Terpenlar

Tabiiy kauchukning fazоviy izоmеri – guttapеrcha, trans-1,4-pоliizоprеn tuzilishiga ega:

• Tabiiy kauchukning fazоviy izоmеri – guttapеrcha, trans-1,4-pоliizоprеn tuzilishiga ega:

trans-1,4-pоliizоprеn (guttapеrcha)
Guttapеrcha Indоnеziya, Hindistоn va Malayya yarim оrоlida o‘sadigan ayrim o‘simliklarning sut shirasidan ajratib оlinadigan, ko‘p jihatdan kauchukka o‘хshash bo‘lgan yuqоri mоlеkulyar mоddadir. U оdatdagi harоratda qattiq, yuqоri elastiklikka ega emas. Elеktr kabеllar ishlab chiqarishda izоlyatsiоn matеrial sifatida, yelimlar tayyorlashda va bоshqa maqsadlarda qo‘llaniladi.

Shveysariyalik kimyogar organik. 1923- 1925 yy. Va 1929-1957 yy. Syurix oily texnika maktabi professori. Terpenlarning tuzilishi va biosintezi bo’yicha ilmiy tadqiqot olib borgan. Kimyo bo’yicha Nobel mukofoti laureati (1939y.)

• Shveysariyalik kimyogar organik. 1923- 1925 yy. Va 1929-1957 yy. Syurix oily texnika maktabi professori. Terpenlarning tuzilishi va biosintezi bo’yicha ilmiy tadqiqot olib borgan. Kimyo bo’yicha Nobel mukofoti laureati (1939y.)

Ружичка (Ruzicka) Леопольд
Стефан (1887—1976)

Angliyalik kimyogar-organik. Halqali organik birikmalar sohasida ishlagan. Siklopropan va siklobutan hosilalarini sintez qilgan (1885-1886), ko’pgina tabiiy birikmalar, jumladan kamfora, shuningdek, berberin, garmin, strixnin va brutsin alkaloidlarining tuzilishini o’rgangan.

• Angliyalik kimyogar-organik. Halqali organik birikmalar sohasida ishlagan. Siklopropan va siklobutan hosilalarini sintez qilgan (1885-1886), ko’pgina tabiiy birikmalar, jumladan kamfora, shuningdek, berberin, garmin, strixnin va brutsin alkaloidlarining tuzilishini o’rgangan.

Perkin (Perkin) Vilyam Genri (1860—1929)

Rus kimyogari. Qozon universitetini tugatgan (1874). Organik sintez sohasida ishlagan. Rux karbonil birikmalar va alkilgalogenitlar reaksiyasi asosida ikkilamchi va uchlamchi spirtlar olishi reaksiyasini (1875y. A.M.Zaysev bilan birgalikda), toyinmagan organik birikmalarning ishqoriy muhitda oksidlanish reaksiyasini ochgan (1888y. Vagner reaksiyasi). Borneolning kamfenga otish (kamfen qayta guruhlanishi yoki Vagner-Meyyerveyn qayta guruhlanishi, 1897y.) reaksiyasini kashf qilgan.

• Rus kimyogari. Qozon universitetini tugatgan (1874). Organik sintez sohasida ishlagan. Rux karbonil birikmalar va alkilgalogenitlar reaksiyasi asosida ikkilamchi va uchlamchi spirtlar olishi reaksiyasini (1875y. A.M.Zaysev bilan birgalikda), toyinmagan organik birikmalarning ishqoriy muhitda oksidlanish reaksiyasini ochgan (1888y. Vagner reaksiyasi). Borneolning kamfenga otish (kamfen qayta guruhlanishi yoki Vagner-Meyyerveyn qayta guruhlanishi, 1897y.) reaksiyasini kashf qilgan.