Texnologiyalıq tálim” kafedrası Tálim hám tárbiya teoriyası hám metodikası

ÓZBEKSTAN RESPUBLIQASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI
ÁJINIYAZ ATÍNDAǴÍ NÓKIS MÁMLEKETLIQ
PEDAGOGIKALÍQ INSTITUTÍ

“Texnologiyalıq tálim” kafedrası
Tálim hám tárbiya teoriyası hám metodikası (Texnologiyalıq tálim)
2-kurs magistrantı
Sharipova Aygúldıń
Texnologiyalıq mádeniyat hám kompotentligi páninen
Texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarında logikalıq pikirlew qábiletin qáliplestiriw hám rawajlandırıw sisteması
temasında orınlaǵan
ÓZ BETINSHE JUMISI

Qabıllaǵan: Z.Djumagulov
Tapsırǵan: A.Sharipova


Nókis 2023
Tema: Texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarında logikalıq pikirlew qábiletin qáliplestiriw hám rawajlandırıw sisteması
Jobası

1. 
   Texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarında logikalıq pikirlew qábiletin qáliplestiriw
   
2. 
   Klastan tısqarı islerdi shólkemlestiriw forması
   

Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshısı pútkil kásiplik tayarlıq dawamında fundamental pánlerdi ózlestiriwden baslap kásiplik pánlerdi ózlestiriwge shekem tálim alıwshılardı texnologiyalıq tálimge úyretiw, informaciyalasqan jámiyettiń jańa aǵzaların tárbiyalaw hám rawajlandırıwǵa qaratılǵan bilimlendiriwge tiyisli hám tárbiyalıq wazıypalardı sheshiw, pedagogikalıq informacion-kommunikaciya texnologiyaların qollawı kerek.
Ámeliy shınıǵıwlarda oqıwshılar jasına mas mashqalalı, logikalıq másele hám mısallar sheshimlerin izlewde dóretiwshilik, ilimiy, logikalıq pikirlep baqlaw qılıw, erkin túrde shama hám juwmaqlardı tastıyıqlaw ózlestirgen bilim hám kónlikpesin ámelde qollaytuǵın, jańalıq oylap tabıwshı dóretiwshi shaxsınıń qáliplesiwine tiykar boladı. Bunday máselelerdi sheshiw oylawdıń jańa usılların payda etedi, jańa bilimler payda bolıwına alıp keledi hám oqıwshıǵa ózine tán jańalıq jańalıq oylap tabıw estetik zawıq baǵıshlaydı. Dóretiwshilik tapsırmalar obiekt hám subiektlerdiń óz-ara munásibeti menen anıqlanadı, sebebi hár bir másele oqıwshınıń onı sheshiw usılın biliw yamasa bilmewine, sheshimin tabıw nátiyjesinde jańa bilimler ala biliwine qaray dóretiwshilik yamasa ápiwayı bolıwı múmkin.
Temalardı úyreniw hám ózlestiriwde abstrakt túsinikler bar ekenligi sebepli oqıwshı jaslardıń ayrıqsha qábileti, uqıbın kámal taptırıwda, áwele, ata-ana, oqıtıwshı, átirapdaǵılar óz járdemin aymawları kerek. Texnologiyalıq tálim basqa pánler qatarında óz ishki nizamlıqları boyınsha da túrli túsinikler, teoriyalardı ulıwmalastırıw, logikalıq tugallanganlikka erisiw, baslanǵısh túsinikler, teoriyalardıń dáwirler ótip analiz etiliwi nátiyjesinde rawajlanıp barıwı hám házirgi zamanda erisilgen tabıslar kóz qarasınan salıstırılıp, jaslarǵa túsindirilip barılıwı dáwir talabı bolıp tabıladı. Texnologiyalıq tálim boyınsha klastan tısqarı islerdiń túrli formaları arqalı oqıwshılardıń biliw iskerligin shólkemlestiriw ushın oqıwshılardıń tálim alıwǵa qızıǵıwshılıqların úyreniw zárúr boladı. Texnologiyalıq tálim boyınsha klastan tısqarı shınıǵıwlarda oqıwshılarǵa social, ámeliy hám jeke áhmiyetin biliwine járdem beriw kerek. Onıń ushın bolsa oqıwshılardıń texnologiyalıq tálim boyınsha klastan tısqarı shınıǵıwlarǵa unamlı qarawların qáliplestiriw zárúr. Oqıwshılardıń óz resurslarınan nátiyjeli paydalanıwların támiyinlew klastan tısqarı ilajlar ótkeriwde qolay ortalıqtı shólkemlestiriwge járdem beredi. Oqıwshılar menen óz-ara dos sıpatında múnásibette bolıw usılın jaratadı.
