Tema: Bahalawdin’ ma’nisi ha’m a’hmiyeti Reje

Tema:
Bahalawdin’ ma’nisi ha’m a’hmiyeti
Reje:
Kirisiw
1. Bahalaw jáne onıń áhmiyeti
2. Buxgalteriyada bahalaw
3. Bahalawdin’ ma’nisi
Juwmaqlaw
Paydalanilg’an a’debiyatlar

Kirisiw
Ekonomikanı erkinlestiriw hám tereńlestiriw sharayatında túrli múlkshilikke tiykarlanǵan shólkemlestirilgen-ekonomikalıq tárepten bir-birinen parq etiwshi kóplegen xojalıq jurgiziwshi subiektlerdin’ payda bolıwına orin jaratıldı.
Sol munasábet menen xojalıq jurgiziwshi subiektlarda buxgalteriya esaptıń tuwrı jolǵa qoyılıwı hám onıń ústinen qadaǵalawdıń nátiyjeli mexanizmin islep shıǵıw házirgi kúnniń aktual wazıypalarınan biri bolıp tabıladı.
Atap aytqanda, buxgalteriya bahalawinin’ áhmiyeti retinde xojalıq jurgiziwshi subiektlerde esap sistemasınıń qanshelli tuwrı júritiliwi, xojalıqtıń ekonomikalıq finansliq iskerligin úyreniw jáne onıń jaǵdayına qalıs ataq beriw, sonıń menen birge ekonomikalıq kórsetkishlerdiń natiyjeliligin anıqlaw hám de qadaǵalawın úyreniw búgingi kúnde student jaslarǵa zárúrli programma wazıypasın oteydi.
Ekonomikanı tereńlestiriw processinde xojalıq jurgiziwshi subiektlerdiń ekonomikalıq iskerligin makro hám mikro dárejede analiz etip, kelesinde islep shıǵarıw (jumıs hám xızmet) dıń kólemin boljaw, sonıń menen birge, nátiyjelililikke erisiw ushın zárúrli bolǵan qararlar qabıllaw “Buxgalteriya esabı” pániniń metodikasın jáne de rawajlandirip barıwdı talap etedi.


Bahalaw jáne onıń áhmiyeti
Buxgalteriya esabı usılı elementlerinen biri bahalaw bolıp, onıń áhmiyeti pútkil xalıq xojalıǵı kóleminde úlken bolıp tabıladı.
Bahalaw - xojalıq qarjiları, minnetlemeler hám xojalıq processlerin pul ólshem birliginde sáwlelendiriw usılı bolıp tabıladı.
Bilgenimizdey, kárxana iskerliginde isletiletuǵın xojalıq qarjiları hám olar payda boliw dárekleri túrli bolıp, olardı ólshew birlikleri, forma hám dúzılıwlerı, tashkil tabıwları hár túrlı kóriniske iye esaplanadı. Kárxana xojalıq iskerliginde júz beretuǵın xojalıq processleri nátiyjesinde aqsha hám olar tashkil tabıw dárekleri de muǵdar, da kólem ta’repinen ózgeriwi de tábiy jag’day bolıp tabıladı.
Sonday eken, olar esabın júrgiziw ushın birden-bir ólshem birligi - puldan paydalanbasliqtin’ ılajı joq. Kárxana múlki esabı ju’ritile baslag’anda, olar bahalanadı.
«Buxgalteriya esabı haqqında»gi Nızamǵa tiykarınan, aylanba aktivlerdi bahalaw eki qıylı kóriniste ámelge asıriladı :
1. Haqıyqıy ózine túser bahasında - keltiriw yamasa islep shıǵarıw ózine túser bahası.
2. Bazar bahasinda - satıw sap ma`nisi.
Kárxana múlki bahalanip atrg’anda olardın’ dúzilisi, paydalanılıwı, óndiriste qatnasıwı, maqsetli móljelı sıyaqlı qásiyetleri itibarǵa alınadı.
Mısalı : sawda kárxanalarında tovarlar satıp alıw hám satıw bahalarında esapqa alınadı.
Taǵı bir aqsha - tiykarǵı qurallar esabı júrgiziwde to’mendegishe bahalardan paydalanıladı.
Baslanǵısh baha - tiykarǵı qurallardı satıp alıw, keltiriw, tasıw, ornatıw hám ulıwma paydalanıw jaǵdayına keltiriw menen baylanıslı qa’rejetler jıyındısınan ibarat.
Ámeldegi baha - málim bir múddetke ámeldegi bazar bahalarına maslastırılǵan tiykarǵı qural ma`nisi yamasa mápdar tárepler ortasında almasilatuǵın tiykarǵı qural summası. Ámeldegi baha tiykarǵı qurallar qayta bahalawı nátiyjesinde payda boladı.