Texnologiyasi
Download 16 Kb. Pdf ko'rish
|
Tarmopqlar texnologiyasi. Abdurasulov G`
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4 7 -§ . Meva ko‘chatIari. Mevali bog‘Iar tashkil qilish Meva ко ‘chatlarining hosilga kirishi va yashash davomiyligi
- Meva turlari Bog‘ga o‘tqazilgandan keyin mevaga kirishi (yil) Yashash davri (yil)
Nazorat savollari
1. 0 ‘zbekistonda necha xil sabzavot o ‘stiriladi? 2. Issiqxonada karam ko'chati qay tarzda yetishtiriladi? 3. Issiqxonada pom idor ko‘chati yetishtirish haqida gapirib bering. 4. Ochiqda sabzavot ekinlari yetishtirishda nimalarga e ’tibor beriladi? 5. Issiqxonada pom idor yetishtirishni bilasizmi? 6. Issiqxonalar qanday isitiladi? 4 7 -§ . Meva ko‘chatIari. Mevali bog‘Iar tashkil qilish Meva ко ‘chatlarining hosilga kirishi va yashash davomiyligi 0 ‘zbekiston sharoitida meva daraxtlari juda katta bo‘lib o ‘sib ketadi. Masalan, olm a va o ‘rikning kuchli o ‘sadigan navlarining balandligi 10-15 metrga, aylanasi bo‘yicha 11-13 metrga, tanasining uzunligi 150-180 sm ga yetadi. Novdalari 1 m gacha, ildizlari 6,5 m gacha chuqurga, 12 m yon tom onlarga o'sadi, tarqaladi. Quyidagi jadvalda ayrim meva o ‘simliklarining hosilga kirishi va yashashi haqidagi m a’lum otlar bilan tanishasiz M ev achilikd a nav deb k o ‘zga yaqqol ta sh lan ad ig a n biologik xususiyatlarga va xo‘jalik jihatidan yaxshi ko'rsatkichlarga ega bo'lgan 1 Andijondagi A U D T urug'ohilik firmasining tajribasidan. 11-184 161 25-jadval Meva turlari Bog‘ga o‘tqazilgandan keyin mevaga kirishi (yil) Yashash davri (yil) Y ong'oq 8-10 100 A njir 2-3 100 Sharq xurmosi 3-4 100 Funduq 4-6 60-80 O 'rik 3-4 50-70 A nor 3-4 50-70 Sitrus o'sim liklari 3-4 50-60 Nok 5-8 45-55 Olma 5-8 45-50 Bodom 3-4 40-45 Gilos 4-6 25-40 O lxo'ri 4-6 25-30 Olcha 3-4 18-25 Shaftoli 2-3 15-20 Krijovnik 3-4 15-20 M alina 2 10-12 h am da vegetativ usulda ko ‘paytiriladigan meva va rezavor mevalarga aytiladi. Meva o ‘simliklarinmg morfologik tuzilishiga qarab uchta a’zosi boiadi. 1. Ildizi. 2. Poyasi. 3. Bargi, kurtak, gul, ildizpoyalar shakli o'zgargan vegetativ a ’zosi hisoblanadi va o ‘simlikda paydo b o ‘ladigan qismlar deb yuritiladi. U rug‘ yetishtiruvchi otalik va onaliklar reproduktiv (m ahsuldor) a ’zo deyiladi. Meva va rezavor-meva o ‘simliklari ildizlar va yer ustki qismlarga b o ‘linadi. 0 ‘simlik ildizi - bosh va yon ildizlardan, popuk ildiz va tukchalar- dan iborat b o ‘ladi. Ildiz daraxtning yer ustki qismini ushlab turadi, tu p ro q d a n suvda erigan ozuqani olib poyalarga yetkazib beradi. 0 ‘simlikning yerustki qismi poyadan iborat. Poyasi tana, butoqlar, shox va novdalardan tashkil topadi. (18-rasm) Bog‘zor tashkil qilish uchun yemi tayyorlashda ekilgan ko'chatlar to'liq tutishini, ko ‘chatlam ing m e’yorda o ‘sishini, hosilga kirish vaqti- 162 1. K o'chat o'tqazish: 1-asosiy (m arkaziy) shox: 2-yon shoxlari; 3- tana; 4-pastki qavatdan olingan tuproq; 5-ustki qavatdan olingan tuproq; 6-asosiy ildizlar; 7-popuk ildizlar; 8-ildiz bo'g'zi. 2. Bog'ni egat olib (suvni jildiratib, oqizib) sug'orish ni, hosildorligini, uzoq yashashini hisobga olish darkor. Buning uchun bogiarga ajratilgan yerlar tekislanishi, sug‘orilishi, yetilganidan so‘ng yerga mahalliy, mineral