Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

Tip	Qiymatlar oralig’i
Xajmi (bayt)
Bool	true i false	1
signed char	-128 … 127	1
unsigned char	0 … 255	1
signed short int	-32 768 … 32 767	2
unsigned short int	0 … 65 535	2
signed long int	-2 147 483 648 … 2 147 483 647	4
unsigned long int	0 … 4 294 967 295	4
Float	3.4e-38 … 3.4e+38	4
Double	1.7e-308 … 1.7C+308	8
long double	3.4e-4932 … 3.4e+4932	10

Ifodalar va amallar Arifmetik amallar. Qiymat berish operatori.
Amal – bu qandaydir harakat bo’lib, u unar (bitta) yoki binar (ikkita) operandlar ustida bajariladi.
Tayanch arifmetik amallarga qo’shish (+), ayirish (-), ko’paytirish (*) , bo’lish (/) va bo’lish qoldig’ini olish (%) amallarini keltirish mumkin.
Amallar qaytaradigan qiymatlarni o’zlashtirish uchun qiymat berish amali (=) va uning turli modifakatsiyalari ishlatiladi.


Ifoda.
C++ tilida ifoda – amallar, oerandlar va punktuatsiya belgilarining ketma-ketligi bo’lib,
kompilyator tomonidan berilganlar ustida ma’lum bir amallarni bajarishga ko’rsatma deb qabul qilinadi. Har qanday “;” belgisi bilan tugaydigan ifodaga til ko’rsatmasi deyiladi. Masalan: x=3*(y-2.45) ;
y=summa(a, 9, c);
Inkrement va dekrement amallari.
C++ tilida operand qiymatini bittaga oshirish va kamaytirishning samarali vositalari mavjud. Bular inkrement (++) va decrement (--) unar amallaridir.
Operandga nisbatan bu amallarning prefiks va postfiks ko’rinishlari mavjud. Prefiks ko’rinishda amal til ko’rsatasidan avval bajariladi. Postfiksda esa aksincha. x=++y ;
x=y++;
Taqqoslash amallari
C++ tilida qiymatlarni solishtirish uchun taqqoslash amallaridan foydalaniladi.



Shart operatori


Shart operatori.
Dastur tuzish jarayonida aksariyat hollarda turli shartlarga mos ravishda qaror qabul qilishga to’g’ri keladi. C++ dasturlash tili dasturning alohida bo’laklarining bajarilishini bajarilish tartibini boshqarishga imkon beruvchi vositalarning yetarlicha kata majmuasiga ega. Masalan dastur bajarilishining biron qadamida qandaydir shartni tekshirish natijasiga ko’ra boshqaruvni dastruning u yoki bu bo’lagiga uzatish mumkin. Tarmoqlanishni amalga oshirish uchun shart operatorlaridan foydalaniladi


if operatori.
if operatori qandaydir shartni rostlikka tekshirish natijasiga ko’ra dasturda tarmoqlanishni amalga oshiradi. Uning yozilishi quyidagicha:
if () ;
Bu yerda har qanday ifoda bo’lishi mumkin, odatda u teskari taqqoslash amali bo’ladi. Agar shart natijasi 0 qiymatidan farqli yoki rost (true) bo’lsa, yoki blok (operatorlar to’plami) bajariladi. Aks holda, ya’ni shart natijasi 0 yoki yolg’on (false) bo’lsa, hech qanday amal bajarilmaydi va boshqaruv if operatoridan keyingi operatorga o’tadi (agar u mavjud bo’lsa). Ushbu holat 7.1-rasmda ko’rsatilgan.

C++ tilida operatorlar blok (to’plam) shaklida berilishi mumkin.

Blok - “{“ va “}” belgi oralig’iga olingan operatorlar ketma-ketligi bo’lib, u kompilyator tomonidan yahlit bir operator deb qabul qilinadi. Blok ichida e’lon operatorlari ham bo’lishi va ularda e’lon qilingan o’zgaruvchilar faqat shu blok ichida ko’rinadi. Blokdan keyin “ ; ” belgisi qo’yilmasligi mumkin, lekin blok ichidagi har bir ifoda “ ; ” belgisi bilan tugashi shart.
Quyida if operatoridan foydalanishga misol keltirilgan: #include
int main()
{
int a;
cin>>a;
if (a>0) cout<<“a musbat son”;
}