Texnologiyasi
‘zbekiston paxtachiligining tarixi
Download 16 Kb. Pdf ko'rish
|
Tarmopqlar texnologiyasi. Abdurasulov G`
- Bu sahifa navigatsiya:
- Nazorat savollari
- 2 2 -§ . G‘o ‘za biologiyasi. Botanik ta’rifi. Umuraiy tuzilishi
0 ‘zbekiston paxtachiligining tarixi
Markaziy Osiyo xalqlari g‘o ‘za o‘stirish va paxtani qayta ishlash bilan qadimdan shug‘ullanib kelganlar. Samarqanddagi arxeologik qa- zilmalarda topilgan paxta gazlamasi qoldiqlari bizning eramizdagi 720- yilga to‘g‘ri keladi. 0 ‘zbekiston paxtachiligi XIX asming ikkinchi yarmidan boshlab rivojlanish davriga o‘tdi. Buning sababi, chor Rossiyasi 0 ‘rta Osiyo yerlarini bosib oldi va 0 ‘zbekistonni arzongina paxta yetishtirib beruv- chi xomashyo bazasiga aylantirdi. Temir yo‘llar qurildi va paxta tola- lari tashib ketilib, qayta ishlandi. Nazorat savollari 1. G ‘o‘za o‘simligi qayerdan kelib chiqqan? 2. Paxta eramizning qaysi davridan m a’lum? 3. Hozirgi davrda g‘o ‘zaning qanday turlari o ‘stiriladi? 4. 0 ‘zbekistonda paxtachilikning tarixi to ‘g‘risida nimalami bilasiz? 2 2 -§ . G‘o ‘za biologiyasi. Botanik ta’rifi. Umuraiy tuzilishi G ‘o ‘za yovvoyi holda ko‘p yillik o‘simlik, 0 ‘zbekistonda madaniy- lashtirilib, bir yillik qilib o ‘stiriladi. Ko‘pchilik gulli o ‘simliklarga o ‘xshash bo'lgan g‘o ‘zaning ildizi, poyasi, barg, shox va gullari hosil bo ‘lib ko‘saklaydi hamda paxta bo ‘lib ochiladi. Paxta chigiti g‘o ‘zaning urug‘i hisoblanadi. G ‘o ‘za a ’zolarining har biri o ‘ziga xos vazifani bajaradi. G ‘o ‘za yerosti — ildiz qismi va yerustki — poya, barg, shox, gul, meva va urug'lardan iborat. G 'o'zaning ildizlari asosiy o ‘q ildiz bir nechta tarkib yon ildizlar, juda nozik, ingichka ildizchalar, ildiz tuklari va ildiz g‘ilofidan iborat. 0 ‘q ildizlar 1,5-2 va hatto 2,5-3 m gacha yer ostiga o ‘sib boradi, yon ildizlar tuproq qatlamining 40-50 sm qismida joylashadi. Nozik, ingichka ildizchalar hamda ildiz tuklari tuproqdan suv va unda erigan oziq moddalarni o ‘zlashtiradi. Bulami so‘ruvchi ildizchalar deyiladi. Bunda ildizchalar uzunligi 10-15 sm boiib, so‘ruvchi ildizchalaming uch qismida ildiz g‘ilofi bo‘ladi. Ildiz g‘ilofi ildizning tuproqqa kirib borishida xizmat qiladi. Ildizchani shikastlanishdan saqlaydi. Ildiz sistc- masi qanchalik yaxshi (chuqur, keng) rivojlansa, g‘o ‘zaning yerust- 83 ki a’zolari ham kuchli, mustahkam va chidamli bo ‘lib o'sadi; sifatli, m o‘l hosil beradi. G ‘o ‘za ildizlari chigit unib chiqa boshlashi bilanoq rivojlanadi. Ni- hollar unib chiqqandan 5-6 kun o ‘tishi bilan o ‘q ildiz 12-15 sm ga yetadi. Shu paytda dastlabki yon ildizlar o ‘sa boshlaydi. G ‘o‘za yop- pasiga gullagunga qadar ildizlar tez sur’atlar bilan o ‘sadi va to ‘liq shakllanadi. Shundan so'ng o ‘sish sustlashib boradi. G ‘o ‘zaning yosh- ligida m e’yorida o'sishi, ildizlarining tez o ‘sishi va to ‘lishislii uchun ishlovni sifatli, vaqtida olib borish talab etiladi. Download 16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling