Tema: Tálım texnologiyasınıń dúzilisi

3. Tálim texnologiyasın proektlestiriw hám islep shıǵıw tártibi
2. Maqsetti belgilew texnologiyalastiruw tiykarǵı faktorı esaplanıp, Pedagogikalıq texnologiyanı proektlestiriw, oqıw procesin dúziw hám de shólkemlestiriw sonnan baslanadı. Maqset - kózlenip atırǵan nátiyje modeli kórinisindegi zárúrli jónelistiń jemisi bolıp tabıladı. Bul bolsa, tálim sub'ektleriniń iskerlik juwmaǵında iyelewleri gózlenetuwǵın zat bolıp tabıladı.
Nátiyje - oqıw iskerliginde alınǵan nátiyje tálim alıwshınıń rawajlanıwda aldınǵa umtılıw bolıp, bul onıń ol yamasa bul iskerliginde óz hákisin tabadı ; tálim procesiniń nátiyjeli barıwın tastıyıqlay otirip, maqsetke erisilgenlik dárejesin ózgeshelikleydi: tálim beriw hám tálim alıw procesi nátiyje maqsetke uyqas kelipgine tawsıladı.
Anıq maqsetti qoyıw jolları:
(1) Úyrenilip atırǵan mazmun arqalı: “hádiyseni úyreniw... ”, “nızamdı úyreniw... ”;
(2) tálim beretuǵın iskerligi arqalı : “... menen tanıstırıw”, “... túsindiriw”, “... tuwrısında sóylep beriw”;
(3) tálim alıwshılardıń iskerligi arqalı :“.... tapsırma sheshiw”, “..shınıǵıwdı orınlaw” ;
(4) tálim alıwshılardı ishki intellektual, sezimli, jeke rawajlanıw processleri arqalı : “...kónlikpelerdi qáliplestiriw”,“... ǵárezsiz biliwin rawajlandırıw”,“... munasábetlerdi qáliplestiriw”;
(5) tálim alıwshılar háreketinde kórsetilgen, tálim nátiyjeleri arqalı : “... anıq dálil, nızam, túsiniklerdi biladilar”, “... túsinedi hám... anıqlama beredi”, “... orınlawdı uddalaydi”, “... ushın qaǵıydalardı qollaydi”.
Temani bekkemlew boyinsha sorawlar
Tálim texnologiyası degenimiz ne?
Tálim texnologiyasınıń strukturası qanday?
Tálim texnologiyası proekti

