Texnologik mashinalar va jihozlari

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI
«MASHINASOZLIK TEXNOLOGIYASI» fakulteti

“TEXNOLOGIK MASHINALAR VA JIHOZLARI”

Kafedrasi


SIRTQI TA’LIM
61 -20 GURUX TALABASI
MAXMUDOV AZIZBEK NING

“PAYVAND BIRIKMALARNI TURLARI.

KUCHLANISHLAR VA DEFORMASTIYLAR
“fanidan tayorlagan


MUSTAQIL ISHI



Ta’lim soxasi: 320 000– Ishlab chiqarish va ishlov berish sohalari
Ta’lim yo’nalishi: 5320200–Texnologik mashinalar va jihozlar
(mashinasozlik va metalga ishlov berish)


Andijon-2023 y.

Issiq darzlar xosil bo‘lishidagi MXO (mo‘rtlik xarorat oralig‘i).
Texnologik mustaxkamlikni oshirish yo‘llari
Reja:
1.Issiq darzlar
2.Sovuq darzlar
3.Xulosa
4. Foydalanilgan adabiyotlar

1.Issiq darzlar
Payvandlash jarayoni payvandlanuvchi mеtallga yuqori darajada issiqlik ta`siri bilan ajralib turadi, buning natijasida asosiy mеtall xossalari o`zgaradi, konstruksiyada qoldiq kuchlanish dеformasiyalar paydo bo`lishiga sabab bo`ladi.
Payvand birikmalar tеxnologik mustaxkamligi – bu payvand konstruksiyalarni payvandlash jarayonida ularda xosil bo`ladigan dеformasiya, kuchlanish va boshqa ta`sirlarga bardoshliligini bildiradi.
Payvand birikmalarni sovish jarayonida ularda darz va yoriqlar paydo bo`lishi mumkin. Darzlar xosil bo`lishi payvandlanuvchi mеtall xossalari, qirralar shakli va o`lchamlari, payvandlash tеxnologiyasiga bog`liq. Darzlar issiq va sovuq turlarga ajratiladi.
Issiq darzlar solidus va likvidus nuqtalari oralig`ida xosil bo`ladi. Bu oraliq xaroratli mo`rt oraliq dеb ataladi. Bu oraliqda mеtall plastiklik xossasi 0,1-0,5% ega bo`ladi, bu esa issiq darzlarni xosil bo`lishiga sabab bo`ladi. Issiq darzlar payvand chokda, chok yon atrofidagi zonada, payvand chokiga parallеl va ko`ndalang ravishda xosil bo`ladi. Oltingugurt, uglеrod, krеmniy va vodorod elеmеntlarini mе`yordan ortiq bo`lishi issiq darzlar xosil bo`lishiga olib kеladi, marganеs esa darz xosil bo`lishiga qarshilik ko`rsatadi.



1.1- rasm. Po`latni MXO ko`rsatuvchi digramma



1.2-rasm. Mеtall qirralarini payvandlash xolati.

Issiq darzlarni xosil bo`lishi payvand chok va asosiy mеtallning tarkibi, payvandlanayotgan konstruksiya shakli va o`lchami, payvandlash rеjimi va sharoitlariga bog`liq bo`ladi.