Texnologiyalar va pedagogik mahorat

6. Yalpi «Fikrlar hujumi». 
Bu metod J.Donald Filips tomonidan ishlab 
chiqilgan. U katta guruhlarda (20dan 60tagacha bo‘Igan) yangi g‘oyalar ishlab 
chiqish samaradorligini sezilarli darajada oshirishni ta’minlaydi. Barcha 
ishtirokchilar kichik-kichik 5-6 kishidan iborat guruhlarga bo‘linadi va har 
bir kichik guruh hal qilinadigan ijodiy vazifa va muammo bo‘yicha 15minut 
davomida mustaqil ravishda to‘g‘ri «Fikrlar hujumi» o‘tkazadi. Shundan 
so‘ng har bir kichik guruh vakili o‘z guruhlarida ishlab chiqilgan g‘oya 
haqida axborot beradilar va o‘qituvchi rahbarligida jamoa bo‘lib unga baho 
beradilar va ulardan eng yaxshilari, betakrorlari tanlab olinadi.
7. «Fikrlarning shiddatli hujumi» - destruktiv berilgan baho bilan 
dialog. 
Bu metod ye.A Aleksandrov tomonidan taklif qilingan va G.Ya. 
Bush tomonidan o‘zgartirilib yo‘lga qo‘yilgan. Dialogning mohiyati shundaki, 
jamoa bo‘lib g‘oyalar ishlab chiqishda ishtirokchilaming ijodiy imkoniyatlari 
faollashtiriladi va unga zid g‘oyalar qo‘yiladi.
Mashg‘ulot bosqichma-bosqich quyidagi tarzda o‘tkaziladi:
1- bosqich. Miqdor va psixologik muloqoti jihatidan maqbul kichik 
guruhlami shakllantirish;
2- bosqich. Vazifa, muammodan kelib chiqadigan maqsadlami ifodalash;
3- bosqich. To‘g‘ridan-to‘g‘ri «Fikrlar hujumi» qoidasiga asosan har 
bir guruhda g‘oyalar ishlab chiqish;
4- bosqich. G‘oyalami tartibga solish va tasniflash;
5- bosqich. G ‘oyalami destruktivlash, ya’ni amalga oshishi imkoniyatiga 
qarab baholash;
6- bosqich. Awalgi bosqichlarda bildirilgan tanqidiy mulohazalarga baho 
berish.
Ishtirokchilar: 1) g‘oyalar ishlab chiquvchi; 2) muammoli vaziyatni 
tahlil qilish va g‘oyalami baholovchi; 3) zid (qarshi) g‘oyalami ishlab 
chiquvchi guruhlarga bo'linadigan bo‘lsa, samarali natijaga erishish mumkin.
8. Keyingi davrlarda « Yashirin fikrlarning shiddatli hujumi» shaklidagi 
metod keng rivojlanmoqda. Bu metodning kelib chiqish mohiyati shunday: 
har bir kishi ham ijodiy mehnat qila olmaydi, begona shaxslar oldida, 
ayniqsa, begona shaxslar bahsga aralashib turganda g‘oyalar ishlab chiqa 
olmaydi. Lekin ulaming g‘oyalar ishlab chiqishga uquvlari bor, balki ular 
yolg‘izlikka va sokinlikka muhtoj bo‘ladilar. Shu tufayli «yashirin fikrlar 
hujumi» da ikki g‘oya ishlab chiquvchi guruhcha: biri- odatdagi fikrlarning
106

---

shiddatli hujumi davomida g‘oyani olg‘a suruvchilar; ikkinchisi — yashirin, 
ya'ni ular birinchi guruh muhokamalarida qatnashmaydilar, ular uchun 
«yashirin xona» tashkil etiladi va joylashtiriladi. Ular telemonitor vositasida 
birinchi guruhning bahslarini kuzatadilar hamda yuzaga kelgan g‘oyalarni 
o‘z daftarchalariga yozib boradilar va ulami «ekspert»laiga uzatadilar.