o ‘g‘itlar solinib, 60-70 sm chuqurlikda max- 163 sus omochlar bilan haydalishi (bunday chuqurlikda haydalganda yuqori qatlamdagi chirindilar bo'yicha ko'chatlar ildiziga yaqin joyga tushadi) kerak. Haydashda P L N -40G , PPU -50, PPL-50, PP-50P, PP-50PG omochlaridan foydalanish zarur. Bunday om ochlar bo'lm agan taqdir- da, oddiy om ochlar bilan 30-40 sm chuqurlikda haydaladi. Shag'al-toshli yerlarda traktorga tirkaladigan yumshatgich (R-80) bilan yumshatilib, so'ngra 25-30 sm chuqurlikda haydaladi. Bog' uchastkasini rejalash uchun ekker, chizim cha, to 'g 'ri bur- chakli, qoziq qoqib cham alash, sim tortib rejalash, konturli bo'lish, ko'z bilan cham alash kabi qator usullardan foydalanish mumkin. K o 'chat o'tqazish uchurt 2 hafta ilgari, bahorda o'tqaziladigan bo'lganda esa kuzda chuqurlar kavlab qo'yiladi. C huqurlar kengligi 75-100 sm va chuqurligi 60-70 sm bo'ladi. C huqurlar qo'lda kvadrat shaklida kovlanadi. Chuqurlarning tagi 10-15 sm yumshatib qo'yiladi. Agar maxsus om ochlarda haydalgan yerda bo'lsa, chuqur kav- lash o'm iga egat olgichda ariqcha qazib ketilib, ko'chat o'tqazila beradi. K atta m aydonlarda k o 'c h a t o'tq azish u ch u n ch uq ur kavlaydigan Y AN -1,0 m ashinasidan foydalanish mum kin. Meva daraxtlari uzoq уД yashashini hisobga olib bog'lar tashkil etish zarur. Bog' tashkil qilishda tuproq-iqlim holati, meva navlari, relyefl, haroratni nazarda tutish lozim. Hosildorlik ko'chatlam i qanday tartibda o'tqazilishiga ham bog'liq bo'ladi. Suv yo'llari yaqin bo'lishi kerak. Bog' hududini tashkil qilishda bog'lar bir-biriga yaqin masofada bo'lsa, maqsadga muvofiq bo'ladi. Sanoat miqyosidagi bog'larning har biri 20-30 ga dan iborat bo'lishi kerak. Bunday joylashtirishdan maqsad, bog'lar mexanizatsiya yordam ida ishlanilishi kerak. K o'chatlar kuzda va bahorda o'tqaziladi. K uzda noyabr oylarida, bahorda esa zonalarga qarab ko'chatlar kurtak yozgunga qadar 20-25- martgacha va 1-aprelgacha o'tqaziladi. K o 'c h a tlam in g chirigan, singan, shikastlangan asosiy ildizlari sog'lom joyigacha tok qaychida kesib tashlanadi. O 'tqazish oldidan ko'chatlam ing ildizlari tuproqqa m ol go'ngi aralashtirilib tayyorlan- gan atalaga botirib olinadi. Bunda ildizlar qurib qolmaydi. D anakli meva daraxtlari urug'lik meva daraxtlaridan kam roq suv talab qiladi. Yoz davrida iyul-avgust oylarida kun issiq bo'lib, tuproqda nam kam ayadi, bu paytlarda tez-tez bog'lar sug'orilishi kerak bo'ladi. 164 Kuz, qish fasllarida yog'ingarchilikning oz-ko'pligiga qarab sug'orilishi mum kin. Bog'zorlarga yaxob suvi berish ayni muddaodir. Tuproq qu- ruq, meva guliagan bo'lsa, zudlik bilan sug'orish zarur. Bog' tashkil qilingan yili 10-12 m arta, hosil berib turgan b o g 'lar 3-5 m arta, shag'al-toshli yerlarda 13-18 m arta sug'oriladi. Yosh bog'larga gektariga bir sug'orishda 250-300m3, hosilga kirgan bog'da 800-1200 m 3 m e’yorda suv sarflanishi zarur. Yaxob suvi berish m e’yori esa 1500-2000 rn3 bo'ladi, shag'al-toshli yerlarda tez-tez va har bir sug'orishda gektariga 400~600m3 suv sarflanadi. Yosh bog'lam i 4 yoshga qadar daraxtlam ing holatiga qarab har yili yoki yil oralatib o'g'itlanadi. Download 16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling