Temir-beton konstruksiyalar tayyorlashda qo’llaniladigan beton va armaturalar Amaliyotchi ass. O. S. Vafoyeva

Temir-beton konstruksiyalar tayyorlashda qo’llaniladigan beton va armaturalar

Amaliyotchi ass.O.S.Vafoyeva

Toshkent-2022

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

• 1. P.Novak. “Hydraulic Structures”, fourth edition, University of McGill (Canada) 2007.
• 2. M.R.Bakiyev, T.D.Muslimov “Injenerlik konstruksiyalari” o’quv qo’llanma T 2013 y
• 3. S.T.Vafoyev, O.S.Vafoyeva “Injenerlik konstruksiyalari” fanidan metall konstruksiyalar bo’limi uchun oq’uv qo’llanma T 2019y

Gidrotexnika inshootlarini loyihalashda, ushbu inshootlar uchun asosiy qurilish materiallini to‘g‘ri va har tomonlama asoslab tanlash katta ahamiyatga ega. Inshootni loyihalashda asosiy qurilish materiallari «Qurilish me’yorlari va qoidalari» da ko‘rsatilgan talablar asosida qabul qilinadi.

Gidrotexnika inshootlarini loyihalashda, ushbu inshootlar uchun asosiy qurilish materiallini to‘g‘ri va har tomonlama asoslab tanlash katta ahamiyatga ega. Inshootni loyihalashda asosiy qurilish materiallari «Qurilish me’yorlari va qoidalari» da ko‘rsatilgan talablar asosida qabul qilinadi.

Materiallarni tanlashda gidrotexnika inshootlarining ishonchlilik sinflari (foydalanish muddati va inshootning qiymati) hamda ishlash sharoitlari ham hisobga olinadi.

Shularga asoslanib temir-beton suv tashlagichni asosiy elementlarini tayyorlashda asosan B12,5; B15; B20 hamda B25 sinfdagi og‘ir betonlardan foydalanish tavsiya etiladi. Bunda betonning suv o‘tkazmaslik bo‘yicha markalari W4, W6 va muzlashga bardoshliligi bo‘yicha markasi esa, F50…F150 bo‘lishi kerak. Temir-beton suv tashlagichni asosiy elementlari payvandlab tayyorlangan metall to‘rlar va armatura karkaslari bilan armaturalanadi.

Tеmir-bеtоn konstruksiyalarining armaturasi ish tayoqchalaridan ibo-rat bo‘lib, ular ta’sir etadigan hamda yig‘ishda hosil bo‘ladigan kuchlarni qabul qilishi uchun qo‘yiladi hamda alohida tayoqchalardan armatura to‘rlari va karkazlari hosil qilish uchun xizmat qiladi.

Tеmir-bеtоn konstruksiyalarining armaturasi ish tayoqchalaridan ibo-rat bo‘lib, ular ta’sir etadigan hamda yig‘ishda hosil bo‘ladigan kuchlarni qabul qilishi uchun qo‘yiladi hamda alohida tayoqchalardan armatura to‘rlari va karkazlari hosil qilish uchun xizmat qiladi.

Tayyorlanish texnologiyasi bo‘yicha po‘lat armatur qizdirib prokatlan-gan tayoqcha hamda sovuq holda prokat qilingan sim armaturalarga bo‘-linadi (1-rasm).

Tayoqchali armaturalar A hafi bilan belgilanadi, undagi rim raqam-lari esa uning mustahkamligini anglatadi.

Sovuqlayin cho‘zilgan sim armaturalar B hafi bilan (bunda ruscha «волочение» so‘zining bosh harfi bo‘lib, cho‘zish degan ma’noni beradi) belgilanadi.

A-I sinfdagi armaturalar 6…10 mm diametrda o‘zgaruvchan (silliq) kesimli qilib tayyorlanadi. Undan oquvchanlik chegarasi nisbatan kamligi 235 MPa va silliq kesimli bg‘lganligidan ishchi armaturasi sifatida foyda-lanish tavsiya etilmaydi. Diametri 10…40 mm li A-II sinfdagi armatura uglerodli pg‘latdan, diametri 40…80 mm bg‘lganlari kam legrlangan po‘-latdan tayyorlanadi.

SINОV (NАZОRАT) SАVОLLАRI VА TОPSHIRIQLАR

• Tеmir-bеtоn konstruksiyalarida ishlatiladigan qanaqangi beton sinflarini bilasiz?
• Tеmir-bеtоn konstruksiyalarida ishlatiladigan qanaqangi armaturalarni bilasiz?
• Armatura maxsulotlari haqida tushincha bering?
• Ankerlar nima uchun qo‘llaniladi?
• Armaturalash usullarini aytub bering.

SABRINGIZ UCHUN

TASHAKKUR