tema. Islam. Исламны4 тийкар2ы дереклери

Шиалы3 – Исламда2ы 3 ба2арды4 бири есапланады. «Шиа» с5зини4 толы3 формасы «шиат али»(«Алий т1репдарлары топары») болып, бул ат Али ибн Аби Талиб (656-661) 81м оны4 17ладларына ергенлерге берилген.
Шиалы3та иймамат м1селеси тийкар2ы диний 6стинлерден есапланып, ол ж1мийет м1плеринен емес. Ал дин тийкарларынан келип шы2ады. О2ан к5ре басшы ж1м11т т1репинен сайланбайды, ал мийрас болып 5теди. Усы т1лиймат3а к5ре Мухаммед Пай2амбар Алийди иймам етип тайынла2ан, оннан кейин оны4 17ладларына нызамлы т6рде мийрас болып 5ткен.
Хорижийлик – Исламда д1слеп пайда бол2ан ба2дар есапланады. Харижийлер – ажыралып шы33анлар я2ный 3оз2аланшылар деген м1нисти а4латады. Халифа Алий ибн Аби Талиб 81м Муавия т1репдарлары менен халифалы3та 86кимдарлы3 ети7 ушын г6рес ж6рип атыр2ан бир 7а3ытта пайда бол2ан. Олар диний ж1м11т т1репинен сайланады 81м о2ан бойсынады: 81р бир динге сыйынату2ын мусылман халифа болып сайланы7ы м6мкин.
Егер халифа ж1м11т м1плерин 3ор2амаса 7азыйапсынан босатылады 81м 81тте 5лтириледи. Исеним 1мелий ис-81рекет пенен беккемлени7и керек.
Ханафийлик. Усы мазхабты4 тийкарын салы7шы Абу Ханифа Нуман ибн Собит болып, 669-767 жылларда жаса2ан.
Ханафийликте №уран 81м Сунна2а тийкарланы7 менен бир 3атарда са8абалар с5зи, ижма, салыстыры7, исте8сон, 6рп-1детте ке4нен 3олланыл2аны 81м адамлар2а же4илликлер жаратыл2аны ушын ол жер ж6зи бойлап ке4 тар3ал2ан.
*ажы Халифа 5зини4 «Кашфуз-зунун» шы2армасында ханафий маз8абы ту7ралы пикир билдирген: «4 маз8аб ишинде биринши орында турату2ын 81м 8а3ый3ат3а е4 жа3ын бол2аны Абу Ханийфа тийкар сал2аны болып саналады. Себеби бул маз8аб а73ам2а негизленгенлиги, 6стинлиги, жо3ары талант д5рети7шилиги н1тйжеси бол2аны, теорияларыны4 к6шлилиги менен ажралып турады.»
Абу Ханифа шариат 86кимлерин шы2ары7да 5зине т1н илимий бир усыл2а тийкар салды. «Бириншиден, №уран2а м6р1ж1т етемен. Керекли 86кимди таба алмасам, Пай2амбар сунна2а 81м одан исенимли р17иятшылар ар3алы р17ият етилген 8а3ый3ат шы2армалар2а м6р1ж1т етемен. Оларда таба алмасам сахабалар с5злерин к5зден 5ткерип, 31легенимди аламан. Со4ынан бас3аларды4 с5зине 5темен.»
Ханафийлик маз8абыны4 31липлеси7инде Самар3анда 81м Бухара уламаларыны4 6леси 6лкен болды.
Исламда2ы 6ш маз8аб – ханбалийлик, маликийлик, шафийликте 1мел ийманны4 3урамына киреди делинсе, Ханафийликте ийман калимасын тил менен айтып, ке7ил менен тастыйы3ла7 ийманлы болы72а жеткиликли делинди 81м бул талиймат №уран аятлары 81м 81дислер тийкарында д1лийллеп берилди. Бул к5плеген м1млекетлерде р1смий маз8аб сыпатында 3абыл етилген.