtın talap etedi. 2-3 saattan keyin qaǵaz almastırıladı. Keptiriw sol usılda dawam ettiriledi.
Íssı utyug menen keptiriw. Íssı utyug menen ádetde japıraqlar, poyalar, maysalar quritiladi. Qabat -qabat gazeta yamasa yum shoq qaǵaz arasına ósimlikti qoyıp, ústinen utyug júr giziladi. Keyininen ústki qabatındaǵı gazetani alıp, quritilayotgan ósimlik samallatiladi hám qurǵaqlay jayǵa jıljıtıladı, keyininen gazeta jawıp taǵı utyuglandi. Ósimlik 2-3 minutda quriydi hám ol óziniń tábiyiy reńin joǵatmaydı. Egerde qurıtılǵan ósimlik kóterilganda óziniń denesin ustap tursa, ol jaqsı qurıtılǵan esaplanadı. Eger ol sinib maydalanıp ketsa, sonday eken, ol artıqsha qurıtıp jiberilgen esaplanadı.