Тема. Qarim – qatnas ha’m shaxs psixologiyasi (2s.) Joba

Men» konsepciyasın este saqlaw menen baylanıstıradı. V.Vundt «Men»di insannıń jeke sezimleri menen baylanıstıradı.
I.S.Kon óziniń «Men»niń jaratılısı miynetinde ózine qaratılǵan sıpatlardı ańlaydı deydi. D. Midtıń pikirinshe ózin – ózi ańlaw bul birgeliktegi iskerlikke birlesken adamlardıń kózi menen qaraw dep biledi. A.N. Leontev ózin – ózi ańlawda sociallıq iskerliktiń roli haqqında bılay deydi. Individual «Men» óziniń quramına kóre sociallıq tájiriybe nátiyjesi payda bolatuǵın sociallıq quram dep bildiredi. Hár bir insan ózin, ózligin qanshelli anıq bilse, obrazın jarata alsa, onıń jámiyet ónimlerine qarsı háreket etiwi sonshelli az hám tárbiyalanǵan boladı. «Men» obrazdıń tiykarǵı quramlıq bólimi ózin bahalaw bolıp tabıladı. U. Djeymstiń original formulası boyınsha onı esaplaw múmkin.
U.Djeyms shaxstıń «men»ine tiyisli eki aspektti ajıratıp kórsetedi.
Emperikalıq «Men»
Haqıyqıy «Men»
Emperikalıq «Men» adam ne «ózimdiki» dep bilgen nárselerde kórinedi. Onıń ózi óz ishine:
Material «Men» – óz ishine shaxstıń dene dúzilisi hám shaxsan onıń ózine tiyisli bolǵan barlıq nárselerdi.
Social «Men» shaxstaǵı onıń átirapındaǵılar tán alǵan «Men» hár bir shaxstı ózi haqqında onıń átirapındaǵılardıń pikiriniń qızıqtırıwı.
Psixologiyalıq «Men» individtiń sociom ortalıqta onıń kimligin kórsete alatuǵın qábileti uqıbınıń jıyındısı esaplanadı.
Haqıyqıy yamasa ádepli «Men» shaxstıń ózin ańlawı, óz – ózine baha beriwinen ibarat.
«Men» konsepcial – sociallıq pikirlerimizdi bildiriwshi hám minez – qulqımızdı basqarıwshı sistema.
R.Berns «Men» koncepsiyası elementlerin tómendegishe xarakterleydi:
a) «Men» – ańlawshı
b) «Men» – obekt
Boris «Men» konsepciyasın insannıń ózine qarata ustanovkalardıń jıyındısı dep túsindiredi. Ol bunı eki komponentke bóledi. Bul komponetler óz – ara baylanıslı bolıp, tómendegishe táriyplenedi. Óz – ózine baha beriw yamasa ózin qabıl etiw «Men» ańlawshı «Men» obrazı menen baylanıslı bolıp, bul óz gezeginde «Men» obekt penen baylanıslı boladı.
P. Berns ózine baǵdarlanǵan ustanovkanı 3 ke bóledi.
1. Real «Men» ustanovkası bul individtiń óz aktual qábiletleriniń rolin qanday bolsa sonday qabıl etiw.
2. Aynadaǵı «Men» ustanovkası.
3. Keleshektegi «Men» ustanovkası.
P. Bernstiń «men» konsepciyasınıń keyingi aspektleri: Social «men», mánáwiy «men», fizikalıq «men» strukturasın islep shıqtı.
«Men» konsepciyası shaxs bolıwı múmkin bolǵan yamasa bolıwdı qálegen «men» di óz ishine aladı. Amerikalı psixolog J. Markustıń pikirinshe bolıwı múmkin bolǵan «men» shaxs bolıwdı qálegen obrazlar bay – súykimli – jaǵımlı «men»lerdi óz ishine aladı. Bolıwı múmkin bolǵan «men»niń ishine shaxs bolıwdan qorqatuǵın «men»lerde kiredi. Jumıssız «men» ekinshi «men», jaǵımsız «men». Bolıwı múmkin bolǵan «men» shaxstı hárdayım belgili maqsetlerge erisiwge umtıldıradı. Bul maqsetlerge eriskennen keyin shaxs ózi umtılǵan turmıstı kóriwge miyasar bolıwı múmkin. Social «men» rawajlanıwına tásir etiwshi faktorlar. «Men» konsepciyasına násiliy faktorlardıń tásiri bar, biraq ornında sociallıq tájiriybe úlken rol oynaydı.