Tema : Mobil baylanıs standartları Joba

Autentifikatsiya orayı (AUM)-maǵlıwmatlar bazasın autentifikatsiyalaw orayı bolıp, haqıyqıylıq modulına - SIM-kartaǵa (Subscriber Identity Module) iye abonentke sistema xızmetinen paydalanıw ruxsat etilgenligin anıqlawǵa múmkinshilik beredi.
Úskeneni identifikaciyalaw registri (ÚIR) - sistemada isletiliwshi kóshpeli stansiyalardıń ceriya nomerleriniń maǵlıwmatlar bazasın identifikaciyalaytuǵın registr. Urlıq yamasa joǵatılǵan telefonlar nomeri qara dizimge jaylastırıladı. Bul bul telefonlardı keyinirek sistemada isletilmaslikka múmkinshilik beredi. Ornalasqan orınnıń sapar registri (OOSR) - quramında berilgen operatorǵa xizmet kórsetiw aymaǵında (rouming) waqtınsha jaylasqan kóshpeli stansiyalar jónindegi kerekli informaciya bolǵan registr. Úskene ekspluataciyası orayı (UEO) tarmaqtıń bólek elementleri islewin támiyinleydi. Tarmaqtaǵı barlıq baylanıstı kommutatsiyalaw orayları bir-biri menen baylanısqan. Hár bir kóshpeli baylanıstı kommutatsiyalaw orayı bir yamasa bir neshe bazalıq stansiya bólek sistemalardi (BSBS) qadaǵalaydı. Kóshpeli baylanıstı kommutatsiyalash orayınıń tiykarǵı waziypası sistemanıń eki mobil abonentleri arasında yamasa bir sistemadan paydalanıwshı hám sırtqı tarmaq abonenti arasında jalǵanıw ornatiliwin muwapiqlastiriwdan ibarat.
Mobil tarmaqlardı qurıwdıń ayriqsha qásiyetleri
Real sharayatlarda uyali sistemada mobil stansiyalardıń tegis emes bólistiriliwi júz beredi. Odan tısqarı abonentler mútajligi waqıt hám keńislik boyınsha ózgeredi. Bul mashqala uyali tarmaq kólemin arttırıw jolı menen sheshiledi. Uyali tarmaq kólemin arttırıwda kanallardı bólistiriw usıllarınan paydalanıladı. 2. 7-suwretde kanallardı bólistiriw usıllarınıń klassifikaciyası keltirilgen. Kanallardı belgilengen (statikalıq ) bólistiriw - sistema resurslarin bólistiriwdiń eń ápiwayı usılı esaplanadı. Bul usılǵa qaray berilgen uyada jańa jalǵanıwdı tek ol jaǵdayda bos kanallar bolǵanında ornatıw múmkin. Usınıń sebebinen, kanallardı belgilengen bólistiriw júklemeniń eń joqarı waqıtlarında blokirovkalaw itimallıǵınıń asıwına alıp keliwshi nátiyjesiz sheshim bolıwı múmkin. Kanallardı ápiwayı ózlestiriw usılı belgilengen bólistiriwdiń tiykarǵı strategiyasın jaqsılanǵan variantı bolıp, oǵan azǵantay dinamika qosılǵan. Eger arnawlı bir orinǵa ajıratılǵan barlıq kanallar bánt bolsa,
bos kanaldı qońsılas orınnan alıw múmkin. Berilgen orınnıń bos kanaldan paydalanıw onidan baslap, kanallar arasında hám kanallar ishindegi zıyanlardan qutiliw ushın, ózlestirilgen kanaldan átirap daǵı qatar orınlardıń paydalanıwı qadaǵan etiledi. Bul strategiyanı qóllaw sebepli blokirovkalaw itimallıǵı, trafik jedelligi arqalı anıqlanıwshı málim bosaǵa dárejegeshe azayadı. Kanallardı gibrid bólistiriw usılı aldınǵı usıldıń kemshiliklerin duzewleydi. Bul usılda hár bir uyadagi kanallar eki kategoriyaga bólinedi: birinshi kategoriyaga tek berilgen uyada isletiliwshi kanallar kiredi; ekinshi kategoriyaga ózlestiriliwi múmkin bolǵan kanallar kiredi. Eki kategoriyadagi kanallar qatnası kutiliwshi trafik tiykarında anıqlanadı. Tártipli ózlestiriw usılında hár bir kategoriyaga kiretuǵın kanallar sanı trafik kólemine baylanıslı halda dinamikalıq ózgeredi. Ózlestiriliwi kerek bolǵan hár bir kanalǵa ózlestiriw itimallıǵı beriledi. Kanallar bul itimallıqtıń azayıwı tártibinde saralanadı. Itimallıqlar ma`nisi ózlestirilgen kanallar sanı jónindegi maǵlıwmatqa tiykarınan jańalanadı. Kanallardı dinamikalıq bólistiriw usılında uyalarǵa mudami biriktirilgen kanallar joq. Kanallar arnawlı bir jalǵanıwǵa yamasa izbe-iz bir neshe jalǵanıwǵa ajratıladı. Kanaldı ajıratıw jónindegi qarar kommunikatsiya orayı yamasa mobil