Texnologiyasi
Issiqxonalarda pomidor yetishtirish
Download 16 Kb. Pdf ko'rish
|
Tarmopqlar texnologiyasi. Abdurasulov G`
Issiqxonalarda pomidor yetishtirish
0 ‘zbekistonning qishqi issiqxonalarida noyabr, dekabr, yanvar oylarida yetuk mevalar olish uchun kuzda, kuzgi-qishki yoki iyul- gacha hosil yetishtirish uchun yanvarda (o'tkinchi davr) yoki m artdan iyulgacha m ahsulot yetishtirish uchun qishda (qishki-ko'klam gi davr) pom idor ekiladi. Qishki-ko'klam gi davrda pom idor yetishtirish kuzgi-qishki davrdagi bodringdan so'ng amalga oshiriladi. M azkur davr uchun Perem ogo- 165 navi rayonlashgan. Boshqa navlami ham ekish mum kin. Ilg 'or sabzavotkorlar tajribasi shuni ko'rsatadiki, doim iy yerga ekiladigan k o 'ch at qanchalik baqu w at (yoshi katta) b o is a , ertagi hosil shuncha k o'p va meva tugishi shuncha uzoq davom etadi ham da hosildorlik yuqori b o ia d i. Ushbu davrga k o 'ch at ekish uchun 60-70 kunlik pom idor ko'ch ati olinadi. Bunday ko'chatlar yanvar oyining o'rtalarigacha issiqxonalarga ekiladi. Buning uchun pom idor urug'i noyabr oyining boshlanishida sepiladi. Kattaligi 10x10 sm dan 16xl4sm gacha bo'lgan go'ng chirindi kubiklarga siyraklatish qilinadi. Q ator orasi ham xuddi shunday keng- likda b o ia d i. Qatordagi o'sim lik o ralig i 35-40 sm gacha olinadi. 158 K o'chatlar bir qatorli qilib 70x35 - 40 sm, lenta usulida ikki qatorlab — — x 35-40 sm joylashtiriladi. K o'chat tik qo'yiladi, kubikning to'rtdan uch qismi balandligida tuproqqa ko'm iladi. Darhol 23-250H iliq suv beriladi. Ikki -uch kun o'tgach, kanop bilan bog'lanib, gorizontal iplarga tortib qo'yiladi va hafta sayin poya atrofidagi kanop holati o'zgartiriladi. Pom idor tupi bir poyali qilib o 'stirilad i, h ar haftada bachkilari yulib turiladi, ularning uzunligi 6-7 sm dan oshmasligi kerak. Ekinni yulishdan bir yarim oy ilgari o'suv nuqtasi chilpib tashlanadi va oxirgi b o 'g 'in id a 1- 2 ta barg qoldiriladi. 5-6 bo'g'ingacha pastki so'ligan, sarg'aygan barglari haftada bir m arta ertalabda yulib tashlanadi. Ertasiga suv beriladi. K o'chat ekilgandan mevaga kirgunga qadar harorat-ochiq havo kunlari kunduzi 24°, bulutli kunlarda 18-20°, kechalari 16-17°, shig'il mevaga kirganda, yorug'lik ko'payishi natijasida kunduzlari havo ochiqligida 24-26°, bulutli kunlarda 20-22°, kechalari 17-18° gacha issiq bo'lishi zarur. Tashqi havo isib ketganda ichkarida harorat ko'tarilib ketadi, buning uchun issiqxona oynasiga b o 'r yoki boshqa narsalarni eritib, changlash yo'li bilan qorong'ulashtiriladi. H avoning nisbiy namligi 60-70% bo'lishi kerak. Pom idor o'simligini chanqatib, so'ngra to'ydirib sug'orish kerak. Qishki - ko'klam gi davrda o'sim lik tez o'sib rivojlanadi. Shu sabab- li, tuproq oziq m oddalar bilan to'ydirilishi kerak. Ayniqsa, m art, aprel va may oylarida o'sim lik ozuqani ko'p talab qiladi. O'suv davri boshlanishida azot va kaliy o'g'itini 1:3, 5:4 nisbatda, keyinchalik yorug'lik ham da ekin o'sishining o'zgarishi bilan 1:2 yoki 1:1 nisbatda beriladi. Keyingi davrda kaliy o 'g 'iti 4 barobar oshiriladi. K o'chat o'tqazilgandan so'ng ildizidan oziqlantirish uch un 0,7% li, meva tugish davrida 0,8% li, mevasi pishayotganda l% li oziq aralash- masi beriladi. Ildizidan oziqlantirish har 10-12 kunda o'tkaziladi. O 'sim lik gullarini changlatish m aqsadida tuplarni silkitish, tu p roqni yum shatish, kasallik va zararkunandalarga qarshi kurashish- dan iborat. Ushbu davrda pom idor o'simligi ko'chati ekilgandan taxm inan ikki oy o'tgach, m ahsulot bera boshlaydi. Birinchi pom idorlam i qiza- rishi bilan uzib olinsa, keyingi mevalarining qizarishi tezlashadi. 