Tema Stol tennisi oyın texnika hám taktikasınıń sıpatlaması

Tema - 5. Stol tennisi oyın texnika hám taktikasınıń sıpatlaması

Top uzatilg`annan keyin keskin soqqilar beriw taktikasi.

Raketkani uslaw - Raketkani gorizontal uslaw degende oni ush barmaq – orta, atamasiz ha`m kishkene barmaq penen uslaw tu`siniledi, ko`rsetkish barmaq raketka shetinde sozilg`an, u`lken barmaq ese raketkanin’ arqa ta`repinen orta barmaqqa tiyip turadi. Bul usil raketkanin’ eki ta`repi menen ha`m oynaw mu`mkinligi menen qolay. Bul usil tu`rli soqqilar beriw ha`m olardi ha`m on’nan, ha`m shepten qaytariwda jaqsi na`tiyje beredi.
U`yretiw usili. Raketkag`a qol u`yreniwi ushin tu`rli shinig`iwlar orinlaw mu`mkin. Olardi g`a`rezsiz yaki sport zalinda, u`yde, ko`shede orinlaw mu`mkin.
1. Topqa uriw. Topti raketkag`a atip, gorizontal halatta pa`sten bel ba`lentiliginde uriladi. Da`slep bir ta`repte, son’ ekinshi ta`repte, onnan keyin eki ta`repte na`wbet penen uriladi.
2. Diywal aldinda oynaw. Diywal aldinda 3-4 metr araliqta, on’g`a yarim burilg`an halda turip, topti jen’il joqarig`a atiladi ha`m raketka menen sonday uriladi, top diywalg`a tiyip, arqag`a qaytsin. Da`slebine topti raketka menen emes, qol menen iliw mu`mkin. Ko`nligiw payda bolg`annan son’ raketka menen iliw baslanadi. Bul shinig`iwdi qiyinlastiriw mu`mkin: joqarig`a atilg`an top da`slep polg`a tiyip, son’ diywalg`a tiysin, keyin raketkan’izg`a qaytsin.
Shinig`iwlar kompleksi.
Topti raketka menen oynatiw:
- raketkanin’ bir ta`repi menen;
- raketkanin’ ekinshi ta`repi menen;
- nawbet penen;
- diywalg`a uriw;
- da`slep polg`a urip, son’ diywalg`a uriw;
- topti badmintondag`iday oynatiw.
Jupliqlar oyinida oyinshilarni joylashtirish - Jupliqlar oyininda, qag`iydag`a muwapiq, u`stinliK oyin baslag`an jupliqta boladi, sol sebepli birinshi bolip oyin baslaw soqqi beriw imka`niyatin beredi. Lekin, jupliqlar oyini qag`iydasign muwapiq birinshi bolip oyin baslaw on’ ta`repten on’ ta`repke beriledi, bul jag`dayda u`stinlik topti qabil qilg`an ta`repte boladi. Bunnan tisqari, topti qabil qilip atirg`an jupliq oyinshilari ol yaki bul metodti qay da`rejede jaqsi iyelegenlerine qarap topti kim birinshi bolip qabil qiliwdi kelisip aladi.
Janbas-joqaridan ha`m to`mengi aylanba ha`reket qollanilip atirg`an yaki on’ ta`repke aylaniwli yaki aylaniwsiz qisqa uzatiwlar orinlap atirg`an oyinshi orta siziqtan biraz on’g`a su`rilgen uzin keskin soqqilar beriwge ha`reket qiladi. Oyinshi juwap tobi jo`nelisi, uzinlig`i ha`m aylaniw tu`rini esapqa alip keskin soqqilar beriwi za`ru`r. Oyinshi juwap soqqisinin’ ku`shin esapqa alip ku`shin kontrol qiliwi KereK. Soqqilar tez ha`m tu`rli boliwi kerek.

Top qabil qiling`annan keyin keskin soqqilar beriw taktikasi.