stansiya tárepinen qabıl etiledi. Birinshi halda oraylıq basqarıw jóninde sóz baradı ; ekinshi halda kanallardı ajıratıw procesin bólistirilgen basqarıw jóninde sóz baradı. Kanallar jalǵanıwında parametrlerdi optimallastırıw usılı kanallardı bólistiriw strategiyasın anıqlawǵa tiykarlanǵan. Bul strategiya sistemanıń bir qansha parametrlerin, kanallardan qayta paydalanıwdı esapqa alǵan halda, optimallastırıw kerek. Kanallardı maslaniwshań bólistiriw usılı ózinde belgilengen hám dinamikalıq bólistiriwlerdiń abzallıqların sáwlelendiriledi. Hár bir uya óz qálewinde ortasha jedellikke iye trafikge xizmet etiwge jetkilikli kanallar kompleksine iye.
Kanallardı joybarlı maslaniwshań bólistiriw usılında qosımsha kanallardı ajıratıw aldınan, sutka waqtın hám uyaniń o'rnalasqan jayın esapqa alǵan halda, sholkemlestiriledi. Kanallardı bólistiriw trafik jedelliginiń kritik ósiwinen aldınǵı, waqtınan burın ornatılǵan az waqıtlarda ózgeredi. Kanallardı boljawlı maslanıwshań bólistiriw usılında trafik jedelligi waqtıniń real rejiminde olshenedi hám kóshpeli baylanıstı kommutatsiyalaw orayı waqtıniń qálegen onida kanallardı qayta bólistiriliwi múmkin. Modellew hám analizlew nátiyjeleri sonı kórsetedi, trafiktiń kishi jedelliginde dinamikalıq bólistiriw belgilengen bólistiriwge salıstırǵanda jaqsı nátiyje beredi. Biraq, belgilengen bólistiriw, trafiktiń úlken kólemi hám kóshpeli stansiyalardıń sistemanı qamtıp alıwshı zona boyınsha bir tegis bólistiriliwi sharayatında, óziniń abzallıǵın kórsetdi. Belgilengen bólistiriwde kanallar sonday ajratıladı, olardı maksimal kóp ret isletiliwi támiyinlenedi. Buǵan dinamikalıq bólistiriw jaǵdayında erisiw múmkin. Joqarıda keltirilgen kanallardı bólistiriw usılları arnawlı ádebiyatlarda keltirilgen kanallardı bólistiriw usıllarınıń hár túrliligi jónindegi ulıwma oyda sawlelendirip beredi, tek.
Mobil tarmaqlardı qurıw principleri
Mobil yamasa kóshpeli radio baylanis professional sistemaları PMR (Professional Mobile Radio) – radio kanaldan baylanıs kanalı retinde paydalanıwshı hám qolda kóterip juretuǵın paydalanıw terminalların isletiwdi názerde tutatuǵın telekommunikatsiya sistemaları. Ádetde, olar tarmaqtıń radiokanal yamasa radial zonalı (uyali ) strukturaǵa iye hám simpleks (bir tárepleme) hám dupleks (óz-ara ) baylanıs kanallarınan paydalanıwları múmkin. Túrli funksional quramlı hám atalıwı boyınsha kóplegen mobil baylanıs sistemaları bar. Xalıq aralıq kelisimde ulıwmalasqan klassifikaciyalaw ushın " kóshpeli xızmet baylanıs sisteması" (Sistema svyazi podvijnoy slujbi, SSPS) termini isletiledi. Uliwmalıq paydalanıwshı kóshpeli xızmet baylanıs sisteması eki júzeli quramlı telekommunikatsiya tarmag'ı esaplanadı :mobil radio baylanıs sisteması (birinshi úst) hám ulıwma paydalanıwshı telefon tarmaǵı (ekinshi úst) Eki júzeli telekommunikatsiya tarmaǵı informaciyanı kommutatsiyalaw hám bólistiriw wazıypasın strukturalıq bólimlerdiń hár birinde támiyinleydi. Magistral baylanıs liniyalarda kanallardı bólistiriw procesi waqtıniń talap etilgen onida mobil stansiya abonentleri hám ulıwma paydalanıwshı telefon tarmaǵı abonentleri arasında sóylewishlarga xizmet etiw ushın bos baylanıs liniyalarini usınıw sıyaqlı kóriledi. Sonday etip, kóshpeli xızmet baylanıs sisteması kanalları telekommunikatsiya sistemasınıń arnawlı bir tarmaǵı júzesi hám radiosathni birlestiriwshi quramlı kanalları esaplanadı. Házirde dúnyanıń túrli mámleketlerde kóshpeli xızmet baylanıs sistemasınıń túrli kórinisleri isletiledi hám olar bul mámleketler ekonomikasınıń informaciyaǵa bolǵan zárúriyatın támiyinleydi. Kóshpeli xızmet baylanıs sistemasınıń túrlerge bóliniwi radiosathning strukturası arqalı anıqlanadı (2. 9 -súwret).

