Тема Нефттиӊ физикалық-химиялық қәсийетлери

4.1-сүўрет. ҲҚҲ кыйсық сызығыныӊ
шәртли компонентлер менен
кɵрсетилиўи (-0- тәжрийбели
орынлар; –қайнаў температурасы
шкаласы боийнша тар фракцияларға
бɵлиў; -.- –фракцияларды
шығыў муғдары бойынша тар
фракцияларға бɵлиў).
Бундай жɵнелис ҲҚҲ кыйсық сызығы 100÷150⁰С дан кем болған қайнап шығыў температуралар интервалын ɵз ишине алады.

• 
  ҲҚҲ бойынша әмелий фракцияларды алыў орынлары боийнша қурам тажрийбели анықланғанда, фракциялардыӊ температурасы интервалы ҳәм, оларды шығыў муғдары ҳәм мәлим болғанда қолланылады.
  

Ҳар бир усындай фракцияны кейиншели нефтли араласпаныӊ шәртли компоненти деп қаралады. Усы ҳалда қурам, ɵз физикалық қәсийетлерине ийе, усы компонентлардыӊ дискрет араласпасы сыпатланады. Бундай қасийетлерден бириншиси – Орташа қайнау температурасы есапланады.
20⁰С дан кем интервалға ийе болған, тар фракциялар ушын улкен болмаған қателик пенен Орташа қайнаў температурасы берилген, тар фракцияныӊ басланғыш хәм ақырғы қайнау температурасыныӊ Орташа арифметик муғдарлары сияқлы есаплаў мумкин.
Улыўмалық ҳалда болса, егерде бир шартли компонентти қайнап шығыў шегарасындағы ҲҚҲ кыйсық сызығы улкенирек ийилиўге ийе болса усы температураныӊ Орташа активлигин анықлайды:
t_ўр=(t₁n₁+t₂n₂+…+t_nn_n)/(n₁+n₂+…+n_n) (4.7)
бул жерде: t₁, t₂, …, t_n – тор фракцияныӊ қайнап шығыў интервалыдагы аралық температуралар, ⁰С; n₁, n₂, …, n_n – тор фракция шегарасындагы усы аралық температураларға сайкес халдағы шығыу муғдары
Фракциялардыӊ шығыу муғдарлары n₁, n₂ хәм усы сияқлы массалық молли яки кɵлемлик улеслерде (% лерде) хәм сәйкес түрде Орташа қайнаў температурасы шамалары Орташа массалық (t_ɵр), Орташа молли (t_ɵр) хәм Орташа кɵлемлик болады.


Тығызлық
Нeфт хәм нeфт ɵнимлери тығызлығы әдетте 20⁰C дa (aрeoмeтр хәм есаплаўжоллары арқалы) aныклaнaды хәм суўдыӊ 4⁰C дaғы тығызлығы менен суйылтырылады. Тығызлықты қәлеген температурада анықлаў мумкин:
₄^т =₄²⁰ -  ( т-20)
₄^т-анықлаў ўақтындағы тығызлық. кг/м³
- кɵлем кeӊейиўи кoэффициeнти.