159 Sabzavot yetishtirishda ko‘proq polietilen islilatiladi. Plyonkaning kamchiligi shundaki, kun b o ‘yi to ‘plangan issiqlikni kechga borib darhol yo‘qotadi, issiqda kengayadi, sovuqda torayadi, shuning uchun ham , karkaslarga tortishda hisobga olish kerak. K arkaslarni sim yoki shox-shabbalardan yoy shaklida yasash m um kin. Yoyning uchlari bir-biridan bir m etr oraliqda yerga suqib q o ‘yiladi. Egatlam ing oxiriga yoyga moslab yog‘ochdan yarim doira yopqich qilinadi. Plyonka osilib, o ‘simlik unga tegib qolmashgi uchun yoylarga kanop tortiladi. Plyonkaning uzun tom onini yarim yumaloq yog‘ochlarga qistirib qo‘yilgani durust bo‘ladi. Plyonka olib tashlangandan keyin 0 ‘simliklar parvarishi odatdagicha olib boriladi. Issiqxona va plyonka karkaslarni isitish uchun ot go‘ngidan foy dalanish yaxshi b o ia d i. Ot go‘ngi solingach, 7-10 kunda issiqxonadagi harorat 70°ga chiqadi. Mol go‘ngi shiltasi sekin qizib, 40° gacha boradi. Q o‘y va echki go‘ngi biroz namlab q o ‘yilgach, qiziy boshlaydi. Mol ham da qo ‘y go‘ngini yaxshi qizdirish uchun unga ot go‘ngi (60% ot va 40% mol go‘ngi yoki 30% ot, 40% mol ham da 30% q o ‘y, echki qiyi) aralashtirish kerak. Mahalliy chiqindi (axlat)lar 65°gacha qiziydi va issiqlikni uzoq saqlaydi. Issiqxona ostiga go‘ng bilan chiqindini yaxshilab aralashtirib, bir tekis qilib solinadi. So‘ng issiqxona ramalari q o ‘yilib, usti m ato bilan berkitiladi. O radan 4-5 kun o ‘tgach, go‘ng qizib ch o ‘kkanda, yana qo ‘shim cha go‘ng solinadi, ikkinchi cho'kishda tuproq tortiladi. Issiqxona tu p ro g i chirindili tuproq b o iish i kerak. Chirindili tu p roqni issiqxonaga turli mahalliy organik o ‘g‘itlami solish yoki kompost tayyorlash y o ii bilan hosil qilinadi. Kompost tayyorlashda o ‘simlik qoldiqlari, go‘ng, boshqa organik m oddalar uyum holida to ‘planib, shu holda chiritiladi. K o‘ch at yetishtiriladigan tuvakcha tayyorlash uchun: 1) ch irin di bilan 10-15% qipiq; 2) chirindi 50%, chirigan go‘ng 30%, qirindi aralash chim li tuproq 20%; 3) to rf 50%, go‘ng 30%, 7,5 kg super- fosfat aralashtirilgan chirindi 20%; 4) go‘ng 60%, 7,5 kg superfos- fat aralashgan chirindi 40% tarkibida aralashm alar ( lm 3da) kerak boiadi. 160 0 ‘zbekistonda sabzavot ekinlarining «Marg‘ilon-822», «Hosildor», «Volgograd-595», «Avrora», «Toshkent-8», «M ushak-822», «Shan- tene-461», «Qoratol», «Samarqand qizili», «Ertapishar», «Gulobi», « Q o ‘z ib o y -3 0 » , « Q a s h q a r - 1644», « Z a ra fsh o n » , « O b id o v -2 » , «Devzira», «Lola», «Saksa», « 0 ‘zbekiston-740», «Oq urug1», «Obi- now ot» (bodring, pom idor, qalampir, karam, sabzi, piyoz, rediska, qovun-tarvuz, oshqovoq, kartoshka va boshqa sabzavot ekinlarining navlari) kabi navli urug'lari ekilmoqda. M asalan, A U D T urug‘chilik firmasi pom idorning «Peto-86», «Lima», « 0 ‘zm ash», «Novichok», «VFI-82», «ТМ К-22» navlari dan gektariga 500-1000 s dan hosil olinayotganini, «Agata», «Volgo grad-323», «P erem ogo-165», «Persey», «M obel», « Jin a» (8 7 -105 kunda pishadi), «Zemlyak», «Chem pion», «Roma» (o ‘rtaki) nav laridan sifatli hosil olinishini tavsiya qiladi1. Download 16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling