Тема специальная теория относительности (сто)


Download 3.08 Mb.
bet1/11
Sana21.08.2023
Hajmi3.08 Mb.
#1668854
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Maxsus nisbiylik nazariyasi

MAXSUS NISBIYLIK NAZARIYASI (MMN)

  • 1. Galileyning nisbiylik prinsipi. Tezliklarni qo'shish qonuni.
  • 2. Eynshteynning postulatlari.
  • 3. Lorens almashtirishlari.
  • 4. Lorents almashtirishlarining oqibatlari.
  • 5. Relyativistik mexanika
  • 6. Minchlikdagi massa va energiya o'rtasidagi bog'liqlik

1. Galileyning nisbiylik prinsipi


Mexanikada jismlarning barcha harakat tezligi yorug'lik tezligidan ancha past ekanligi taxmin qilingan. Buning sababi shundaki, Nyuton (klassik) mexanikasi, yorug'lik tezligiga yaqin jismlarning tezligida noo’rin ekanligi.
Bu holat uchun to'g'ri nazariya relyativistik mexanika yoki maxsus nisbiylik nazariyasi deb ataladi.
Nyuton modeli hali ham past tezlikda (yorugʻlik tezligiga nisbatan), masalan Yerdagi har kungi harakatlar kabi sodda va aniq yaqinlashish vazifasini bajaradi
Kundalik hayotda uchraydigan tezliklarning aksariyati yorug'lik tezligidan ancha past. Ammo bunday bo'lmagan hodisalar mavjud (yadro fizikasi, elektromagnetizm, fotoelektr effekti, astronomiya).
Klassik mexanikaga ko'ra: mexanik hodisalar bir xil va bir-biriga nisbatan bir tekis va to'g'ri chiziqli harakatlanuvchi ikki sanoqli tizimda sodir bo'ladi..
Ikki k va k' inersial sanoq sistemalarini ko'rib chiqaylik. k' sistema k ga nisbatan x o'qi bo'ylab V=const tezlik bilan harakat qiladi. M nuqta ikkita mos yozuvlar doirasida harakat qiladi:
1-rasm
Ikkala sanoq sistemasidagi M nuqtaning koordinatalari orasidagi bog’lanish topamiz. Biz hisoblashni tizimlarning kelib chiqishi mos kelganda, ya'ni bo'lganda boshlaymiz. Keyin:
(1.1)
Это т.н. преобразования Галилея.
В уравнениях (8.1.1) время – т. е. в классической механике предполагалось, что время течет одинаково в обеих системах отсчета независимо от скорости. «Существует абсолютное время, которое течет всегда одинаково и равномерно», – говорил И. Ньютон.
В векторной форме преобразования Галилея можно записать так:
(1.2)
Продифференцируем это выражение по времени, получим: закон сложения скоростей в классической механике:
или,
(1.3)
Скорость движения точки М (сигнала)
в системе k' и в системе k различны.

Download 3.08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling