Texnik termodinamika asoslari
Turli temperatura shkalalari orasidagi nisbat
Download 83.19 Kb.
|
1- ma\'ruza (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Absolyut bosim
- Zichlik
Turli temperatura shkalalari orasidagi nisbat1.1- jadval.
Absolyut shkala bo‘yicha olingan temperatura bilan Selpsiy shkalasi (tC) bo‘yicha olingan temperatura orasidagi bog‘lanish quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: T K =273,15+tC. Absolyut bosimU jism sirtiga normal bo‘yicha taosir etuvchi va bu sirtning yuza birligiga nisbatan olingan kuchdan iborat. Bosimni o‘lchash uchun turli birliklar: Paskalp (Pa), bar, atmosfera (1 kg/sm2), suv yoki simob ustuni millimetri ishlatiladi. Bosimning turli o‘lchov birliklari orasidagi nisbat1.2 - jadval
Bosimlar, odatda atmosfera bosimiga, ortiqcha bosimga va vakuumga ajratiladi. Dengiz sathidagi atmosfera havosi bosimiga atmosfera bosimi deyiladi. Atmosfera bosimi 760 mm. sim.ust.ga teng. Atmosfera bosimlaridan katta bo‘lgan bosimlarga ortiqcha bosim, past bosimlarga vakuum deyiladi. Atmosfera bosimini o‘lchash uchun barometrlar, ortiqcha bosimni o‘lchash uchun manometrlar va vakuumni o‘lchash uchun vakuummetrlar qo‘llaniladi. Holat parametri sifatida absolyut bosim qabul qilinadi. Ma’lumki, Ra=Rb+Rm, Ra=Rb – Rv, bu yerda: Ra – absolyut bosim; Rb – barometrik bosim; Rm – manometrik bosim; Rv – vakuumdagi bosim. Bosimni suyuqlikning isishidan kengayishiga asoslangan asboblardan foydalanib aniqlashda, suyuqlikning hajmiy kengayishini e’tiborga olish lozim, ya’ni suyuqlik ustuni balandligini 0 oC ga keltirish kerak: ho=h(l-t) bu erda: ho – 0 oC ga keltirilgan barometr (manometr) ko‘rsatishi; h - toC dagi suyuqlik ustuni balandligi; - suyuqlikning hajmiy kengayish koeffitsiyenti (simob uchun = 0,000172 oC-1). Gazning o‘zi turgan idish devorlariga bosim berish xossasi uning asosiy xususiyatlaridan biridir. Uning xuddi ana shu xususiyati gazdan energiyani bir turdan ikkinchi turga aylantirish jarayonlarida ish jismi sifatida foydalanishga imkon beradi. HajmModdaning solishtirma hajmi moddaning zichlik birligi egallagan hajmdan iborat. Solishtirma hajm jism massasi m va uning hajmi V bilan quyidagi nisbat bilan bog‘langan. (1.1) Moddaning solishtirma hajmi, odatda, m3/kg yoki sm3/g hisobida o‘lchanadi. Zichlik(1.2) odatda, kg/m3 yoki g/sm3 hisobida o‘lchanadi. Sof moddaning har qanday uchta holat parametri (R,V va T) o‘zaro bir qiymat bilan bog‘langan. Bu moddalarni o‘zaro bog‘laydigan tenglama ayni moddaning holat tenglamasi deb ataladi va uni quyidagi ko‘rinishda ifodalash mumkin. F(R,V,T)=0 (1.3) Holat parametrlari orasidagi bog‘lanishni r,v va T koordinatalar tizimida termodinamikaviy yuza ko‘rinishida tasvirlash mumkin. Koordinatalarning bunday turi, odatda moddalarning holat diagrammasi deb ataladi. Yuqorida ko‘rib o‘tilgan holat parametrlari termodinamik parametrlar deb aytiladi. Download 83.19 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling