Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya va tuproqshunoslik kafedrasi

Kurs ishi mavzusining dolzarbligi: Tuproq qoplamining ishlab chiqarishdagi va biosferadagi ahamiyati tuproqlarning unumdorligini pasayishi, qishloq xo‘jalik ekinlarining hosilini kamayishini o‘rganish.
Kurs ishining obyekti: Mavzuga oid ma’lumotlar va ularning amaliy tahlili.
Kurs ishining maqsadi: Tuproq qoplamining ishlab chiqarishdagi va biosferadagi ahamiyati o‘rganish.
Kurs ishining predmeti: tuproq qoplamaning qismi, gumus, chirindi, mikroorganizmlar, bakteriyalar, fermentlar, oqsil, uglevod, monosaxarid, disaxaridlar, sellyuloza, kraxmal, aromatik birikmalar, fulvo, gumin, ulmin va gumus kislotalar.
Kurs ishining vazifalari:

1. 
   Insonning tuproqlarga ta'siri
   
2. 
   Tuproq eroziyasi va uning turlari
   
3. 
   Tuproqlarni sho'rlanish, botqoqlanish, ifloslanish va cho'llanishdan saqlash
   
4. 
   Antropogen omil, tuproq hosil bo'lish jarayoni.
   
5. 
   Biosferaning ta'siri
   
6. 
   O'simlik moddalarining roli
   

Kurs ishining tuzilishi: Kurs ishi kirish, 2 bob (6 ta paragraph), xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati va ilovalardan iborat.
I BOB. TUPROQNING INSON HAYOTIDAGI AHAMIYATI.

1. 
   Insonning tuproqlarga ta'siri
   

Tuproqning tabiatdagi roli
Tuproq qoplami Yerning geofizik qobiqlaridan biri - pedosferani tashkil qiladi. Tuproqning tabiiy jism sifatidagi asosiy geosfera funktsiyalari tuproqning jonli va jonsiz tabiat tutashgan joyidagi joylashuvi bilan belgilanadi. Va eng asosiysi - Yerdagi hayotni ta'minlash. Aynan tuproqda quruqlikdagi o'simliklar ildiz otadi, unda mayda hayvonlar va juda ko'p mikroorganizmlar yashaydi. Tuproq hosil bo'lishi natijasida organizmlar uchun zarur bo'lgan suv va mineral ozuqalar ularda mavjud bo'lgan kimyoviy birikmalar shaklida aynan tuproqda to'planadi. Demak, tuproq hayotning mavjudligi sharti, lekin ayni paytda tuproq Yerdagi hayotning oqibatidir.
Energiyani saqlash tuproqning navbatdagi umumiy funktsiyasidir. Tuproq o'simliklarning fotosintetik faolligi uchun eng muhim shartdir. Shunday qilib, Yerda juda katta energiya to'planadi. V.A. Kovda shunday ma'lumotlarni keltiradi. Yoqilg'i, oziq-ovqat, em-xashak shaklida har yili bu energiyaning taxminan 7 * 10 12 kVt * soati Yer sharida iste'mol qilinadi. Insoniyat yana 16,2 * 10 12 kVt * soatni qazib olinadigan yoqilg'i (ko'mir, neft, gaz, torf) shaklida yondiradi, o'tgan geologik davrlarda ham, ehtimol, o'simliklar tomonidan yaratilgan. Boshqa energiya manbalari (daryolar, shamol, yadro yoqilg'isi) behisob kamroq energiya beradi. Va hozirgi vaqtda va, ehtimol, uzoq vaqt davomida, bu tuproq - o'simliklar - hayvonlar tizimi insoniyatga Quyoshning o'zgartirilgan energiyasini etkazib beruvchisi bo'ladi. Tirik materiya beqaror, organizmlar nobud boʻlgandan soʻng tez parchalanadi, minerallanadi va uning oz qismigina tuproqda chirindiga aylanadi va uzoq vaqt saqlanib, biosferada tuproqlarning normal faoliyat yuritishini taʼminlaydi.
Tuproqning uchinchi global funktsiyasi - moddalarning katta geologik va kichik biologik tsikllarining doimiy o'zaro ta'sirini ta'minlashdir, chunki elementlarning biogeokimyoviy aylanishlari, shu jumladan uglerod, azot, kislorod kabi muhim biofillar tuproq orqali amalga oshiriladi. Bu elementlar turli shakl va nisbatlarda o‘simliklar tomonidan organik moddalar sintezida ishtirok etadi. Keyin ular tuproqdagi o'zgarishlarning murakkab tsiklidan o'tadi va mahsulotlarning bir qismi atmosfera va gidrosferaga kiradi. Shunday qilib, tuproq atmosfera va gidrosfera tarkibini tartibga solish jarayonida ishtirok etadi. Bu tuproqning to'rtinchi global funktsiyasi.
Tuproqning beshinchi global vazifasi biosfera jarayonlarini, xususan, yer yuzasidagi tirik organizmlarning zichligi va mahsuldorligini tartibga solishdir. Tuproq nafaqat unumdorlikka ega, balki u muayyan organizmlarning hayotiy faoliyatini cheklovchi xususiyatlarga ham ega. Qadimgi sivilizatsiyalarning kelib chiqishi sayyoramizning tuproqlarning tabiiy unumdorligi ayniqsa yuqori bo'lgan hududlarida sodir bo'lganligi bejiz emas. Demak, tuproq qishloq xo’jaligida asosiy ishlab chiqarish vositasi va mehnat ob’ekti bo’lib, uning taqsimlanishi o’tkir ijtimoiy ziddiyatlarning sababi hisoblanadi.