Texnika universiteti olmaliq filiali

NH₃ + HNO₃ = NH₄NO₃ + 145 kJ

Kombinatsiyalangan bug‘latgich jixozi H-16m (08X22H6T):
1-qobiq.-quvurli qism; 2-konsentratsiyalash qismi (F-2,8m, H-6m); 3-teshikli tarelkalar; 4- issiqlik kiritish quvurlari (F-28m, H-6,4m); 5-tozalash qismi; (F-3,81); 6-turli tomchi qaytargich; 7-teshikli tarelkalar.
Dastlabki ma’lumotlar:


AMMONIYLI SLETRA ISHLAB CHIQARISH UCHUN BUG’LATISH APPARATINING ENERGOTEXNALOGIK XISOBLARI N=415 T/K
Qurilmaning unumdorligi (t/soat). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Nitrat kislota konsentratsiyasi (%). . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
Gaz holidagi ammiak konsentratsiyasi (%). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
1000 kg ammoniyli selitra uchun yo‘qotilishi,(%):
ammiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. …5
nitrat kislota. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . …......7
Ammoniyli selitra olish quyidagi reaksiyaga asoslangan:
NN₃ + NNO₃ = NN₄NO₃ + Q kJ.
Bug’latish jarayoniga asosan 415 t ammoniyli selitra olish uchun ammiak va nitrat kislotaning nazariy sarfini hisoblaymiz.

Ammiak uchun nazariy sarf, kg:

(17 · 415000)/80 = 88187,5
Nitrat kislota uchun nazariy sarf, kg:
(63 · 415000)/80 = 326812,5
bu yerda: 17, 63, 80 - ammiak, nitrat kislota va ammoniy nitratning molekulyar massalari.
Amaliy jihatdan reagentlarning yo‘qotilishini hisobga olinganda, ammiak va nitrat kislota sarfi albatta nazariy sarfga nisbatan yuqori bo‘ladi, kg.
Ammiak uchun amaliy sarf, kg:415 t mizni 5 % ni hisoblaymiz.
(415000 * 5)/1000=2075
88187,5 + 2075 = 90262,5
Nitrat kislota uchun amaliy sarf, kg: 415 t mizni 7 % ni hisoblaymiz.
(415000 * 7)/1000=2905
326812,5 + 2905 = 329717,5
18 t/soat bo‘lgan 100% li ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan reagentlarning sarfi, kg/soat.
Ammiak sarfi, kg/soat:
18 · 90262,5 = 1624725
Nitrat kislota sarfi, kg/soat:
18 · 329717,5 = 5934915
Bundan ko‘rinib turibdiki, 24 t/soat bo‘lgan ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan ammiak sarfi 1624725 kg/soat, nitrat kislota sarfi esa 5934915 kg/soatga teng.
Soatdagi unumdorlikka asosan reagentlarning yo‘qotilishi, kg/soat:
Ammiakning yo‘qotilishi, kg/soat:
1624725 – 88187,5 · 18 = 37350
Nitrat kislotaning yo‘qotilishi, kg/soat
5934915– 326812,5· 18 = 52290
60% li nitrat kislotaning sarfi, kg/soat:
5934915/0,6 = 9891525
Bu miqdor nitrat kislota tarkibidagi suvning miqdori, kg/soat:
9891525 - 5934915 = 3956610
Demak, bug’latish qurilmasiga kelayotgan reagentlarning umumiy miqdori, kg/soat:
1624725 + 9891525 = 11516250
Suvning bug‘lanishiga sarf bo‘ladigan neytrallanish issiqligini hisobga olib, qurilmadan chiqayotgan selitraning konsentratsiyasini 90% deb qabul qilib, tanlangan konsentratsiyaning to‘g‘riligi - issiqlik hisobi yordamida tekshiriladi.

Qurilmadan chiqayotgan 90% li ammoniyli selitra eritmasini miqdori, kg/soat: