Термиз давлат университети психология кафедраси

9– мавзу: Оила тизимини ўрганишда психогенетик ёндашув (2 соат) 
Режа: 
1) 
Оила тизимини тушунишда психогенетик ёндашув.
2) Оилавий узаро муносабатларга таъсир этувчи генетик матрицалар. 
3) Хулк-атвор намуналари ва оила ичидаги муносабатларнинг авлоддан 
авлодга утишида психогенетик тузилмаларнинг авлоддан авлодга ўтувчи 
аҳамияти. 
4) Оила генограммаси.Оиланинг ҳаётий цикли. 
5) Оила ҳаётий циклини даврлаштириш муаммоси.
6) Турли муаллифлар нуктаи-назаридан оила боскичлари тахлили. Ёш 
ва етук оилада оилавий муносабатларнинг ривожланишидаги асосий 
вазифалар.
7) Оила динамикаси ҳаётий цикли доирасида юзага келувчи асосий 
оилавий ҳодисаларнинг ўзига хослиги. 
Мустақил Ўзбекистонда 1998 йилни «Оила» йили деб эълон қилиниши 
«Оила» илмий-амалий марказининг ташкил етилиши, Республикада оила
манфаатига қаратилган махсус Давлат дастурини қабул қилиниши унинг
мантиқий давоми сифатида 1999 йилни «Аёллар йили», 2000 йилни 
«Соғлом авлод йили» деб эълон қилиниши, вилоятларда оилага хизмат 
қилувчи турли маслахатхоналарни ташкил етилиши, оила муаммоларини 
илмий тақдид этиш мақсадида Ўзбекистон тарихида биринчи бор оила
психологияси муаммолари бўйича тадқиқотлар олиб борадиган илмий 
кадрларни тайёрлаш мақсадида аспирантура ташкил етилган. 
2. «Оила психологияси» курсининг мақсади: 
Оила психологиясига доир энг мухим билимларни бериш ва улар 
асосида тегишли малакалар ва кўникмалар шакллантириб, ёшларни оилавий 
хаётга тайёрлашдир. 
Оиланинг ижтимоий ва этнопсихологик хусусиятлари оила
психология курсининг предметини ташкил қилади.
«Оила психологияси» курсини ёшларга ўқитишнинг 
долзарблигини ифодаловчи асосий омил.
3. Оила психологияси курсининг вазифалари қуйидагилардан 
иборат. 
1. Оилани шахснинг шаклланишидаги роли хақида ёшларда
тўлақонли тасаввур шакллантириш. 
2. Ёшларни оиланинг ижтимоий тарихий келиб чиқиши ва юзага 

---

72 
келгандан сўнг оилавий хаёт давомида бўладиган ўзгаришлар хақидаги 
илмий асосланган билимлар билан таништириш. 
3. Ёшларда оилавий хаётда муқаррар равишда содир бўладиган
ўзгаришлар, муаммолар, қонуниятлар хақида илмий асосланган тўлақонли
тасаввурни шакллантириш ва уларни бу жараёнга тайёрлаш. 
4. Ёшларни оилавий хаётда юзага келадиган муаммоларга
конуструктив тус беришга, деструктив йўналишдагиларидан эса сақланишга
ўргатиш.
5. Ёшларда оилавий хаётни ўзига хос хусусиятларини илмий 
асосланган тарзда талқин этиб, муаммоли вазиятлардан психологик
жихатдан оқилона чиқиш имконини берувчи, малакаларни шакллантириш.
6. Ёшларда ўзларига турмуш ўртоғини тўғри танлаш малакаларини
шакллантириш. 
7. Ёшларни оиладаги мулоқотга тайёрлаш. 
8. Ёшларни оилани режалаштиришга ўргатиш. 
9. Ёшларни жинсий холатга илмий асосда тайёрлаш. 
10. Ёшларда оиланинг мустахкамлигини таъминловчи билим ва 
малакаларни шакллантириш. 
11. Ўқувчиларда оилани ўрганувчи психологик ташхис
методикалари билан ишлаш ва улар ёрдамида олинадиган натижаларни 
тўғри талқин этиш малакаларни шакллантириш лозим.