Termiz davlat universiteti pedagogika fakulteti boshlang`ich ta`lim va sport tarbiyaviy ish yo`nalishi 201-guruh talabalari rahimov fayzullo,turaboyev akmal va esanova nargizalarning ona tili fanidan tayyorlagan

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI PEDAGOGIKA FAKULTETI BOSHLANG`ICH TA`LIM VA SPORT TARBIYAVIY ISH YO`NALISHI 201-GURUH TALABALARI RAHIMOV FAYZULLO,TURABOYEV AKMAL VA ESANOVA NARGIZALARNING ONA TILI FANIDAN TAYYORLAGAN

TAQDIMOT ISHI

.

Insonning zebu-ziynati bilim va odobdir, bularni shogirdlariga singdira olgan ustozlargina chinakam ustozdir.

A.Navoiy

MAVZU:

Yordamchi so`zlar haqida ma`lumot.

Reja:

• Yordamchi so`zlar haqida ma`lumot.
• Ko`makchi so`zlar.
• Ko`makchilarning turlari.
• Bog`lovchi va uning turlari.
• Yuklamalar haqida umumiy ma`lumot.
• Yuklamalarning ma`no jihatdan turlari.

.

Mustaqil so`zlar orasidagi grammatik munosabatlarni ta`minlab ular orasidagi modal ma`nolarni ifodalovchi lug`aviy ma`noga ega bo`lmagan so`zlar yordamchi so`zlar deyiladi.Ular so`zlarni o`zaro biriktirish,so`z va gaplarni bog`lash,so`z va gaplarga qo`shimcha ma`no berish vazifalarini bajaradi.

.

YORDAMCHI SO`ZLAR
Ko`makchi
Bog`lovchi
Yuklama

.

Ot va otlashgan so`zdan keyin kelib shu so`zni boshqa bir so`z bilan birikishini ta`minlaydigan yordamchi so`zlar ko`makchilar deyiladi. Ko`makchi o`zidan oldin kelgan so`z bilan birgalikda fe`lga bog`lanadi. Ko`makchili so`zning boshqa so`z bilan bo`lanishi boshqaruvli bog`lanishdir. Ko`makchilar lug`aviy ma`no ifodalamaydi,biroq grammatik ma`no bildiradi.MASALAN: uchun sabab ma`nosini,tomon yo`nalish ma`nolarini anglatuvchi ko`makchilardir.

Sof ko`makchi
Ko`makchilarning turlari
Vazifadosh ko`makchi

.

• Sof ko`makchilar lug`aviy ma`nolarini butunlay yo`qotib,vazifa jihatidan kelishik qo`shimchalariga yaqin turadigan so`zlardir: bilan,uchun,kabi,sari,singari,sayin,uzra,qadar,yanglig`.
• Vazifadosh ko`makchilar atash ma`nosini yo`qotib,ma`lum so`roqqa javob bo`lmaydigan asli ot,sifat,fe`l,ravish kabi mustaqil so`zlarga tegishli bo`lgan so`zlardir.Bular:
• ot turkumiga oid:old,o`rta,yon,orqa,ket,ich,ust,tepa,ost;
• ravish turkumiga oid:oldin,avval,so`ng,keyin,ilgari;
• fe`l turkumiga oid:qarab,qaraganda,tortib,bo`ylab,osha;
• sifat turkumiga oid:sababli,tufayli,qarshi,chog`li,doir.