Temuriylar davri adabiyoti. Sayfi Saroyi, Haydar Xorazmiy? Atoyi va Sakkokiy ijodi. Gadoiy, Lutfiy va Husayniy ijodi
Bajardi: To‘laboyeva Xurshida
TEMURIYLAR DAVRI NOMOYONDALARI. Ilmiy va madaniy hayot. - XIV- XVII asrlarda turkiy xalqlar madaniy harakatchiligi Oltin O’rda, Samarqand, Hirot, Buxoro, Xorazim singari mintaqalarda markazlashdi. XV asrning birinchi yarmida Samarqand dunyoning eng go’zal shaharlaridan biriga aylandi. Jahongir Temur ona shahri Keshda qurdirgan balandligi 70 metrlik muazzam Oqsaroy peshtoqiga ‘’ Sen bizning qudratimizga shubha qilsang, imoratlarimizga nazar sol ‘’ deb yozdirganini naql qiladilar. Ilm fan adabiyot va madaniyat bilan bevosita shug’ullangan Temuriylarning ko’pchiligi yaxshigina shaxsiy kutubxonalarga ega bo’lgan. Bu davrda sheriyat va musiqa ijtimoiy fanlar ayniqsa tarix va adabiyotshunoslik taraqqiy qildi.
TEMURIYLAR DAVRIDA ADABIYOT. - Temuriylarning aksariyati bevosita ilm va sheriyat bilan shug’illanganlar. Amir Temurning o’zi, Navoiyning xabar berishicha , sherni yaxshi o’qir va anglar edi. O’g’li Shoxrux mirzo o’qtin- o’qtin baytlar bitar edi. Temurning nabirasi sulton Iskandarning Haydar Xorazmiydan o’tkazib tuyuq aytganini Navoiy ‘’Majolis un- nafois’’ taskirasida qayd etgan edi. XV asrning birinchi yarmida ijod qilgan adiblar sifatida Xo’jandiy, Amiriy, Lutfiy, Atoyi ko’rishimiz mumkin.
TEMURIYLAR DAVRI ASARLARI. Sayfi Saroyi - Sayfi Saroyi XIV asrda yashab ijod qilgan turkiy adabiyot vakillaridan biridir.
- U adabiyotimizda shoir va tarjimon sifatida o’z o’rniga ega.
Sayfi Saroyining yashab ijod qilib o’tgan davri tarixda O’zbekxon o’g’li Tinibek va Jonibeklarning hukmronligi davriga to’g’ri keladi. XIII asrdagi mo’g’ullar istilosi mamlakatni izdan chiqargan edi. Bu bosqin tufayli ko’plab kishilar qirildi. Ko’plab shoirlar o’zga yurtlarga ketib qoldi. Sayfi Saroyi ham shulardan biri edi. U shunday yozadi: - Sayfi Saroyining yashab ijod qilib o’tgan davri tarixda O’zbekxon o’g’li Tinibek va Jonibeklarning hukmronligi davriga to’g’ri keladi. XIII asrdagi mo’g’ullar istilosi mamlakatni izdan chiqargan edi. Bu bosqin tufayli ko’plab kishilar qirildi. Ko’plab shoirlar o’zga yurtlarga ketib qoldi. Sayfi Saroyi ham shulardan biri edi. U shunday yozadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