Da`slep, oyinshi qarsilas soqqisin tuwri bahalay aliwi kerek: juwap soqqisinda soqqi berip atirg`an oyinshi toptin’ ushiw tezligin asiriwi ha`m jo`nelisti tu`rlishe qiliwi kerek. Hu`jim soqqilarin tiykarinan qarsilastin’ qorg`aniwsiz ta`repine beriw za`ru`r. Bazi jag`daylarda, sherigine soqqi ushin sharayat jaratiw maqsetinde bul usillardi kerisinshe isletiw mu`mkin. Eger tez soqqi beriwdin’ ilaji bolmasa, oyinshi tez kesiw soqqisin qollawi mu`mkin, lekin bunda qarsilas tez soqqi menen juwap bermesligi ushin toptin’ ushiw jo`nelisin kontrol qiliw, son’ hu`jim ushin qolay waqitti tan’law kerek.
Ha`zirgi ku`nde tennisshiler on’ ta`repten topti qaytariw usilin ko`birek qollanip atir, kemnen-kem jag`daylarda tez soqqi beriwdi qollaydi. Topqa soqqi beriwden aldin oyinshi qolinin’ jelke aldi bo`legi ko`terip, alding`a taslanadi; oyinshinin’ awirliq orayi joqarig`a ko`teriledi. Ko`terilip kiyatirg`an topqa qoldi ishine aylandirip soqqi beriledi, bunda bas barmaqqa ku`sh keledi, raketka toptin’ orta yaki joqari bo`limine on’ ta`repten soqqi beredi.
Raketka topka tiygende oyinshi ishki ha`m qoli menen seziler-sezilmes ha`reket qiladi, raketkanin’ topqa tiyiw mu`yeshi o`zgermeydi, shamali topqa soqqi beriwden aldin oyinshi qolinin’ jelke aldi bo`limin ko`teredi, oyinshinin’ awirliq orayi biraz joqarig`a ko`teriledi, raketka uslag`an qolin arqag`a uzatip, denesin biraz on’g`a buradi.
Ko`terilip kiyatirg`an topqa ol en’ ba`lent tochkag`a jetkeninde soqqi beriledi, bas barmaq raketkag`a ku`sh beredi, bunda juwap soqqisi beriw qiyin bolmaydi, sebebi, pa`ske tu`sip kiyatirg`an toptin’ tezligi ha`m aylaniwi pa`seygen boladi. Oyin tehnikasin tabisli iyelew ushin topti pa`sten aylandiriw, sonday-aq, uzin ha`m qisqa soqqilar beriw usillarin iyelew ju`da` mu`him.
Podrezkanin’ tiykarg`i usillarin iyelegennen son’, oyinshi kelte juwap soqqilardi beriwge imkan beretug`in tez ha`reketleniw tehnikasin ha`m u`yreniwi za`ru`r. Tez ha`reketlenip atirg`an oyinshi soqqi tochkasi og`an jaqin bolip qalmaslig`in kontrol qiliwi kerek. Eger oyinshi on’ ta`repke tez ha`reketlenip atirg`an bolsa soqqi tochkasi on’ ta`reptegi oyinshi ta`repinde, eger oyinshi shep ta`repke tez ha`reketlenip atirg`an bolsa soqqi tochkasi shep ta`reptegi oyinshi ta`repinde boliwi kerek.

Soqqini qabil qiliw ha`m qarsilas soqqisin alip qoyiw usillari.

