Texnik o‘lchashlar asoslari


Механик кенгайиш термометрлари


Download 0.88 Mb.
bet42/137
Sana20.09.2023
Hajmi0.88 Mb.
#1682060
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   137
Bog'liq
Andijon mashinasozlik instituti mashinasozlik texnologiyasi kafe-hozir.org

Механик кенгайиш термометрлари
Механик термометрларга дилотаметрик ва биметаллик термометрлар киради. Уларнинг ишлаши хар хил чизиқли кенгайиш температура коэффициентига эга бўлган икки қаттиқ жисмнинг температура таъсирида хар хил кенгайишига асосланган. Қаттиқ жисм узунлигининг L унинг температурасига боғлиқлиги қуйидаги тенглама орқали ифодаланади
L=L0 (1+ t);

L0 –00С да жисм узунлиги; - жисмнинг ўртача чизиқли кенгайиш температура коэффициенти, град-1.


Дилатометрик термометр (расм.8), чизиқли кенгайиш температура коэффициенти катта бўлган (мис, латун ёки алюмин) материалдан ясалган ва ўлчанаётган мухитга жойлаштирилган бир томони берк бўлган трубка 1 дан, ҳамда бу трубка ичига ўрнатилган ва пружина 4 ва ричаг3 билан унинг тубига сиқиб турилган стержень 2 дан ташкил топган. Стержень чизиқли кенгайиш температура коэффициенти кичик бўлган материал (фарфор, кварц, ёки инвар қотишмаси)дан тайёрланади. Объектдаги температура ўзгариши билан трубка 1 узунлиги ўзгаради ва бу чизиқли ўлчамлари деярли ўзгармаган стерженни силжишига сабаб бўлади. Бу силжиш ричаглар орқали ўлчов асбоби стрелкасига узатилади.
Биметаллик термометр (расм.9) иккита эгилган ва ўзаро ковшарланган металл полоскалардан ташкил топган бўлиб, полоска 1, чизиқли кенгайиш температура коэффициенти ( ) катта материалдан ва полоска 2, чизиқли кенгайиш температура коэффициенти ( ) кичик бўлган материалдан тайёрланган бўлади. Ушбу полоскалардан ташкил топган биметаллик пластинка, температура ўзгаришига қараб эгилиш даражасини ўзгартиради ва бу тяга 3 ва ричаг 4 орқали ўлчов асбоби стрелкасига узатилади. Температура ошганда биметаллик пластинка чизиқли кенгайиш температура коэффициенти кичик бўлган металл томонга қараб бурилади ( ).







Рис. 8


Рис.9
Механик термометрлар асосан сигналловчи асбоблар сифатида ишлатилади. Биметаллик термометрлар температура компенсаторлари сифатида, бошқа ўлчов асбобларига ўрнатилиб, уларнинг кўрсатишига атроф мухит температурасининг таъсирини компенсациялаш учун қўлланилади.



Download 0.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling