Tense degan atama bilan ifodalanadi. Macmillian English Dictionary for Advanced Learners lug'atida zamon, ya'ni tense

S
O
ʻ
ROQ OLMOSHLARI
Soʻroq olmoshlari ingliz tilida asosan soʻroq gaplarni hosil qilishda ishlatiladi. Quyida eng koʻp
ishlatiladigan soʻroq olmoshlari keltirib oʻtiladi.
what who which when
where
why
how
whose
nima? kim? qaysi? qachon? qayerda/ga? nimaga? qanday? kimning,kimniki ?

What do you want?

Who is the least popular man around here?

Which is better exercise—swimming or tennis?

When are you going home?

Where are we going?

Why hasn't he brought the book?

How do you manage to keep the place so tidy?

Whose is this? It’s Mick's.
what soʻroq olmoshi otlardan oldin kelganda qanday deb tarjima qilinadi.

What colour is your car? (Mashinangiz qanday rangda?)
Relative Clauses (Izohlovchi gaplar)
Ingliz tilida relative clause deb gapning biror bir boʻlagini izohlab kelgan gapga aytiladi. Bunday gaplar
oʻzlari mustaqil mazmunni ifodalay olmaydi, lekin gapdagi biror boʻlakka aniqlik kiritadi. Relative
clauseda qoʻllaniladigan olmoshlar asosan quyidagilar:
who, whom - shaxslarga nisbatan qoʻllanilib, ularni izohlab keladi.
which - predmet (narsa)larga nisbatan qoʻllanilib, ularni izohlab keladi.
that - shaxslar va predmetlarni izohlab keladi.
whose - shaxslar va predmetlarga qaratqich kelishigi qoʻshimchasini qoʻshib izohlaydi.
where - oʻrin-joy otlaridan keyin kelib joyni izohlab keladi.
Relative clause qoʻllanilgan bitta gapni tahlil qilamiz.

The man who lives next door is very kind. (Qoʻshni uyda yashovchi kishi juda mehribon.)
Yuqoridagi gapda who lives next door gapi izohlovchi gap hisoblanadi va the man soʻzini izohlab, qaysi
kishi nazarda tutilayotganini aniqlashtirib kelmoqda. Ko’pincha izohlovchi gap oʻzi izohlab kelgan gap
boʻlagidan keyin keladi.

We know a lot of people who live in the country. (relative clause people soʻzini izohlab, undan keyin
kelyapti.)
Hamdam Atajanov

---

118
Gapning egasini izohlab kelgan relative clauselar, agar gapning egasi shaxs boʻlsa, who olmoshi bilan bilan
boshlanadi.

We know a lot of people. They live in the country. (ikkita gap...ikkinchi gapda they olmoshi gapning
egasi.)

We know a lot of people who live in the country. (bitta gap...who olmoshi they olmoshi oʻrnida
kelmoqda.)
Misollar:

A teetotaller is someone who doesn't drink alcohol.

What was the name of the man who phoned you last night?
Yuqoridagi gaplarda who olmoshi oʻrniga that olmoshini qoʻyish qoʻllasak ham xato boʻlmaydi.

What was the name of the man that phoned you last night?
Agarda gapning egasi predmet (jonsiz narsa) boʻlsa, relative clause which olmoshi bilan boshlanadi.

Where is the cheese? It was in the fridge. (ikkita gap...ikkinchi gapda it olmoshi gapning egasi.)

Where is the cheese which was in the fridge? (bitta gap... which olmoshi it olmoshi oʻrnida
kelmoqda.)
Misollar:

I don't like stories which have unhappy endings.

Barbara works for a company which makes furniture.
Yuqoridagi gaplarda which olmoshi oʻrniga that olmoshini qoʻyish qoʻllasak ham xato boʻlmaydi.

I don't like stories that have unhappy endings.
Oʻzbek tiliga tarjima qilganda relative clause oʻzi izohlab kelgan gap boʻlagining aniqlovchisiga aylanadi.

I don't like stories which have unhappy endings. (Men fojea bilan tugaydigan hikoyalarni
yoqtirmayman.)