Jupliqlar oyini qag`iydasiga muwapiq soqqini qabil qiliw stoldin’ on’ ta`repinde alip bariladi, sol sebepli soqqini qabil qiliw jekke oyindag`ig`a qarag`anda jupliqlar oyininda an’satiraq keshedi, sonday-aq, oyinshinin’ diqqati qaratilg`an zona ha`m kishkene, sog`an ko`re soqqini qabil qilip atirg`an ta`rep bunday qolay jag`daylardi o`z qolani aliw ushin isletiwi za`ru`r, bul na`rse qarsilas soqqilarin qaytariwda u`lken a`hmiyetke iye boladi.
Qag`iydag`a ko`re, oyinshi soqqini stoldin’ on’ ta`repinde qabil qiladi, sol sebepli soqqini qabil qilip atirg`an jupliqtin’ jag`adyin aniqlaw ju`da` mu`him. A`melde derlik ko`p jupliqlar tez soqqilar yaki top-spin qollaydi. Eger jupliqtin’ eki oyinshisi ha`m shep ta`rep, ha`m on’ ta`rep soqqisin orinlay alsa, olardin’ ha`r ekewi de en’ qolay jag`daydi iyelegen boladi; eger jupliqtin’ eki oyinshisi tek g`ana on’ ta`rep soqqisin orinlasa, soqqini qabil qiliwda on’ ta`repke ko`p jaqinlaspaw kerek. Orta siziqtan on’ ta`repke biraz su`riliw qarsilastin’ soqqisin tezde qabil qiliw ushin tayar bolip aliwda qiyinshiliq tuwdiradi, bunda iniciativani asan jog`altip aliw mu`mkin. Oyinshi orta siziqtan on’ ta`repke biraz su`rilip turiwi kerek, sonda qarsilastin’ tu`rli jo`nelis ha`m joqaridan berilgen soqqilardi qaytariw ushin sharayat jaratiladi. Bazi tennisshiler shep ta`rep soqqisin jaqsi iyelegen boliwi ha`m qarsilastin’ soqqisin qaytariw ushin qollawi mu`mkin. Sol sebepli olar stol on’ ta`rep mu`yeshine jaqinlawlari mu`mkin.
Jupliqlar oyininda soqqilardi qabil qiliwdag`i iniciativag`a u`lken ahmiyet beriledi, bul ochko aliw ushin ku`shli soqqini a`melge asiriwda sherigine sharayat jaratiw maqsetinde qollanadi. Sol sebepli jaqin araliqta tez soqqi ha`m tez nakat isletiw tehnikasina absolyut iye boliw oyinshi ushin qarsilasi ta`repiinde on’ ta`rep mu`yeshine soqqi beriwge, sonday-aq, qarsilasinin’ denesine jo`nelttirilgen soqqini shep ta`repke jo`nelttiriwge imkan beredi. Sog`an ko`re, toptin’ ushiw jo`nelisin o`zgerttiriw arqali qarsilastin’ o`z maydaninda on’nan shepke ta`rtipsiz ha`reket qiliwg`a ma`jbu`r qiliw ha`m onin’ qorg`aniwsiz ta`repine soqqi beriw imkanin beredi. Bul bolsa, o`z na`wbetinde, sherigine ko`p sanli soqqilar beriw ushin sharayat jaratadi.

Taktikaliq tayarliq.

