Texnik ijodkorlik va dizayn fanidan

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar

1. 
   Texnik konstruko‘iyalash va modellashtirishda bir xil tipdagi kurilmalar, modellar va maketlarni tayyorlashda talimning qanday shaklidan foydalaniladi?
   
2. 
   Masho‘ulotni tashkil etishning aralash shakli qanday holatlarda qo‘llaniladi ?
   
3. 
   Texnik ijodkorlikning metodlari va didaktik usullari qanday asosda qo‘llanadi ?
   

21-22--mavzu. Buyumlarni loyihalashda turli kasb egalarining ishtiroki (6soat).
Reja:
1. Loyihalash ishlarining xususiyatlari.
2. Model va modellashtirish.
3. Texnik modellar klassifikatsiyasi


1. Loyihalash ishlarining xususiyatlari.
Har bir mashinasozlik zavodida bosh konstruktor bo‘limi bo‘ladi. Ishlab chiqariladigan buyumlarning turiga ko‘ra asosiy va ixtisoslashtirilgan konstruktorlik buyumlardan tashkil topadi. Konstruktorlik tashkilotlari shuo‘ullanadigan loyihalash obektiga loyiha topshirishini tuzishdan obektni yasash uchun ishchi chizmalarni tayyorlashgacha bo‘lgan ishlar majmuidan iborat bo‘lib, juda murakkab va uzoq davom etadigan jarayon hisoblanadi. Konstruktorlik xujjatlarga grafika va tekst shaklidagi hujjatlar kiradi. Ular alohida holda yoki birgalikda buyumning tarkibi va tuzilishini belgilaydi. Uni ishlab chiqish yoki tayyorlash, nazorat, qabul ekspluatao‘iya va remont qilish uchun zarur malumotlarga ega bo‘ladi.
2. Model va modellashtirish.
Texnik modellashtirishga kirishishdan oldin «model» va «maket» tushunchalarining aniqlab bilib olish zarur. Model haqiqatdan obektning yoki undagi asosiy uzellarning nusxasidir. Shuningdek u xarakatlanadigan va o‘z namunasi (haqiqiy obekt) ning funko‘iyalari ixcham holda bajaradigan ham bo‘lishi kerak. Maket - obektning konsturko‘iyasini yaqqolroq tasavvur etish imkonini beradigan umumiy hajmi tasavvurdir. Ishlab chiqarish sharoitlarida yangi mashinalarni yaratish jarayonini ham, o‘quv ustaxonalarida texnik modellarni yasash jarayoni ham quyidagi jihatlarini tashkil qiladi: texnik maqsadning (mashinalar) mexanizmlar konstruko‘iyasini, modellar yasash fikrining vujudga kelishi: uylangan texnik maqsadga, texnik talablar quyish: konstruko‘iya eskizlarini tuzish va uni muhokama qilish, texnologik jarayonni ishlab chiqarish hamda kerakli materiallar va asboblarni tanlash; muljallangan buyum detallarini tayyorlash va ularni uzellarga, uzellarni buyumlarga yio‘ish, buyumni ishlatib sinash va rostlash.