Tájiriybeler sonı kórsetedi, tájiriybesiz oqıtıwshı haqıyqattı aytadı , óz jumısınıń sheber ustası, tájiriybelisi bolsa onı tabıwǵa uyretedi. Klastan tısqarı jumıs processinde oqıtıwshınıń basshılıq roli hám de tálim alıwshılardıń aktiv sanalı xızmetleri oqıtıw procesiniń ajıralmaytuǵın hám bir-birine ajıralmas baylanısqan tárepleri bolıp tabıladı. Klasstan tısqarı jumıslarda tálim alıwshınıń ózi miynet etedi, izlenedi, juwmaqlar shıǵaradı.
Klastan tısqarı ótkeriletuǵın jumıs formaları oqıwshılardıń pedagogikalıq -psixologiyalıq qásiyetleri, hár bir oqıwshı menen jeke shaxsıy jantasıw hám bólek gruppa sorawnamaların esapqa alǵan halda túrlishe boladı hámde shınıǵıwlar olardıń qálewlerine qaray shólkemlestiriledi. Klastan tısqarı jumıslar rejesindegi bólek shınıǵıwlarda oqıwshılardıń óz qızıǵıwshılıqların kórsetiwge ruxsat beriledi
Oqıwshılar menen ótkeriletuǵın klastan tısqarı jumıslardıń tómendegi formaların usınıw múmkin:
- fakul'tativ kurslar ;
- 5-9 -klaslarda rawajlandıratuǵın saatlar, texnologiyalıq tálim aylıqlar yamasa texnologiyalıq tálim dógerekler;
- ilimiy-izertlew jumısları ;
- arnawlı texnologiyalıq tálim gruppalar ;
- pútin texnologiyalıq tálim shınıǵıwlar.
Durıs shólkemlestiriletuǵın hám sistemalı ótkeriletuǵın klasstan tısqarı jumıslar oqıwshılar ózlestirgen matematikalıq bilimlerdi bekkemleydi, olardıń dúnyaǵa kóz qarasın keńeytiredi.
5-9 -klaslar ushın texnologiyalıq tálim boyınsha klastan tısqarı shınıǵıwlar hár ayda 2 ret sabaqtan keyin ótkerilse de boladı. Shınıǵıwlarda oqıwshılar qızıǵıwshılıq menen islesedi, texnologiyalıq tálim tariyxınan kóplegen jańa maǵlıwmatlarǵa iye boladı, tez esaplaw usılların hám túrli kórinistegi tapsırmalardı orınlawdı úyrenedi. Nátiyjede oqıwshılar keleshekte paydası tiyetuǵın júdá kóp qızıqlı hám paydalı maǵlıwmatlarǵa ıye boladı.
Oqıwshılardıń óz betinshe tapsırmalardı tańlap alıw kónlikpeleri arttırıp barıladı. Tapsırmalardı sheshiwdiń basqa usılların izlep, izlenedi hám olardı doslarına jetkeredi. Mektepte soǵan uqsas tómendegishe texnologiyalıq tálim aylıǵın ótkeriw múmkin bolıp, ol:
- oqıwshılardıń texnologiyalıq tálimge bolǵan qızıǵıwshılıqların arttırıwǵa járdemlesedi;
- texnologiyalıq tálim boyınsha klasstan tısqarı shınıǵıwlarda onıń social, ámeliy hám jeke áhmiyetin oqıwshılarǵa jetkiziwde járdem beredi;
- texnologiyalıq tálim boyınsha klastan tısqarı shınıǵıwlarǵa qatnasıw qálewin qáliplestiredi;
- oqıwshılardıń óz resurslarınan nátiyjeli paydalanıwın támiyinleydi;
- klastan tısqarı ilajlar waqtında qolay ortalıq jaratılıwına járdemlesedi.
Klastan tısqarı jumıslardı shólkemlestiriwde texnologiyalıq tálim oqıtıwshısına járdem bere alatuǵın aktivlerdi anıqlaw da paydadan jıraq bolmaydı. Sonday eken, klastan tısqarı shınıǵıwlar :
- texnologiyalıq tálim dúńyaǵa kózqarastı keńeytiw (tálim tariyxınan jańalıqlardı biliw);
- oqıwshılardıń erkin pikirlewin rawajlandırıw (hámme zattı birgelikte isleydi, tapsırmalardı orınlawdıń jańa jolların izleydi, óz pikirin aytıwdan qorqpaydı, oqıtıwshınıń máslahátine qulaq saladı );
- teoriyalıq tapsırmalardı orınlap atırıp, qosımsha ádebiyatlar menen isley aladı ;
Klastan tısqarı jumıslardan paydalanıw tómendegi strukturalıq elementlerdi óz ishine aladı :