Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti "moliya" kafedrasi

 

 

Memorial - order shakli. 

 Buxgalteriya  hisobining  memorial-order  shakli  hozirgi  vaqtda  kam  foydalanib  asosan, 

kichik  korxonalarda  va  davlat  muassasalarida  qo‘llaniladi.  «Memorial»  so‘zining  ma’nosi 

«xotira  yoki  esdalik»  demakdir.  Memorial  -  order  shakli  asosida  yuritiladigan  buxgalteriya 

hisobi  shaklida  hujjatlar  qayta  ishlanishi  va  hisob  registirlarida  aks  ettirilishi  ketma  ketligi 

keltirilgan. 

Ushbu buxgalteriya hisob shaklini o‘ziga xos xususiyati shundaki, xo‘jalik jarayonlarning 

yozish  uchun  sintetik  va  analitik  hisob  uchun  maxsus  jamg‘arma  aylanma  qaydnomalardan 

foydalanadi.  

Buxgalteriyaga  topshirilgan  dastlabki  hujjatlar  xar  tomonlama  tekshirilgach,  sintetik  va 

analitik  hisob  maxsus  aylanma  qaydnomalari  to‘ldiriladi:  bunday  jamg‘arma  aylanma 

qaydnomalari  asosiy  vositalar  ,  asosiy  vositalarning;  pul  mablag‘lari  va  qo‘yilmalar,  ishlab 

chiqarish  zahiralari  va  tayyor  mahsulot;  ishlab  chiqarish  xarajatlari,  mol  etkazib  beruvchilar 

bilan  hisoblashish,  mehnat  haqi  yuzasidan  hisob  kitoblar,  byudjet  bilan,  ijtimoiy  sug‘urta 

tashkilotlari  bilan  hisob  kitoblar,  mahsulot(ish,  xizmat)  sotish  va  boshqa  schetlar  uchun  tashkil 

etiladi. 

 YUqorida keltirilgan qaydnomalar va sintetik hisob registrlari asosida memorial orderlar 

tuziladi.  

Memorial - orderda yozilgan ma’lumotlar xar oyda « bosh kitob jurnaliga» tarqatiladi. o‘z 

navbatida  «bosh  kitob»  jurnali  asosida  oborot  va  qoldiq  summalar  aniqlanadi,  shundan  so‘ng, 

schetlardagi qoldiq summalari tegishli tartibda hisobot boshqa shakllarida yoziladi. « bosh kitob» 

---

dagi  schetlar  debet  oborotlari  yig‘indisi,  ular  kredit  oborotlari  yig‘indisi  bilan  shuningdek  , 

«order bo‘yicha summalar» qatori jami bilan teng bo‘lmogi zarur.  

Memorial -order buxgalteriya hisob shaklini qo‘yidagi afzalliklari mavjud: 

1.  

hisob jarayonlarini qat’iy ketma-ketligi  

2.  

Registrlar andozaviy shakllaridan foydalanishni imkoniyati mavjudligi. 

3.  

hisob texnikasini oddiyligi va tushunarligi  

4.  

Buxgalteriya  xodimlari  malakasiga  ko‘ra,  hisob  ishlarini  taqsimlash  imkoniyatini 

mavjudligi.  

Memorial-order  shakli  yuqoridagi  afzalliklarga  ega  bo‘lishi  bilan  birga,  ba’zi  bir 

kamchiliklarga egadir: 

1.  

hisob ishlarini ko‘p mehnatliligi; 

2.  

Analitik  va  sintetik  hisobni  alohida  yuritilishi,  ya’ni  hisobni  alohida  yuritilishi 

natijasida sintetik hisobdan analitik hisobni orqada qolishi vujudga keladi; 

3.  

Turli hisob registirlarda bitta xo‘jalik jarayonini qayta, qayta yozilishi. 

 Quyida memorial-order shaklida ishlatiladigan hisob registrlarini keltirib o‘tamiz: 

 

Memorial - order 1 «Kassa» 

2005 yil oktyabr oyiga. 

N  Jaraen  sodir 

bo‘lgan 

vaqt 

Jaraen mazmuni 

Korrespondent schet 

 

 Summa 

 

 

 

Debet  

Kredit 

 

1  02.10.05 

hisobdor  shaxsdan  ishlatilmay  qolgan 

xizmat  qilgan  safari  summalari  qabul 

qilindi. 

5010  

4220 

10 000 

 

2  04.10.05 

Xodimni  korxonaga  etkizgan  zarar 

summalari qabul qilindi. 

5010 

4730 

12 000 

3  17.10.05 

Mehnat haqi berish uchun hisoblashish 

schetidan pul olindi. 

5010 

5110 

780 000 

4  18.10.05 

Tovarlarni 

naqd 

pulga 

sotishdan 

tushumlar qabul qilindi. 

5010 

9020 

540000 

5  20.10.05 

Inventarizatsiya  natijasida  aniqlangan 

pul mablag‘i kirim qilindi. 

5010 

9390 

1000 

  

 schet debeti oborot jami 

 

1343 000 

6  05.10.05 

Boshqa  pul  mablag‘lari  hisoblashish 

hisob schetiga qaytarild 

5110 

5010 

25 000 

7  17.10.05 

Xodimlarga mehnat haqi berildi 

6710 

5010 

730 000 

8  18.10.05 

Tovarlarni  sotishdan  olingan  saldo 

tushumi inkassatorga berildi 

5710 

5010 

540 000 

 

 

 

 

 

 

9  20.10.05 

Olinmagan 

ish 

xaklari 

bankka 

qaytarildi. 

5110 

5010 

50 000 

 

schet kredit oborot jami 

1343 000