Termiz davlat universiteti iqtisod va turizm fakulteti moliya va moliyaviy texnalogiyalar

Alfred Marshall NEOKLASSIK MAKTAB iqtisodiy ta'limoti, asoschisi.




Tadqiqot metodida klassik maktab g'oyalariga vorislik mavjud bo'lib, ular yanada rivojlantiriladi. A.Marshall insonlarning iqtisodiy faoliyatini «sof» iqtisodiy nazariya pozisiyasida turib, xujalikning ideal (benazir) modelini, «mukammal raqobat» tufayli bo'lishi mumkin bo'lgan tadqiq etdi. Ammo birqancha iqtisodiyotning mo'tadilligi (muvozanati) bilan bog'liq marjinal g'oyalar orqali u bu fanni «xususiy» hol, ya'ni firma, soha (mikroekonomika) darajasida qaraydi. Bunday yondoshuv olim yaratgan «Kembrij maktabi» va X1X asr oxiri - XX asr boshidagi ko'pchilik neoklassiklar uchun xosdir. Ammo shuni aloxida ta'kidlash kerakki A. Marshall o'zida oldin o'tgan ortodoksal klassiklardan farqli ravishda, iqtisodiy kategoriya larni «Isbot» talab etuvchi u yoki bu asosiy chegaralanishi maqsadga muvofiq deb hisoblaydi.Olim tadiqotlarida bozorda erkin baho shakllanish muammosi asosiy o'rinni egallaydi. Bunda bozor muvozanati yagona organizm sifatida, xo'jalik yurituvchi sub'ektlar chaqqan va bir-biri to'g'sida yaxshi ma'lumotga ega ded qaraladi. Bozor bahosi eng yuqori naf asosida aniqlanadigan talab bahosi va eng yuqori xarajatlar bilan topiladigan taklif bahosining kesishish natijasi deb qaraladi. Bu «Marshall xochi» deb yuritilada, talab va taklif chiziKlarining kesishganliging grafik (chizma) shaklidir. chiziqlar kesishgan joyda ular orasidagi muvozanat, ya'ni muvozanatli, mo'ta'dil baho o'rnatiladi. Shu erda olimning tovar qimmatining mohiyati to'g'risidagi g'oyasi xarakterlidir.Uning fikricha, qimmatni yaratishda naflik va ishlab chiqarish xarajatlari (qaychining ikki tig'i) birdek faoldir. U qaychini misol sifatida keltirib, qaychining qog'oz qirqanda qaysi (ustki yoki pasti) tig'i (lezviyasi) asosiy rolni o'ynaydi, deb savol beradi.

Alfred Marshall. Iqtisodiyot Kembrij School
neoklasik iqtisodiy maktab Kembrij va Angliya-Amerika o'z ichiga oladi. birinchi intizomini rivojlantirishning eng muhim yo'nalishi hisoblanadi. mashhur olimlar nomlari bilan bog'liq iqtisodiyot, bu maktab shakllantirish. Ular orasida - Valras, Clark, Pigou. Yangi g'oyalar shakllantirishda muhim ko'rsatkich Alfred Marshall edi. hamkasblari bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan tizimi, yangi usul va chegara tahlil qoidalariga, jumladan, mumtoz bir davomi edi. Bu ko'p jihatdan uning ish fikr dunyoning kelajagi yo'nalishini belgilab berdi.