Tema: Basqarıw dúzilisi hám onıń túrleri Jobası

Basqarıw funktsiyaları túsinigi hám túrleri
Basqarıw funktsiyaları maqsetler, háreketler yamasa olardı qóllaw ob'ektleriniń birdeyligi menen xarakteristikalanǵan basqarıw iskerliginiń ayriqsha túrleriniń turaqlı quramın anıqlaw.
Olardıń ulıwma wazıypaları hám basqarıw jumıslarınıń baǵdarları ámeldegi bolıp, olardıń quramı hám usınısı málim bir shólkemdiń ayriqsha qásiyetlerine (onıń tarmaqqa tiyisliligi, kólemi, shólkemlestirilgen-huqıqıy forması hám basqalar ) eń kem baylanıslı.
Basqarıw funktsiyaların parıqlaw bólek wazıypalar hám basqarıw iskerligi túrlerin ajıratıp kórsetiw hám olardı ámelge asırıwdıń aqılǵa say qaǵıydaları hám tártiplerin tártipke salıw imkaniyatın beredi.
Basqarıw tekseriwi óz-ara baylanıslı bolǵan funktsiyalar procesiniń jıyındısı retinde ol hár qıylı ilimiy basqarıw mektepleriniń sintezini hám basqarıw qararların qabıllawda jaǵdaylı jantasıwdı ámelge asırıw múmkinshiligin támiyinleydi.
Hár qıylı basqarıw túsinikleri basqarıw funktsiyalarınıń quramı hám mazmunınıń túrli-tumanlıǵın támiyinleydi.
Sistemalı esapqa alǵan halda, barlıq túrdegi shólkemler hám hár qanday jumıs sharayatları ushın eń keń tarqalǵan basqarıw funktsiyalarınıń ush toparın ajıratıw múmkin :
• ulıwma basqarıw funktsiyaları ;
• basqarıwdıń social -psixologiyalıq funktsiyaları ;
• texnologik basqarıw funktsiyaları.
Basqarıwdıń social -psixologiyalıq funksiyalarınıń quramı hám mazmunı
Basqarıwdıń social -psixologiyalıq funktsiyaları shólkem iskerligi processinde júzege keletuǵın adamlar ortasındaǵı munasábetlerdi tártipke salıwdı támiyinleydi.
Zamanagóy sharayatta basqarıwdıń social -psixologiyalıq tárepleri kóbinese shólkemdiń isbilermenlik iskerligi tabıslı bolıwınıń sheshiwshi ayriqsha faktorına aylanadı.
Basqarıwdıń social -psixologiyalıq funksiyalarına delegatsiya hám motivatsiya kiredi.
Bul eki funktsiya da dawam etip atırǵan processler qatnasıwshılarınıń hár birewiniń wazıypaları hám kepillikleri quramın anıqlaw jáne onıń iskerligi ushın eń qolay shárt-shárayatlardı qáliplestiriw, joqarı nátiyjelerdi alıwdı xoshametlew imkaniyatın beredi.
Delegatsiya basqarıw funktsiyası retinde wazıypalardı tapsırıw hám olardı ámelge asırıw ushın juwapkerlikti óz moynına alǵan shaxs yamasa shaxslar toparınıń wákilliklerin belgilew procesin ańlatadı.
Wazıypalar qatnasıwshı yamasa bólindi basshısı iskerliginiń juwmaqlawshı hám aralıq nátiyjelerin qáliplestiriw.
Kompetentsiya xızmetker yamasa bólimdiń belgilengen wazıypalardı orınlaw ushın kárxana qarjları hám resurslarınan paydalanıw boyınsha sheklengen huqıqın ańlatadı.
Juwapkershilik shaxs yamasa bólindiniń berilgen kepillikler, yaǵnıy huqıq hám resurslar sheńberinde júklengen wazıypalardı orınlaw minnetlemein ańlatadı.
Motivatsiya basqarıw funktsiyası retinde shólkemdiń belgilengen rawajlanıw maqsetlerine erisiwge qaratılǵan shólkem iskerliginiń barlıq qatnasıwshıların xoshametlew procesi túsiniledi.
Motivatsiya da bólek shaxsqa, da bir gruppa adamlarǵa, yaǵnıy shólkemge tiyisli bir qatar ayriqsha taypalar hám túsiniklerden paydalanıw menen baylanıslı.
Mútajlikler Klassik hám zamanagóy motivatsiya túsinikleriniń tiykarǵı qatlamı bolıp, geypara zattıń etiwmasligi yamasa etiwmasligi sanalı sezimin ańlatadı.
Motivatsiya motivatsion mexanizmde bul aqıl etilgen mútajliklerdi qandırıw qálewi, yaǵnıy maqsetli iskerlik motivları.
Shaxs hám jámááttiń motivatsiyası motivatsion minez-qulıqta, yaǵnıy sanalı hám qabıl etilgen motivlardı ámelge asırıwǵa qaratılǵan minez-qulqlarda kórinetuǵın boladı.
Maqsetke erisiwge umtılıw xızmetker yamasa jámááttiń barlıq iskerligi ushın xoshametke aylanadı.
Xoshametlew motivatsion mexanizmde xızmetker iskerliginiń xoshametlentiretuǵın motivları jóneltirilgen nátiyje bolıp tabıladı. Insan tárepinen bul nátiyjege erisiwdiń bahası alınǵan sıylıq arqalı bilinedi.
Bayraq Bul mútajlikti qandırıw nátiyjesin, yaǵnıy motivatsiyanıń pútkil procesin materiallıq yamasa ruwxıy (psixologiyalıq ) bahalaw bolıp tabıladı. Bahalaw retinde mıynet haqı sırtqı (baslıq, shólkem tárepinen) hám ishki (isten qanıǵıwdıń ózin ózi bahalawı retinde) bolıwı múmkin.