Tema: Tálim quralları – tálım texnologiyasinıń quramı

Joba
Tálim quralları.
Tálim quralları hám olardıń wazıypaları
Tálim qurallarinıń klassifikatsiyası
Tálim metodları tálim quralları menen birgelikte qollanıladı. Tálim quralları - bul jańa bilimlerdi ózlestiriw ushın oqıtıwshı hám oqıwshılar tárepinen paydalanilatuǵın obekt. Tálim quralları sabaq barsında úlken áhmiyetke iye. Tálimniń barlıq quralları tálim maqsetlerin nátiyjelı ámelge asıradı.
Didaktik qurallar degende - oqıw hám kórgezbeli qóllanbalar, kórsetiwli apparatlar, texnikalıq qurallar túsiniledi. Tálim quralları ózinde oqıw -tárbiyalıq maqsetke erisiw ushın zárúr bolǵan materiallıq yamasa ruwxıy qádiriyatlardı sáwlelendiredi. Ádetde olar tálim metodlarına uyqas jaǵdayda paydalanıladı. Biraq eger metodlar «qanday oqıtıw» sorawına juwap bersa, qurallar bolsa, «onıń járdemınde nenı oqıtıw» kerek degen sorawǵa juwap beredi. Dástúriy túrde qolanilatuwǵın tálim qurallarına sabaqlıq, súwretler, kesteler, oqıw ustaxanası úskeneleri, laboratoriyalar, informaciya quralları, oqıw procesin shólkemlestiruw hám basqarıw quralları kiredi. Didaktik qurallar metodlar sıyaqlı bilimlendiriwge tiyisli, tárbiyalıq hám rawajlantıratuǵın funktsiyalardı atqaradı. Bunnan tısqarı oqıwshılardıń oqıw -biliw iskerligin payda etiw, basqarıw hám baqlaw wazıypaların atqaradı.Didaktik qurallar audiovizuallik tolıq maǵlıwmatlardı motivatsion, informaciya, tálim procesin basqarıw, optimallastırıw funktsiyaların atqaradı. Pándı oqıtıw menen baylanıslı túrde tálim quralı saylanadı. Oqıtıwshı óziniń qálewı boyınsha kórgezbeli material, oqıw qóllanbadan paydalanıwı múmkin. Tálim quralın qóllawdıń taǵı bir tárepi álbette tálim procesiniń strukturalıq bólegi retinde sáwlelendiriwi bolıp tabıladı. Tálim quralın tańlap alıw tálim metodın tańlap alıw menen baylanıslı. Eger tálimnıń aktiv metodı (kitap menen islew, shınıǵıwlardan) paydalanilsa, ol jaǵdayda halda oqıw qóllanbaları, sabaqlıqlar hám tálimniń texnikalıq qurallarınan paydalanıladı.
Tiykarınan tálimniń aktiv-texnikalıq quralları ámeliy metodlarda paydalanıladı. Tálimniń aktivlikti salıstırǵanda kem talap etetuǵın metodları (oqıwshılar esitedi, yaǵnıy gúrriń, lekciya, túsindiriw, ekskursiya) tálimniń kórgezbeli qurallarından paydalanıladı. Tálimniń kórgezbeli quralları pedagogdıń ózi tárepinen dúzilgen bolıwı múmkin. qurallardıń qálegen túrinen paydalanıwda ólshew hám sáykeslikke itibar beriw kerek. Mısalı, kórgezbeli qurallardıń sanı jeterlı bolmawi bilimlerdiń sapasına tásir kórsetedi, biliwge qızıǵıwshılıqtı tómenletedı, obrazlı oylawdı rawajlandirmaydi. Olardan hádden tıs paydalanıw oqıwshılardıń úyrenilip atırǵan pánge jeńıl-jelpı qarawına alıp keledi. Quramalı temalardı úyreniwde 4-5 demonstratsiya optimal esaplanadı.
Tálim quralları klassifikaciyası anıq hám birden-bir bolıwı múmkin emes. Tálim quralınıń áhmiyetli tárepi olardıń birgelikte qollanılıwı bolıp tabıladı hám hesh qashan bir-birin biykar etpeydi. Oqıtıwshınıń wazıypası - sabaq procesin aktivlestiruv ushın tálimniń nátiyjeli quralın tańlap aladı.
Tálim quralların klassifikaciyalawda túrli tiykarlarǵa kóre jantasıw múmkin:
- iskerlik sub'yektiga kóre;
- iskerlik ob'yektiga kóre;
- oqıw informaciyaına munasábetine kóre;
- oqıw processindegi wazıypasına kóre.
Iskerlik sub'yekti boyınsha tálim quralları úyretiw hám úyreniwge bólinedi.
Úyretiw quralları. Mısalı, kórsetiwli-tájiriybe quralları. Bunday qurallar oqıtıwshı tárepinen temanı túsindiriw hám bekkemlew ushın qollanıladı.
Úyreniw quralları. Mısalı, laboratoriya -praktikum quralları. Bunday qurallar oqıwshılar tárepinen jańa bilimlerdi iyelew ushın qollanıladı. Didaktik qurallar oqıtıwshı hám oqıwshınıń ıskerlıgıne qaray, ekige bólinedi. Birinshisine , zatlar oqıtıwshı tárepinen tálimniń máqsetlerin nátiyjeli realizatsiyalaw ushın qollanilsa, ekinshisi - bul oqıwshılardıń individual quralları, sabaqlıqlar, dápterler. Bunnan tısqarı didaktik qurallar oqıtıwshı hám oqıwshılar iskerlik túrine kóre sport quralları, botanika hám geografiya maydanshası, kompyuterlerge de bólinadi. Iskerlik obektlerı boyınshada tálim quralları ekige bólinedi: