Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Iqtisodiyot ta’lim yo’nalishi 1-kurs talabasi Raxmiddinov Doniyorning Falsafa va uning tarixi fanidan mustaqil ishi

Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Iqtisodiyot ta’lim yo’nalishi 1-kurs talabasi Raxmiddinov Doniyorning Falsafa va uning tarixi fanidan mustaqil ishi.

Qadimiy dinlarning iqtisodiy jihatlari.

Reja:

• 1. Dinlarning qadimiy shakllari
• 2. Iqtosodiy g'oya,qarash,ta'limotlarning paydo bo'lishi va rivojlanishi
• 3. Qadimgi fikr: ishlab chiqarish qoidalariga eskicha qarashlar va yangicha qarashlar

«Din» tushunchasi ifoda etgan ijtimoiy hodisa ko'p qirrali, murakkab va ziddiyatli jarayon ifodasidir. Undan o'tmishdagi g'oyat og'ir va hozirgi murakkab sharoitlarda har xil ijtimoiy-siyosiy harakatlar turli maqsadlar yo'lida foydalanishga intilganlar. DIN tushunchasi o'zbek tiliga arab tilidan kirib kelgan bo'lib, ishonch, inonmoq ma'nosini bildiradi.

Bizning fikrimizcha, din real voqelikdagi, ijtimoiy hayotdagi narsa va hodisalarni tabiatdan, jamiyatdan tashqarida mavjud deb hisoblaydigan, ularni o'ziga xos tarzda aks ettiradigan ma'naviy e'tiqod va amalning bir turidir.Din paydo bo'lishidagi asosiy sabab - tabiat kuchlari va xodisalarining odamlar ustidan xukmronligi, ularning bu xodisalar sabablarini bilmasligi natijasida ushbu kuchlar, xodisalardan qo'rquvga, daxshatga tushib qolganliklari.Ibtidoiy jamiyatdagi «aql-idrokli odamlar» uyqu va o'lim kabi tabiiy xodisalarning sirini bilmaganlar

Din ijtimoiy hayotni, voqelikni o’ziga xos tarzda aks ettiruvchi ijtimoiy ongning shaklidir.Diniy ta’limotlar jamiyat hayoti bilan bo’gliq ravishda paydo bo’lib, ular jamiyat hayotidagi voqea-hodisalar diniy ta’limotlarda o’z ifodasini topadi. Diniy ong, urf-odatlar, diniy dunyoqarash ko’pjihatdan inson his-tuyg’ulari, ehtiroslari, hayollari ta’siri ostida paydo bo’ladi. Dinning ijtimoiy tarixiy, gnosiologik va psixologik ildizlari mavjuddir.
Markaziy Osiyo, xususan Turkistondagi qullik davri xam shu davrda, ya’ni ulka Rossiya tomonidan bosib olingach, qonun yo'li bilan taqiqlandi. Ayrim tarixiy, Iqtisodiy-ijtimoiy sabablarga ko'ra Yevropaning asosiy qismida, jumladan, Rossiyada qulchilik ishlab chiqarish usuli darajasiga yetmadi, feodalizmga o'tildi. Tuzumda yerga xususiy mulkchilik mavjud bo'lib, bevosita ishlab chiqaruvchilar bo'lgan, rasman ozod dexqonlarni ekspluatatsiya qilishga asoslangan.
Feodalizm shu jixatdan avvalgi ibtidoiy jamoa va quldorlikdan tarixan progressiv jamiyat edi. Ammo bu davrda ham qolok texnika mavjud bulib, ishlab chiqarishkuchlarining rivoji sekin borgan. Garbiy Yevropada feodal ishlab chiqarish usuli V asr oxiri (Rim imperiyasining qulashi) dan burjua inqilobi (XVII-XVIII asrlar), aniqrog'i sanoat to'ntarilishi davrigacha yashadi. Ko'pgina mamlakatlarda (masalan, O'rta Osiyo, jumladan, Ozbekiston) bu davr undan ham uzoq vaqtni o'z ichiga oladi (III-XX asrlar).
Yer egalari – feodallar yoki davlat barshchina (ishlab berish), natural (maxsulot) yoki pul obrogi (solik) sifatida yer rentasini olish imkoniga ega edilar. SHunday qilib, feodalistik jamiyat yirik yer egalari va mayda ishlab chiqaruvchilar – dexqonlarning hamkorligiga asoslangan. Qulga nisbatan erkin dexqon ishlab chikarishdan xiyla manfaatdor bo'lgan, O'zining oilasi, ayrim ishlab chiqarish vositalariga, xo'jalik mustaqilligiga ega edi, shu sababli mehnat unumdorligi va ishlab chiqarish kuchlari ancha o'sdi.
Bizgacha yetib kelgan yozma manbalarga ko'ra, o'sha davrdagi Iqtisodiy g'oyalarda diniy – axlokqiy yo'nalish kuchli b'lgan.
Bozor Iqtisodiyoti bilan bog'lik fikrlarda ikki tomonlama qarash mavjud (tovar ishlab chikarish, sudxo'rlik va b.). Davlat va dinning Iqtisodiyotdagi roli yuqori qo'yiladi

E’tiboringiz uchun raxmat.!!