Tema: du`nya ma`mleketlerinin` tu`rleri, olardi klassifikatsiyalaw

2
Karimov /. A.
O'zbekstan XXI a'sir bosag'asinda: qa'wipsizlikke qawip, turaqliliq sha'rtleri ha'm rawalaniw 
kepillikleri. Tashkent, "O'zbekstan", 1997-j., 298-bet. 

---

21 
ayirim jag'daylarda joq yamasa huqiqi qatan' sheklengen boladi. Bunday 
ma'mleketler qatarma Saudiya Arabstani, BAA', Yemen, Katar, Bruney 
kiredi. Kuveyt ha'm Baxreyn konstitiitsiyaliq monarxiya ma'mleketleri 
esaplansa da, is ju'zinde olarda absolyut monarxiya belgileri u'stemlik 
etedi. Absolyut monarxiyalar bar ma'mleketler qatarma Vatikan da kiredi, 
oni Rim Papasi basqaradi. Saudiya Arabstani — absolyut teokratik 
monarxiya ma'mleketi bolip, onda ma'mleket baslig'i — korol bir waqittın’ 
o'zinde Nizam shig'ariwshi ha'm oni atqariwshi organlardi basqaradi, 
somn' menen birge, korol bas ministr, quralli ku'shler bas komandiri, 
Joqarg'i sudya ha'm diniy basshi da bolip esaplanadi. Hu'kimet, negizinen, 
korol shan'arag'mın’ ag'zalarman du'ziledi. 
Ekonomikaliq rawajlang'an ma'mleketlerde ha'kimshilik-aymaqliq 
du'zilmege (HAD) quramaliliq ha'm ko'p basqishliliq ta'n. HAD u'sh 
basqishqa ajiratiladi. Aymm jag'daylarda ol ju'da' ko'p basqishlarg'a da iye 
boladi. Frantsiyada 26 rayon, 100 departament ha'm 36,5 kommuna bar. 
AQSH ta 50 shtat 30 mın’nan aslam grafliqti birlestiredi. Grafliqlar o'z 
gezeginde taunshiplar ha'm munitsipalitetlerge bo'linedi. Bulardan basqa, 
ja'ne bir neshe mın’ arnawli okruglar da bar. 
O'zbekstanda HAD si respublika, wa'layat, rayon ha'm puqaralar 
jiymlari bo'leklerinen quralg'an. 
Ja'ha'nde HAD tin' eki tiykarg'i — unitar
3
ha'm federativ
4
formalari 
ken' tarqalg'an. 
3
Unitar ma'mleket —
latinsha unitas so'zinen aling'an bolip, birlik, birden-bir degen ma'nisti an'latadi. Nizam 
shig'ariwshi ha'm atqariwshi ha'kimiyati bar ha'kimshilik-aymaqliq du'zim formasina iye bolg'an el bolip esaplanadi.