Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish

a — avtomatlashtirish sxemasi; b — prinsipial pnevmatik sxemasi.
xuddi PES lar kabi avtom atlashtirish tizim ining funksional (asosiy) 
b o ‘g ‘inlariga kiruvchi elementlarning t o i a to ‘plam ini aks ettiradi. Pnev- 
moavtomatika vositalarining o ‘ziga xos xususiyati — bir asbobda bir necha 
a n ’anaviy vazifalarni birga q o ‘shib bajarishdir. M asalan, boshqarish 
stansiyasi ichiga kiritilgan ikkilamchi o ‘lchov asbobi (masalan, P P 10.12E) 
topshiriq signalini nazorat qilish, shakllantirish, qo ‘lda m asofadan turib 
boshqarish va boshqa vazifalarni bajaradi.
PPS ga asoslangan pnevm atik avtom atlashtirish vositalari to ‘g ‘ri 
to ‘rtburchak shaklida (masshtabsiz) tasvirlanib, ularning ichida yoki ular 
yaqinida shartli belgi va zazod turiga mansubligi ko‘rsatiladi. T o‘g‘ri 
to ‘rtburchaklar ichida asbob va qurilm alarni impulsli, kom andali va 
ta ’minlanuvchi aloqa liniyalariga ulash uchun ulanuvchi shtutserlarining 
nomeri ko‘rsatilishi kerak. Yordamchi qurilmalar, ya’ni filtrlar, reduk- 
torlar, havo bosimini nazorat qilish uchun ko‘rsatuvchi m anom etrlar, 
to ‘suvchi armatura kabilar PPSda pnevmomanba sxemasi ishlab chiqilmagan 
holdagina ko‘rsatiladi.
Misol tariqasida, 21.13-rasmda suyuq mahsulot sarfini rostlash sxemasi 
keltirilgan. Rostlash konturida toraytiruvchi o ‘lchash qurilm asi 1—1, 
pnevm ochiqishli m em branali difm anom etr 1—2 boshqarish stansiyasi 
o ‘rnatilgan start tizimidagi ikkilamchi ko‘rsatuvchi asbob 1—3, start 
tizimidagi rostlagich va pnevmatik ijrochi mexanizm 1—5 foydalanilgan. PPS 
da yordamchi elementlarning to ‘la to‘plami bo‘lgan pnevmomanbaning ikkita 
liniyasi (sarflar datchigi va boshqarish shchitida montaj qilingan asboblar)

---

tasvirlangan: to ‘sqich ventil (V), havo flltri (F), bosim reduktori (R), 
kichik o ‘lchamli texnik m anom etr (M). PPS da avtomatlashtirishning asosiy 
vositalarining raqamli belgilari saqlanadi.
21.7- §. TEXNOLOGIK 
JARAYONLARNING AVTOMATLASHTIRILGAN 
BO SH Q A R ISH TIZIM LA R IN I (TJABT) LOYIHALASH