Tema: Xolinergik elementler

Tema: Xolinergik elementler

1.Kirisiw

2. Xolinergik
3. Xolinergik dárilerdiń klassifikaciyası
4.Paydalanılǵan ádebiyatlar

Kirisiw
Xolinergik. Xolinergik receptorlarǵa tásir etiwshi qurallar (xolinergikler) Xolinergik sinapslarnıń dáldalshısı qanday element bolıp tabıladı
Xolinergik sinapslarda (parasimpatik nervler, preganglionik simpatik talshıqlar, ganglionlar, barlıq somatik) qozǵalıw atsetilxolin dáldalshısı arqalı uzatıladı. Atsetilxolin xolinergik nerv úshleri citoplazmasında xolin hám atsetilxoferment A den payda boladı.
Asetilkolin tárepinen qozǵatılǵan xolinergik receptorlar málim farmakologik qurallarǵa teń bolmaǵan bayqaǵıshlıqqa iye. Bul: 1) muskaringa bayqaǵısh hám 2) nikotinga bayqaǵısh xolinergik receptorlardı, yaǵnıy M- hám H-xolinergik receptorlardı tańlaw ushın tıykar bolıp tabıladı. M-xolinergik receptorları postganglionik xolinergik (parasimpatik) talshıqlar úshlerinde, sonıń menen birge, oraylıq nerv sistemasında (qabıqloq, retikulyar qáliplesiw) effektor organlar kletkalarınıń postsinaptik membranasında jaylasqan. H-xolinergik receptorları ganglion kletkalarınıń postsinaptik membranasında barlıq preganglion talshıqlar (simpatik hám parasimpatik ganglionlar), búyrek ústi beziniń medullasi, karotid sinus zonası, skelet bulshıq etleriniń sońǵı plitaları hám oraylıq nerv sistemasınıń (ishinde) jaylasqan. neyrohipofiz, Rensho kletkaları hám basqalar ). Túrli H-xolinergik receptorlardıń farmakologik elementlarına seziwsheńligi birdey emes, bul sizge ganglionlarnıń H-xolinergik receptorların hám skelet bulshıq etleriniń H-xolinergik receptorların ajıratıw imkaniyatın beredi.
Xolinergikler
Xolinergik qurallardıń bul toparı ulıwma tásir mexanizmi menen birlestirilgen. Olardıń tásirin qóllaw noqatı xolinergik sinapsnıń asetilkolinesteraza fermenti bolıp, dáldalshı asetilkolinni joq etedi. Bul gruppanıń dárileri asetilkolinesteraza menen baylanısadı jáne onıń tásirin bloklaydı. Nátiyjede, mediator sinapsda toplandı hám ol xolinomimetik tásir kórsetip, barlıq túrdegi postsinaptik xolinergik receptorlardı qozǵawtıwǵa ılayıq. Úyrenilgen dáriler insan denesinde joq etiledi hám shama menen 8 saat dawamında tásir etedi. Bul gruppada uzaǵıraq tásir etiwshi dári ámeldegi muqatıw 24 saat ámel etedi. Bunnan tısqarı, fermentti qaytarıp bolmaytuǵın tárzde blokirovka etiwshi hám ap-alıs waqıt - bir kúnden artıq waqıt dawamında tásir etiwshi organofosfor birikpeleri bar. Bularǵa insektitsidlar, gerbinetsidlar, sarin sıyaqlı ximiyalıq jawınger qurallar kiredi.
neostigmin (prozerin) - 0, 5% eritpe, kóz tamshılarında metil sulfat formasında ámeldegi; 1 ml ampulalarda 0, 05% eritpede; 0, 015 tabletkalarda bromid formasında.
Dári sırtdan, s/c, i/m, i/v hám awız arqalı kúnine 3 retge shekem buyuriladı. Preparat tórtlamchi ammoniy birikpesi bolıp tabıladı, sol sebepli ol BBB arqalı oraylıq nerv sistemasına jaqsı kirmaydi hám as qazan -ishek traktınan jaman sıpaladi. Qanda ol plazma belokları menen derlik baylanıstırmaydı. Tiykarınan qan esterazalari menen metabollanadi, sidik menen shiǵarıladı. T ½ shama menen 2 saattı quraydı.
O. E. kóz tamshıları : 1) kóz qarashıǵınıń tarayıwı yamasa ìrísínıń sheńber bulshıq etleriniń qısqarıwı sebepli mioz.
2) kózdiń siliyer bulshıq etleriniń qısqarıwı sebepli akkomodatsiya spazmi. Nátiyjede, zinn ligamentlari shógedi hám linzalar ılajı bolǵanınsha konveksga aylanadı, kóz jaqın kóriw noqatına ornatıladı.
3) kózdiń old kamerasında kóz bulshıq etleriniń qısqarıwı nátiyjesinde fantanlar ashıladı hám kóz ishi suyıqlıǵınıń kózdiń old kamerasınan Shlemm kanalına shıǵıwı jaqsılanadı. Bul kóz ishi basımınıń tómenlewine alıp keledi.
