Texnologiyalari

11. Blu-ray (ko‘k nur) - optik disk bo‘lib, raqamli axborotlarni saqlashga mo‘ljallangan. 1 qatlamli disk 25 GB, 2 qatlamli disk 50 Gb axborotni o'zida saqlaydi.

kompyuterlararo videotasvirlami uzatuvchi


qurilmadir. Bu asosan halqaro Internet tarmog‘i bilan birgalikda


ishlatiladi.



Bulutli texnologiya bu - dasturiy va texnik majmua boiib, qulay tarzda tarmoqdagi axborotlarga murojaat qilish imkoniyatini yaratadi.

Bulutli texnologiya axborot texnologiyalarining alohida muhiti bo‘lib, masshtablashgan va saqlanayotgan axborot resurslarini masofadan ishga tushurish uchun ishlab chiqilgan. Bu termin Intemetga kinoya sifatida paydo bo‘lgan bo‘lib, tarmoq ichidagi tarmoq hisoblanadi, markazlashmagan axborot resurslariga masofadan murojaat etishni ta’minlab beradi. Bulutli hisoblashlar axborot texnologiyalari sanoatida o‘z rasmiy segmenti sifatida bulut ramzidan foydalanilgan. Bulut ramzi Intemetda keng

tarqalgan turli resurslami va hujjatning asosiy web-arxitekturasi uchun ishlatiladi. Hozirda bu belgi bulutli muhitni chegarasini bclgilash uchun foydalaniladi.

7. 
   rasm. Bulut muhitida chegaralashni ifodalovchi ramz
   

Maxsus muhit sifatida undan axborot resurslariga murojaatni masofadan yetkazib berish uchun ishlatiladi. Internet orqali kirish imkoniyatiga ega bo‘lgan alohida bulutlar mavjud.

Internet ko‘pgina axborot resurslariga ochiq foydalanish imkonini bersa, bulut texnologiyalar esa shaxsiy axborot rcsurslaridan foydalanish imkoniyatini yaratadi.

Intemetning ko‘pgina qismi axborot resurslari kontentlariga kirish uchun bag’ishlangan, ya’ni World Wide Web orqali chop elilgan. Bulut texnologiyalari foydalanuvchi xususiyatlari asosida kirish va boshqa qismlardan foydalanishga mo‘ljallangan. I’rotokollar standart usullarga kiradi va ular kompyuterlarga bir-biri bilan oldindan belgilangan tizimli tarzda muloqot qilish imkonini heradi. Bulut texnologiyalari har qanday protokollardan loydalanishga asoslangan bo‘lishi mumkin va axborot resurslaridan inasofadan erkin foydalanish imkonini beradi¹¹.

Axborot resursi fizik yoki virtual ko‘rinishda bog‘Iiq bo‘lishi inuinkin, ya’ni dasturiy ta’minotga asoslangan bo‘lishi mumkin, lumila virtual server yoki foydalanuvchi dasturiy ta’minotidan loydalaniladi. Masalan, unda fizik server yoki tarmoq qurilmasidan loydalanish mumkin.

Axborot resurslarini joylashuvi chegaralarini aniqlash uchun bulut texnologiyasi ramzidan foydalanish 2.9-rasmda ko‘rsatilgan. Ko'rsalilgan resurslar bulutli axborot resurslari sifatida

lusoblanadi.

7. 
   rasm. Axborot resurslariga misollar va ularga mos belgilar
   
8. 
   rasm. Bulut xostingi 8 ta axborot resursidan foydaianilgan: 3 ta virtual serverlar, 2 ta bulut servisi va 3 ta axborot saqlash qurilmasi'²
   

Axborot resurslarini o‘zaro bog‘liqlik sxemasi va texnologiya arxitekturasi 2.9-rasmda ko‘rsatilgan.

Bu sxemalami o‘rganishda quyidagi masalalami aytib o‘tish muhirn:

- Bulut ramzi bilan chegaralangan qismi odatda shu berilagan bulutning barcha mavjud joylashgan resurslarini ko'rsatmaydi. Axborot resurslari odatda muayyan bir mavzuni namoyish qilish uchun ajratilgan.

mavzuni tegishli yo‘nalishlari bo‘yicha ko‘satish uchun l>:i/aviy arxitektura texnologiyasi talab qilanadi. Bunda haqiqiy innik imkoniyatlaming bir qismi ko‘rsatiladi.

Bulutli texnologiyani 3 modeli mavjud bo‘lib, ular quyidagilardan iborat:

1. 
   SaaS (Software as a Service) - Bulutli texnologiyalar asosida ■ I isiuriy ta’minotlar bilan ta’minlash. Bunga misol sifatida Gmail, (ioogle Docs, Netflix, Photoshop.com, Acrobat.com tizimlarini kflt irish mumkin.
   

⁴ I’aaS (Platform as a Service) - Dasturiy tillar va provayder \osiialari yordamida foydalanuvchiga o‘z faoliyatlarini kengaytirish uchun platformalar yaratish. Bunga misol sifatida IИМ SmartCloud Application Services, Amazon Web Services, W inclows Azure, Google App Engine tizimlarini keltirish mumkin.

3. IaaS (Infrastructure as a Service) - foydalanuvchilar luinonidan yaratilgan dasturlami saqlash, qayta ishlash imkonini Imaiveili resusrlami taqdim etish. Bunga misol sifatida IBM SmartCloud Enterprise, Amazon EC2, Windows Azure, Google < 'loud Storage, Parallels Cloud Server, tizimlarini keltirish mumkin.

Axborot resurslarini masshtablashtirish, axborot resurslarini qn\la ishlashda talablami oshirish yoki kamaytirish imkoniyatini v traiadi. Masshtablashtirishning quyidagi turlari mavjud¹³:

(lorizontal masshtablashtirish;

Vertikal masshtablashtirish.

(horizontal masshtablashtirish axborot resurlarini gorizontal

50. 
    u|simlash yoki bir xil turda bo‘lgan resurlami qo‘shish uchun loydalaniladi. Gorizontal masshtablash bulutli texnologiyalarda mii'.slitablashning keng tarqalgan turi hisoblanadi.
    

V'cilikal masshtablashtirish mavjud axborot resursini boshqa v'uqori yoki past o‘tkazuvchanlik xususiyatiga ega resurs bilan .1 lin,i,.litii iladi. Axborot resursini yoqori o4kazuvchanlik Misiisiyuttga ega resurs bilan almashtirish masshtablami Gnpiytirish deb ataladi. Axborot resursini past o‘tkazuvchanlik

xususiyatiga ega resurs bilan almashtirish masshtablami qisqartirish deb ataladi. Vertikal masshtablashtirish bulutli muhitlarda nisbatan kam ishlatiladi.
Balavbgau ifcik $merlar


•




Vifuai vi.mat kursaftsh

Л П AD

CrOtl/UMliil шаи11Г|Ы«\Ь

7. 
   rasm. Axborot resurslarini (virtual server A) bir xil resurslami qo‘shish yo‘li bilan masshtablashtirish (virtual serverlar В va C)
   
8. 
   rasm. Axborot resurslari (2 prossesorli virtual server) masshtablashtirilmoqda, uning o‘miga yuqori quwatli axborot resurs o'matilmoqda (4 prossesorli fizik server)
   

1. 
   jadvalda gorizontal va vertikal masshtablashtirishning imkoniyatlari va kamchiliklari ko‘rib chiqilgan.
   

1. 
   jadval. Gorizontal va vertikal masshtablashtirishni solishtirish