Tenglama darsning maqsadi

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA
YO`NALISHI 120-GURUH TALABASI
JAVLIYEVA MASTURANING MATEMATIKA O`QITISH METODIKASI
FANIDAN TAYYORLAGAN
BIR SOATLIK DARS ISHLANMASI
MAVZU : KVADRAT
TENGLAMA
DARSNING MAQSADI
O`quvchilarda umumiy ta`lim mahoratini shakllantiriish, ijodiy qobiliyatini o`stirish, Bikvadrat tenglama, kvadrat tenglamalarga keltiriladigan tenglamalar tushunchasini hosil qilish va uni tahlil etish.
Tarbiyaviy: O`quvchilarga aqliy va axloqiy tarbiya berish, ota-ona va Vatan oldidagi o`z burchlarini chuqur tushunadigan, bilimli va erkin fikrlay oladigan ma`naviy barkamol inson ruhida tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: Mantiqiy tafakkurni, nutqni, xotirani rivojlantirish, BIKVADRAT TENGLAMALAR haqidagi tushunchani mustahkamlash, BIKVADRAT TENGLAMALARNI YECHISH ko’nikmasini shakillantirish.
Darsning oltin qoidasi

• Kechikmaslik
• O’zaro hurmat 3. Reglamentga rioya qilish

4. Faollik 5. Erkin fikr 6. O’ng qo’l qoidasi

Darsning borishi:

• DARS REJASI: 1.Muzyorar: o`quvchilar bilan tanishish, o`quvchilarni guruhlarga bo`lish. 2. Tezkor savol-javob (xotira mashqi). 3.Yangi mavzu bayoni: 4.Yangi mavzuni mustahkamlash. (“O`rgan o`rgat”) misollar yechish. 5.Moziydan maktub (kitob bilan ishlash). 6.Umumiylashtirish, yakunlash, baholash.

ax2+bx+c=0 ko'rinishidagi tenglamalar kvadrat tenglama deb ataladi. Bunda a,b,c -kvadrat tenglamaning koeffitsiyentlari, x esa noma'lum son. 3x2-x-2=0 bosh koeffitsiyent "3", ikkinchi koeffitsiyent "-1", ozod had "-2".

• ax2+bx+c=0 ko'rinishidagi tenglamalar kvadrat tenglama deb ataladi. Bunda a,b,c -kvadrat tenglamaning koeffitsiyentlari, x esa noma'lum son. 3x2-x-2=0 bosh koeffitsiyent "3", ikkinchi koeffitsiyent "-1", ozod had "-2".
• Kvadrat tenglamalarning yechish usullari 4000 yil oldin qadimgi Bobilda paydo bo'lgan. Bobil materiallarida keltirilgan tengamalarning yechish usullari hozirgi zamonaviy yechish usullari bilan bir xil usulda bo'lgan.
• Kvadrat tenglma yechishning bir nechta usullari mavjud:
• 1. Ko'paytuvchilarga ajratish orqali ildizlarni topish usuli;
• 2. Diskriminant va kvadrat tenglamani ildizlarini topish formulasi orqali yechish
• x2+px+q=0, xi • x2=q, xi + x2=-p.

Kvadrat tenglamani ko'paytuvchilarga ajratish orqali ildizlarini topishda eng muhim jihati shuki, ozod hadni 2 ta mos ko'paytuvchiga ajratish. Agar o'quvchining sonlar ustida arifmetik amallarni bajarish qobiliyati yaxshi bo'lsa, u holda bu usul orqali kvadrat tenglamani ildizlarini topish o'quvchi uchun muammo tug'dirmaydi.
Endi ko'paytuvchilarga ajratish usuli orqali quyidagi kvadrat tenglamalarning ildizlarini topamiz.
2x2-10x+12=0 kvadrat tenglamada
a=2, b=-10, c=12.
D=(-10)2-4∙2∙12=100-96=4.
D>0 demak, tenglama 2 ta
yechimga ega: 

2-misol. x2-5x+4=0 tenglamani ko'paytuvchilarga ajratamiz. Bunda ozod hadni ya'ni, tenglamamizdagi ozod had "4" sonini shunday 2 ta ko'paytuvchiga ajrataylikki, hosil bo'lgan sonlarni qo'shganimizda "-5" soni ya'ni, ikkinchi koeffitsiyent hosil bo'lsin. Demak "4" sonini ko'paytuvchilarga ajratib ko'ramiz: 4=1-4, 4=2-2, 4=-1-(-4), 4=-2-(-2) bu tengliklarni ko'rib chiqsak, 4=-1-(-4) shu sonlarning yig'indisi -5ga teng bundan kelib chiqadiki,

• 2-misol. x2-5x+4=0 tenglamani ko'paytuvchilarga ajratamiz. Bunda ozod hadni ya'ni, tenglamamizdagi ozod had "4" sonini shunday 2 ta ko'paytuvchiga ajrataylikki, hosil bo'lgan sonlarni qo'shganimizda "-5" soni ya'ni, ikkinchi koeffitsiyent hosil bo'lsin. Demak "4" sonini ko'paytuvchilarga ajratib ko'ramiz: 4=1-4, 4=2-2, 4=-1-(-4), 4=-2-(-2) bu tengliklarni ko'rib chiqsak, 4=-1-(-4) shu sonlarning yig'indisi -5ga teng bundan kelib chiqadiki,
• x2-5x+4=0 (x-1)(x-4)=0 xi=1, X2=4

O`TILGAN MAVZUNI
MUSTAHKAMLASH

I guruh

I guruh

1. Kvadrat tenglama formulasini yozing .

2. Kvadrat tenglama ildizlarini hisoblash formulasi yozing.

II guruh

II guruh

1. Diskriminant formulasi.

2. Keltirilgan kvadrat tenglama deb qanday tenglamaga aytiladi, ildizlarini hisoblash formulasini yozing.

III guruh

III guruh

1. Diskriminant nolga teng bo’lsa, kvadrat tenglama nechta yechimga ega?

2. Viyet teoremasi bo’yicha keltirilgan kvadrat tenglamaning ildizlarini topish formulasi.

IV guruh

IV guruh

1. Diskriminant katta noldan, tenglama nechta yechimga ega?

2. x2-5x-6=0 tenglamani Viyet teoremasi yordamida tenglamaning ildizlarini toping.

V guruh

V guruh

1. Diskriminant kichik noldan, tenglama nechta yechimga ega?.

2. x2-5x-6 keltirilgan kvadrat tenglamani kvadrat uchhadga ajrating.

UYGA VAZIFA :
KVADRAT TENGLAMALARDAN MISOLLAR YECHIB KELISH