Texnologiyalari universiteti kafedra: Telekommunikatsiya texnologiyalari. Fan

Ethernet texnologiyasini kelib chiqishi 
Ethernet (ezernet, lotincha ather - eter) - kompyuter tarmoqlarining paketli 
texnologiyasi. 
Ethernet standartlari simli ulanishlarni va elektr signallarni fizik sathda, paket 
formatida va tashuvchiga kirishni boshqarish protokollarida - OSI modelining ulanish 
qatlamida belgilaydi. Ethernet asosan IEEE 802.3 standartlari guruhi tomonidan 
tavsiflanadi. Ethernet 1990-yillarning o'rtalarida Arcnet, FDDI va Token halqalari 
singari eng ko'p tarqalgan LAN texnologiyasiga aylandi. 
Ethernet texnologiyasi - mahalliy tarmoqlarni tashkil etish uchun eng keng 
tarqalgan. Bugungi kunda ularning soni besh million ko'rsatkichdan oshadi. Biz 
Ethernet texnologiyasi bo'yicha ishlovchi tarmoq kartalari bilan jihozlangan, 
kompyuter haqida gapiradugan bo'lsak, ular juda ko'p. Izernet Network asoslangan bu 
tarmoq standarti bu Xerox tomonidan ishlab chiqilgan, u hali ham o'tgan asrning 
etmish beshinchi yilida amalga oshirildi. Bu usul Gavayi universiteti radio tarmog'ida 
ancha oldin sinovdan o’tkazilgan bo'lsa-da u XX asrning oltmish ikkinchi yarmida 
sodir bo'ldi.
Birinchi versiyalarning standartida (Ethernet v1.0 va Ethernet v2.0) koaksial 
kabel uzatuvchi vosita sifatida foydalanilganligi, keyinroq o'ralgan juft simli va optik 
kabeldan foydalanish mumkinligi aytilgan. Kirishni boshqarish usuli - tashuvchini 
boshqarish va to'qnashuvni aniqlash (CSMA / CD, Carrier Sense Multiply Access to 
Collision Detection), ma'lumot uzatish tezligi 10 Mbit / s, paket hajmi 72 dan 1526 
baytgacha, ma'lumotlarni kodlash usullari tavsiflangan. Bitta umumiy tarmoq 
segmentidagi tugunlar soni 1024 ish stantsiyasining chegarasi bilan cheklangan (fizik 
sath spetsifikatsiyasi yanada qattiq cheklovlarni o'rnatishi mumkin, masalan, yupqa 
koaksial segmentga 30 dan ortiq ish stantsiyalari va qalin koaksial segmentga 100 dan 
ortiq bo'lmagan ulanish mumkin). Biroq, bitta umumiy segmentga qurilgan tarmoq, 
tugunlar soni chekloviga erishilishidan ancha oldin samarasiz bo'ladi. 
1995 yilda 100 Mbit / s tezlikka ega IEEE 802.3u Fast Ethernet standarti qabul 
qilindi, keyinchalik 1000 Mbit / s tezlikka 
ega IEEE 802.3z Gigabit Ethernet standarti 
qabul qilindi. To'liq dupleks rejimida ishlash 
qobiliyatidir.
Birinchi 
mаhаlliy 
tаrmоqlаr 
pаydо 
bo‘lgаn vаqtdаn bеri yuzlаb turli хil tаrmоq 
tехnоlоgiyalаri 
yarаtildi, 
lеkin 
kеng 

---

miqyosdа tаnilib, tаrqаlgаn tаrmоqlаr bir nеchаginа хоlоs. Tаniqli firmаlаr bu 
tаrmоqlаrni qо‘llаb-quvvаtlаshlаrigа vа yuqоri dаrаjаdа ulаrni ish fаоliyatini tаshkiliy 
tоmоnlаrini stаndаrtlаshgаnigа nimа sаbаb bo‘ldi. Bu tаrmоq qurilmа vа uskunаlаrini 
ko‘p ishlаb chiqаrilishi vа ulаrning nаrхi pаstligi, bоshqа tаrmоqlаrgа qаrаgаndа 
ustunligini tа’minlаdi. Dаsturiy tа’minоt vоsitаlаrini ishlаb chiqаruvchilаr hаm аlbаttа 
kеng tаrqаlgаn qurilmа vа vоsitаlаrgа mo‘ljаllаngаn mахsulоtlаrini ishlаb chiqаrаdilаr. 
Shuning uchun stаndаrt tаrmоqni tаnlаgаn fоydаlаnuvchi qurilmа vа dаsturlаrni bir-
biri bilаn mоs tushishigа to‘liq kаfоlаt vа ishоnchgа egа bo‘lаdi. 
1970 yillarnig oʼrtalariga kelib lokal kompьyuter tarmoqlarining soni ham 
koʼpaya bordi. Ularni oʼzaro birlashtirish uchun esa, marshrutizatorlardan foydalana 
boshlandi. Ethernet texnologiyasi. Ethernet tarmog'ining spetsifikatsiyasi 1980 yilda 
DEC, Intel va Xerox (DIX) tomonidan taklif qilingan va biroz keyinroq bu haqda 
xabar berilgan. IEEE 802.3 standarti paydo bo'ldi.
Ethernet vl.O va Ethernet v2.0 ning birinchi versiyalari uzatish vositasi sifatida 
faqat koaksiyal kabeldan foydalangan. IEEE 802.3 standarti B-ga uzatuvchi vosita 
sifatida o'ralgan juftlik va tolani ishlatishga imkon beradi.1995 yilda 100 Mbit / s 
tezlikda IEEE 802.3u (Fast Ethernet), 1997 yilda IEEE 802.3z (Gigabit Ethernet - 
1999 yil kuzida IEEE 802.3ab standarti, 5-toifadagi burilgan juftlikda Gigabit Ethernet 
qabul qilindi. 
Ethernet belgilarida (10BASE2, 100BASE-TX, va hokazo) birinchi element 
ma'lumotlar uzatish tezligini Mbit / s da bildiradi; ikkinchi BASEB elementi to'g'ridan-
to'g'ri (o'zgarmas) uzatish ishlatilishini anglatadi; uchinchiB element simi uzunligi 
yuzlab metr V (10BASE2 - 185 m, 10BASE5 - 500 m) yoki uzatish vositasi turini (T, 
TX, T2, T4 - burilgan juftlik; FX, FL, FB, SX va LX - optik tolalar) yumaloq 
qiymatini ko'rsatadi; CX - Gigabit Ethernet uchun twinaksial kabel). 

---