Термодинамиканинг i-қонуни. Идеал ва реал газ қонунлари. Бажарилган иш, ички энергия. Этальпия, энтропия. Термодинамик си

3-МАЪРУЗА
Термодинамиканинг I-қонуни. Идеал ва реал газ қонунлари.
Бажарилган иш, ички энергия. Этальпия, энтропия.

• Термодинамик сиcтема.

3. Идеал газнинг холат тенгламаси.
2. Термодинамиканинг I-қонуни.
Р Е Ж А
4. Бажарилган иш.
5. Ички энергия.
6. Этальпия, энтропия.
1.Термодинамик система
Ўзаро ва бошқа жисмлар билан энергия ва модда алмаша оладиган жисмлар мажмуи–термодинамик система дейилади. Бирорта термодинамик система берилган бўлсин. Масалан, Термодинамик система сифатида цилиндрдаги поршень каллаги устида жойлашган идеал газни ёки ҳаво ва ёқилғи аралашмасини олиш мумкин. Бундай термодинамик система параметрларни ўзаро таъсирлашуви натижасида оз миқдорда бўлса ҳам ўзгартира оладиган жисм ташқи муҳит дейилади.
Термодинамик системадаги жараён назорат сиртида юз беради.ИЁД (ички ёнув двигатели) цилиндри девори билан поршень каллагининг устки юзасидан ташкил топган сирт бунга мисол бўла олади.Термодинамик система назорат ҳажмида жойлашади ва шу ҳажмда термодинамик жараён (иш аралашмасининг ёниши) содир бўлади.
Термодинамик системада содир бўладиган ва унинг холат параметрларидан ҳеч бўлмаганда биттаси ўзгариши билан боғлиқ бўлган ҳар қандай ўзгариш термодинамик жараён бўлади. Ташқи муҳит билан термодинамик системанинг ўзаро таъсирлашуви натижасида ўрганилаётган ҳолат параметрлари ўзгаради.
2. Термодинамиканинг 1-қонуни
Термодинамиканинг 1-қонуни, масса ва энергия сақланиш ва айланиш қонуни
Табиатда энергия бордан йўқ бўлмайди, йўқдан бор бўлмайди, фақат бир турдан
иккинчи турга айланади.
Ҳар қандай термодинамик системанинг параметрлари шу системага ташқари
дан маълум миқдордаги q иссиқлик миқдори киритилганда (ё чиқарилганда) ўз
гаради. Система мувозанат ҳолатидан чиқади ёки мувозанат ҳолатига қайтади.
Термодинамик система (бирорта қаттиқ модда) q иссиқлик миқдорини ютгандан сўнг
унинг параметрларидан айримлари (босим, ҳажм, температура) ўзгаради, яъни хаж-
ми dV га, температураси dТ га ортади. Агар қаттиқ жисм ўрнига газ ёки суюқлик
олинса, унда босим Р, хажм V ва температура Т ҳам ўзгарувчан бўлади.