Mobil tarmaqlar xızmet kórsetiliwshi aymaqtı qaplawshi keteksheler (uyalar) kompleksi kórinisinde qurıladı (2. 10 -súwret). Keteksheler ádetde tuwrı altı múyeshler kórinisinde suwretlenedi. Hár bir keteksheniń orayında óziniń ketegi shegarası daǵı barlıq mobil stansiyalarǵa (MS) xızmet kórsetiwshi bazalıq stansiya (BS) jaylasadı. Abonenttiń sistemanıń ketekleri arasında kóship júriwinde xızmettiń bir bazalıq stansiyadan ekinshisine uzatıw, yaǵnıy estafetali uzatıw (handover) júz boladı.

Barlıq bazalıq stansiyalar ajıratılǵan sımlı yamasa baylanıstıń radioreley kanalları boyınsha mobil sistemasınıń kommutatsiya orayı menen baylanısqan. Abonenttiń mobil baylanıstıń basqa sisteması aymaǵına kóshiwinde oǵan xizmet kórsetiw bir mobil stansiya sistemasınan basqa mobil stansiya sistemasına uzatıladı - rouming (rouming). Quramlı tarmaqtıń 1 bólimleri mobil stansiyalar (MS) hám bazalıq stansiyalar (BS) arasında tashkil etilgen radioliniyalar esaplanadı.
Tarmaqtıń 2 bólimleri bazalıq stansiyalar (BS) hám kóshpeli xızmettiń kommutatsiyalash markazi (KXKM) orasidagi ko’p kanalli bog’lovchi liniyalardan
iborat. Tarmoqning 3 qismlari radiosath vaumumfoydalanuvchi telefon tarmog’i
(UTT) orasidagi magistral bog’lovchi liniyalardan iborat. Bazaviy stansiyalar to’plami tizimga xizmat qilishning butun zonasi bo’yicha joylashgan va ko’chma xizmatning kommutatsiyalash markazi orqali radiosathning ixtiyoriy abonentining
boshqa mobil abonent yoki umumfoydalanuvchi telefon tarmog’i abonenti bilan barqaror radioaloqani ta’minlashga imkon beradi. Bunda mobil abonentning xizmat qilish zonasining qanday nuqtasida joylashgani ahamiyatga ega emas. Shunday qilib, ko’chma xizmatning kommutatsiyalash markazi xizmat qilish zonasida turli mobil stansiyalarni o’zaro kommutatsiyasini ta’minlovchi avtomatik radiokross rolini, mobil stansiyalarning tarmoqning abonentli telefon apparati bilan
kommutatsiyasini, hamda boshqa xizmat qilish zonasining ko’chma xizmatning kommutatsiyalovchi markaziga chiqishini ta’minlaydi.

Túrli standartlardıń uyali mobil baylanıs úskeneleriniń islew algoritmları bir-birine uqsas hám tómendegiler arqalı xarakterlenedi.

1. Mobil stansiya kútiw rejiminde bolǵanında, onıń qabıl etiwshi apparatı sistemanıń barlıq kanalların yamasa tek basqarıw kanalların
skanerleydi.
2. Tarmaq fragmentiniń barlıq bazalıq stansiyaları abonentti shaqırıw ushın basqarıw kanalları boyınsha shaqırıw signalın uzatadı.
3. Shaqırılıwshı abonenttiń mobil stansiyası shaqırıw signalın alǵanında basqarıwdıń bos kanallarınıń biri boyınsha juwap beredi.
4. Juwap signalın alǵan bazalıq stansiya, onıń parametri jónindegi informaciyanı kóshpeli baylanıstı kommutatsiyalash orayına uzatadı. Bul oray shaqıriluvchi abonenttiń mobil stansiyası signalı júzesi maksimal bolǵan bazalıq stansiyaǵa sóylesiwdi ótkeredi.
5. Nomer terilgen waqıtta shaqıriluvchi abonenttiń mobil stansiyası bazalıq stansiyanıń signal júzesi maksimal bolǵan bos kanallarınan birin basıp aladı.
6. Shaqıriluvchi abonenttiń bazalıq stansiyadan uzaqlasqanı tárepke yamasa radioto'lqinlar tarqalıwı sharayatı jamanlasıwına baylanıslı halda signal júzesi pasayadi. Bul baylanıs sapasınıń tómenlewine alıp keledi. Sóylesiw sapasınıń jaqsılanıwına shaqıriluvchi abonentti avtomatikalıq tárzde radoaloqaning basqa kanalına ótkeriw jolı menen eriwiladi.