Tema: Turaqli elektr maydaninda hàreketleniwshi zaryaddiñ traektоriyasi Jobasi: Kirisiw

Elektrostatikalıq teń salmaqlıq halında ótkizgishtiń ishinde kólemlik zaryadlar da bolmaydı.



31-súwret.


Toq ótip turǵan ótkizgishtegi elektr maydanı (30- súwret penen salıstırıw kerek).


32-súwret.
Ótkizgishlerdi bir biri menen parallel (a) hám izbe-iz jalǵaw (b)
Ótkizgishtiń salıstırmalı qarsılıǵınıń temperaturaǵap ǵárezliligin berilgen zattıń qarsılıǵınıń temperaturalıq koeffitsienti menen táriplewge boladı:


_{𝛼 =} ^{1 𝑑𝜌}_. (84)
𝜌 𝑑𝑇

Bul shama temperatura bir gradusqa joqarılaǵandaǵı qarsılıqtıqtıń salıstırmalı ósimine teń (mısalı mıs ushın 𝛼 = 40 ∙ 10⁻⁴ 1/𝐾 ǵa teń). Al salıstırmalı karsılıqtıń TSelsiya shkalasındaǵı temperaturaǵa ǵárezliligi bılayınsha jazıladı: 𝜌 = 𝜌₀(1 + 𝛼𝑡)

Metal ótkizgishlerdiń qarsılıǵı temperaturanıń ósiwine baylanıslı ósedi (𝛼 > 0). Al yarım ótkizgishler menen dielektriklerdiń qarsılıǵı temperaturanıń joqarılawı menen kishireyedi (𝛼 < 0). Demek temperaturanıń joqarılawı menen karsılıǵı artatuǵın materiallardı metallar (metallıq qásiyetke iye ótkizgishler) dep ataymız, al temperaturanıń joqarılawı menen karsılıǵı kemeyetuǵın denelerdi yarım ótkizgishler yamasa dielektrikler dep ataymız.

Ápiwayı elektr shınjırınıń sхeması 33-súwrette keltirilgen. Bul shınjır toqtıń dereginen, R qarsılıqtan, shınjır arqalı ótip atırǵan toqtıń kúshin ólshewshi ásbap A ampermetrden, qarsılıqqa túsken kernewdi ólshewshi asbap voltmetrden V turadı (33-súwret). Elektr toǵınıń turaqlı túrde ótip turıwı ushın shınjırdıń (elektr shınjırınıń) tuyıq bolıwı shárt. Toqtıń ótiwin toqtatıw ushın K gilti qollanıladı. E arqalı toq dereginiń elektr qozǵawshı kúshi belgilengen. Shınjırdaǵı tutastırıwshı ótkizgish sımlardıń qarsılıǵın ádette esapqa almaydı (qarsılıǵı júdá kishi dep esaplanadı).

33-súwret.

Ápiwayı elektr shınjırı.