Ma`lim, jarislarda teK fizikaliq jetik, soqqi ha`m qorg`aniw usillarin qollay alatug`in, jen’iske isenimi ku`shli bolg`an, ba`lkim o`zinin’ ba`rshe jaqsi sipatlarin isKe sala alatug`in, qarsilasinin’ to`men ta`replerin itibarg`a aliwg`a qa`dir tennisshiler salmaqli tabislarg`a erisedi. Birinshi basqishda jan’a oyinshinin’ taktikasi oyin usillarin tan’lawdag`i a`piwayililig`i menen ayirilip turadi, yag`niy bul usil uzaq waqit top jo`neltiw menen ba`nt boliw. Ekinshi basqishta jan’a oyinshinin’ taktikasi podrezka ha`m podstavkani qollag`an halda on’ ha`m shepten jekke soqqilar beriwge tiykarlanadi. U`shinshi basqish teren’lesken basqishi ha`m ol soqqi beriw ha`m qaytariw usillarin ha`m oyinda tu`rli jaqsi iyelegen tehnikaliq ha`m taktikaliq usillardi qollaw ta`jiriybelerine tiykarlang`an.
Soqqilardin’ taktikaliq klassifikaciyasi.
A) Top uzatiw:
1) ochko aliw ushin go`zlengen soqqilar;
2) soqqini tayarlaw;
3) qarsilasqa soqqi beriwge imkan bermeytug`in qorg`aniw soqqilari.
V) Soqqini soqqi menen qabil qiliw:
1) soqqi beriw;
2) soqqini tayarlaw;
3) qorg`aniw.
S) Araliq, jekke ha`m ko`p ma`rte qaytariliwshi soqqilar.
D) Hu`jim soqqilari:
1) nakat;
2) top-spin;
3) juwmaqlawshi soqqi;
4) “sham”g`a soqqi;
5) qarsi hu`jimge o`tiwshi soqqi;
6) pa`seygen qisqa soqqi.
E) Toptin’ aylaniw ku`shi ha`m jo`nelisi boyinsha tu`rli bolg`an soqqilar:
1) Toptin’ aylaniwisiz;
2) joqaridan, pa`sten ha`m qaptaldan aylaniw menen;
F) Qorg`aniw soqqilari:
1) tu`rli aktiv bolg`an soqqilar.
Top qabil qiliwdi jetilistiriw ha`m soqqini alip qoyiw ushin shinig`iwlar
Tennisshiler top qabil qiliwdi jetilistiriw ushin qatar soqqilar beriw usilin qollaydi, bul waqitti tejeydi ha`m soqqilar arasindag`i ayirmashiliqti qisqarttiradi. Bunin’ ushin berilgen shinig`iwlar to`mendegilerden ibarat: jupliq stoldin’ mu`yeshlerine tarqaladi, oyinshilardan biri top uzatadi, ekinshisi qabil qiladi; top uzatatug`in oyinshi soqqini qabil qiliwshinin’ qa`lewine qarap uzatadi. Topti qabil qilatug`in oyinshi tez soqqi ha`m tez naKat qollap, ta`jiriybesin asiradi. Topti qabil qilatug`in oyinshi toptin’ ushiw traeKtoriyasi, tezligine a`hmiyet beriwi za`ru`r. Bul shinig`iwlar top qabil qiliwdag`i ta`jiriybeni asiradi.
Jarislardi sho`lKemlestiriw.
Sport jarislari talabalarg`a stol tennisin u`yretiwdin’ qaramli bo`legi. Olar talabalardin’ oqiwg`a bolg`an qizig`iwdi, ta`jiriybesin asiradi, ruwhiy, psihologiyaliq jag`dayin bekkemleydi, fizikaliq tayarlig`i ha`m ta`jiriybelerin jetilistiredi. Jarislar o`tetug`in a`tirap, ishqipazlar ha`m to`reshiler qatnasi talabalardan qatan’ ta`rtip-intizam, ku`sh, jen’iske bolg`an isenim, komandani qollap-quwatlaw kibi paziyletlerin ta`rbiyalaydi.
Sport jarislari talaplari da`stu`r, maqset, waziypalar, jarislardin’ o`tkeriliw orni ha`m waqti, komandalar ha`m qatnasiwshilar quramina qoyilg`an talaplar, na`tiyjelerdi dizimge aliw ha`m jen’impazlardi siyliqlaw sharayatlari, qatnasiw ushin usinis etiletug`in arzalar haqqindag`i hu`jjetler. Tastiyiqlang`annan son’ usi talaplar jan’a oqiw jili baslaniwina deyin talabalar itibarina usiniladi.
Sport ta`dbirlerinin’ kalendar-rejesi oqiw jili ushin go`zlengen jarislardin’ o`tkeriliw orni ha`m waqti, komandalar ha`m qatnasiwshilar qurami ha`m sho`lkemlestiriwshiler haqqinda mag`liwmatlar toplang`an hu`jjetler.
Sport ta`dbirlerinin’ saltanatli bo`limi juwmaqlang`annan son’ sport to`reshileri sportshilardi jarislar o`tkeriletug`in oring`a alip baradi.
Jarislar na`tiyjelerin jaziw sport ta`dbirlerinin’ juwmaqlawshi basqishi bolip esaplanadi. Jarislar ta`sirshen’ligin asiriw, talabalar ta`sirlerin ku`sheyttiriw ushin saltanatli jabiliw ma`resimin o`tkeriw maqsetine muwapiq. Jen’impazlardi ta`g`dirlew ha`r bir shinig`iw tu`ri boyinsha o`tkerilgen jarislar son’inda o`tkeriledi. Bunin’ ushin sekretariat na`tiyjelerdi jazadi, jen’impazlardi ta`g`dirlew ushin medallar, jetonlar, hu`rmet jarliqlar ha`m sawg`alardi tayarlaydi.
Jarislar jen’impazlardin’ saltanatli paradi menen juwmaqlanadi. Diktor jen’impazlar ha`m siyli orin iyelererin dag`azalaydi.