planshetler hám inektsiya eritpeleri: 1) as qazan -ishek traktı tegis bulshıq et shólkemleriniń tonusi hám peristaltikasi kúsheyedi; MvP dıń sesler uyǵınlıǵıı, ZhvP artadı.
2) skelet bulshıq etleri tonusı artadı.
3) vegetativ ganglionlar boylap nerv impulslarinıń ótkezgishligi jaqsılanadı.
P. P. kóz tamshıları : 1) ashıq múyeshtegi glaukoma menen, kóbinese hújimdi kiyim-kensheklestiriw ushın, kemrek tez-tez sozılmalı emlew ushın.
2) linzalarni kóshiriw operatsiyasınan keyin.
tabletkalar: 1) skelet bulshıq etleriniń parezlari hám láńleri; 2) miyasteniya gravis; 3) as qazan -ishek traktı, sidik jolları, ot jollarıniń tegis bulshıq et shólkemleriniń atoniyasi, sonday-aq operatsiyadan keyingi.
inektsiya ushın p - p: 1) patologiyalarnıń jáne de salmaqli stul, planshetlerge qarang; 2) atropin jáne onıń toparı daǵı dárilerdiń hádden tıs dozasi menen; ganglion blokerlari; antidepolyarizatsiya etiwshi bulshıq et gevşetici; atropin alkaloidi bolǵan tawıq, qara tungi hám basqa ósimlikler menen uwlı zatlanganda.
P. E. kóz tamshıları : miyopi, lakrimatsiya, allergiya múmkin. Tez-tez isletiw menen - Kataraktogen tásir.
planshetler hám in'ektsiya ushın r - r:+ bradikardiya, astma topılısları, spastik qarın awrıwı, diareya, terlew, júrek urıwı, so'lak aǵıwı, skelet bulshıq etleriniń sesler uyǵınlıǵıın asırıw hám burıwıwı.
Rivastigmin neostigmin sıyaqlı háreket etedi hám qollanıladı. Ayırmashılıqları : 1) úshinshi dárejeli ammoniy tuwındı bolıp, sol sebepli ol joqarı lipofillikka iye; 2) as qazan -ishek traktınan sıpalganida kóbirek bioavailability; 3) BBB arqalı oraylıq nerv sistemasına jaqsı kirip baradı ; 4) Altsgeymer keselligi menen awırǵan nawqaslardı emlew ushın usınıs etiledi.
Galantamin neostigmin sıyaqlı háreket etedi hám qollanıladı. Ayırmashılıqları : 1) úshinshi dárejeli ammoniy tuwındı bolıp, sol sebepli ol joqarı lipofillikka iye; 2) as qazan -ishek traktınan sıpalganida kóbirek bioavailability; 3) BBB arqalı oraylıq nerv sistemasına jaqsı kirip baradı ; 4) parenteral qóllaw ushın eritpede islep shiǵarıladı, jergilikli tırnaw ózgesheligi sebepli ol oftalmologiyada qollanilmaydi.
Fosfororganik birikpeler (insektitsidlar, gerbinetsidlar hám basqalar ) kúndelik turmısda keń qollanılıwı sebepli áyyemgiolinesteraza preparatlarinıń júzimsik tásiri talay keń tarqalǵan. Bunnan tısqarı, náshebent elementlardı nadurıs qóllaw sebepli dozani asırıp jiberiw jaǵdayları bar. Semptomlar uqsas hám jábirleniwshiniń denesinde artıqsha muǵdarda atsetilxolinnıń toplanıwı hám parasempatik nerv sistemasınıń giperaktivatsiyasi menen baylanıslı. Bul kóz qarashıǵınıń qısılıwı, miyopi, jası - hám so'lak aǵıwı, terlew, oǵıwı, qusıw, diareya, qarındıń spastik awrıwı, astma topılısları, bradikardiya, skelet bulshıq etleriniń spazmlari menen kórinetuǵın boladı.
Járdem beriw ilajları tómendegi ilajlardı óz ishine aladı : 1) qanǵa sińip ketpegen uwlı zattı alıp taslaw ; 2) qanǵa sińip ketken uwlı zattı alıp taslaw ; 3) 1 ml atropin antagonist retinde tamır ishine jiberiledi. intoksikatsiya belgileri jónge salıw etilgunga shekem bir neshe ret (kóz qarashıǵı keńeyhenshe, puls kúsheyedi); 4) qaytarılmas tásir kórsetetuǵın dáriler menen uwlı zatlanganda, antagonistdan tısqarı, tamır ishine antidot jiberiw kerek. Ol atsetilxolinesteraza reaktivator preparatlari retinde isletiledi. dipiroksim yamasa izonitrozin. Olar asetilkolinni joq etetuǵın fermenttiń aktivligin tiklaydi, bul bolsa záhárleniwdiń materiallıq substratini joq etiwge alıp keledi.