Tema: Citologiya pániniń mazmunı, maqseti hám wazıypaları. Reje

Ósimlik kletkanıń tiykarǵı strukturalıq komponentleri hám funktsiyalari.

---

Kletka organiodları 
Sırtqı tásirden qorǵaydı, kletkaǵa bekkemlikti beredi hám onıń 
sırtqı ortalıq penen baylanıstırıp kletka formasın turaqlı h’alda saqlap 
turadı. Retseptorlıq funktsiyasın atqaradı.
Plazmalema
Sırtqı ortalıqtıń zatlardı kletka ishine tańlap ótkeredi, kletka 
hám sırtqı ortalıq arasında zatlardıń almasıwın támiyinleydi. 
Plazmalemma, sonday-aq, energik hám reentor regulyatorlıq 
funktsiyalarında atqaradı.
Yadro 
hám 
yadroshalar
Genetik xabardi saqlaw hám kóbeyiw, kletkadaǵı zatlardıń 
almasıwın basqarıw, RNK belok biosintezin ámelge asıradı.
Ribosoma 
Belok biosintezi ámelge asıradı.
Plastidlar:
1. Xloroplastlar
2. Leykoplastlar
3. Xromoplastlar
Fotosintez, belok hám biologiyalıq aktiv zatlar biosintezi 
ámelge asadı 
Reńsiz klastidolar bolıp, jaqtılıq tásirinde xloroplastlarǵa 
aylanadı.
Leykoplastlar kóbinese aminoplastlar h’alında zapas 
organlarda ushıraydı. 50 den kóbirek karogtinoidler sintezlenedi.
Endoplazmatik tor
Belok, uglevod hám lipidler sintezlenedi hám olardıń transpirtı 
ámelge asadı.
Goldji apparatı 
Evda sintezlengen zatlar transport etiletuǵın formaǵa ótedi, 
uglevodlar sintezinde, lizosomalar hám kletka membranalarınıń 
payda bolıwına qatnasadı 
Mitoxondriyalar 
Uglevodlar bir qansha aminokislotalar, may hám organikalıq 
kislotalardıń ıdırawı hámde dem alıw protsessi ámelge asadı. 
Tiykarǵı funktsiyası energiya payda etiw. Sonday-aq, biosintetik, 
protsessler (aminokislotalar, ayırım gormonlar h’. t. b. ) hám ionlar 
toplanadı hám payda boladı.
Peroksismomalar 
Hár túrli zatlardıń aksidleniw protsessleri ámelge asadı, 
jaqtılıqtaǵı dem alıw protsessinde hám purinlerdiń ıdırawında 
qatnasadı
Gliaksisomalar
Gliksilat tsikli ámelge asadı (glyukotseneogenez) 

---

Lizasomalar 
Kletka ishinde siniriw protsnsslerin ámelge asıradı (beloklar, 
nuklein kislotalar, uglevodlar hám maylardıń gidrolitik ıdırawı) 
Mikro 
tutiksheler 
hám mikrofibril lalar 
Tsitoplazmanıń mexanikalıq h’áreketi, tsitoskelet qısqarıwı 
hám transport funktsiyalarına qatnasadı 
Tonoplast 
penen 
oralǵan oraylıq vakuola 
h’ár túrli zatlardıń zapas ornı (mono hám disaxaridler, 
organikalıq hám aminokislotalar) ekspertler (antotsiktlar, flaven hám 
flovokoidlar, ekilemshi zatlar) toplanadi, osmotik hám lizosomik
Citologiya (kytos-kletka, logos-ilim)-kletka h’aqqındaǵı ilim. Kletka-organizmniń belgili bir dúziliske iye bolǵan, kishkene bólegi bolıp 
esaplanadı hám tirishiliktin tiykarı. Citologiya kletkanıń dúzilisi menen ximiyalıq quramın, kletka ishindegi strukturalardıń funktsiyaların, 
h’aywanlar menen ósimlikler organizmlerindegi kletkalardıń funktsiyaların, kletkanıń kóbeyiwi menen rawajlanıwın, kletkanıń qorshaǵan ortalıq 
jaǵdaylarına beyimlesiwin úyrenedi.