Termiz davlat universiteti arxitektura va qurilish fakulteti

Pussolan portlandsementlar
Faol minerai moddalar mayda qilib tuyilgan tog‘ jinslari yoki
sanoat chiqindilaridan iborat bo‘lib, ular tarkibida C a(O H )
b o ‘lgan moddalarga qo‘shib aralashtirilsa, suvda qotadigan b o‘lib
qoladi. Bu qo‘shimchalar asosan faol shakldagi oddiy sharoitda
ohak bilan o ‘zaro ta’sir etishadigan qumtuproq va giltuproqlardan
tarkib topgan, ularning o'zaro ta’sir etishuvi natijasida gidrosilikatlar va gidroalyuminatlar, ya’ni suvga chidamli bog lovchi moddalar hosil bo‘ladi.
Sementga qo‘shilgan tabiiy gidravlik moddalar tarkibiga vulqon
kullari, tuflar, trasslar, pem za, diatomitlar, trepel va opokalar
kiradi; sung‘iy q o ‘shimchalar sifatida esa yoqilg'i kuli va yoqilg‘i
toshqoli, dom na pechlaridan chiqqan donador toshqol, kuydirilgan gil va shu kabilar ishlatiladi.
Kalsiy gidrat oksid Ca(OH) portlandsement qotayotgan vaqtda
ajralib chiqadi. Portlandsement gidravlik q o ‘shimchalar aralashtirilganda^sa qo'shimchaning turiga qarab, pussolan portlandsement
yoki toshqolli portlandsement hosil b o ‘ladi.
Portlandsement klinkerini tabiiy faol mineral moddalar bilan
birga tuygandan keyin hosil bo‘lgan gidravlik bog‘lovchi moddalar
pussolan portlandsement deb ataladi. Sementning xossalari va sifatiga
qo‘yiladigan talablarga qarab qo‘shimchaning miqdori belgilanadi va u, odatda, 20—40% atrofida bo'ladi.Toshqolli portlandsement ishlab chiqarishda sementga qo‘shiladigan faol mineral modda sifatida dom na pechlaridan chiqqan donador toshqol ishlatiladi: sementga toshqol 30—60% (odatda, 40—50%) atrofida qo‘shiladi. Pussolan portlandsement va toshqolli portlandsement qotgan vaqtda faol mineral moddalardagi qumtuproq klinkerdan ajralib chiqqan ohak bilan kimyoviy reaksiyaga kirishadi, natijada kalsiy gidrosilikatning qiyin eriydigan birikmasi hosil botadi Demak, faol m ineral m odda qo'shilgan portlandsement qotgandan so‘ng unda erkin kalsiy gidrat oksid (ohak) miqdori juda kamayib ketadi, shu tufayli portlandsementning chuchuk va