Texnalogiyalar va kommunikatsiyalarni rivojlanirish vazirligi muhammad al-xorazmiy

MBBT ning asosiy xususiyatlari-bu nafaqat ma’lumotlarni kiritish va saqlash ishlatiladigan pratseduralar tarkibi bo’lmasdan , ularning strukturasini ham tasvirlaydi . Ma’lumotlarini o’zida saqlab va MBBT ostida boshqariladigan fayl oldin ma’lumotlar banki,keyinchalik esa “Mal’umotlar bazasi” db yuritila boshlandi.
Ma’lumotlrni boshqarish tizimi quydagi xossalarga ega:

• 
  Fayllar to’plami mantiqiy kelishuvi quvvatlaydi;
  
• 
  Ma’lumotlar ustida ish yuritish tili bilan aminlaydi ;
  
• 
  Har xil to’xtalishlardan keyin ma’lumotlarni qayta tiklaydi;
  
• 
  Bir necha foydalanuvchilarning parallel ishlarini ta’minlaydi;
  

MBBT funksiyalari tarkibiga yanada aniqroq qilib uydagilar qabul qilingan:

• 
  Tashqi xotira bevosita ma’lumotlarni boshqarish;
  
• 
  Tezkor xotirani buffer bilan bosharish;
  
• 
  Tranzaksiya bilan boshqarish;
  
• 
  Jurnalizatsiya;
  

Ma’lumotlar bazaini loyihalash.
Yaxshi tuzilgan ma’lumotlar bazasi:

• 
  Ortiqcha (takrorlanuvchi) ma’lumotlarni bartaraf qilish orqali xotirani tejaydi.
  
• 
  Ma’lumotlarning aniqligi va yaxlitligini saqlaydi.
  
• 
  Ma’lumotlarga turli usullar bilan murojaat qilishni ta’minlaydi.
  

Samarali va foydali MBni loyihalashtirish quyidagi jarayonlarni o’z ichiga oladi:

1. 
   Talablarni tahlil qilish yoki ma’lumotlar bazasining maqsadini aniqlash
   
2. 
   Ma’lumotlarni jadvallarga ajratish
   
3. 
   Asosiy kalitlarni (primary key) ko’rsatish va munosabatlarni tahlil qilish
   
4. 
   Jadvallarni standartlashtirish uchun normallashtirish
   

Keling, har bir qadamni batafsil ko’rib chiqaylik. Maʼlumotlar bazasining turli modellari juda ham koʻp, biz esa ushbu qo’llanmada eng koʻp ishlatiladigan relyatsion ma’lumotlar bazasi modelidan (relational model) foydalanamiz.
Yuqoridagi jarayonlarni koʻrishdan avval Relational Model bilan tanishaylik.