Texnologiyasi

tuzilishi
Rangi,
holati
Tarkibi
Ammiakli
selitra
(NH4NO3)
kristall,
donador
oq sarg'ish
33-35% N
Oddiy
superfosfat
[Ca(H2P 0 4)2 x 
H 20 ]
poroshok
oq, kulrang
14-20% R 20 3
Kaliy xlorid
KCI
osh tuziga 
o'xshash
osh tuzi 
rangi
52-62% К
Ammofos
(NH4H2P 0 4)
kristall,
tuzsimon
modda
oq, kulrang
m urakkab 
o ‘g ‘it. 50% P 
va 10-12% N
G 'o 'z a n i oddiy superfosfat bilan o'g'itlash m e’yorini hisoblab chi- 
qishda tuproq turi, gektaridan olinadigan hosildorlik, g 'o 'z a navi va 
yillik ajratilgan oddiy superfosfat m e’yori hisobga olinadi.
M asalan , t o 'q tusli b o 'z tu p ro q la rn in g t o 'q tu sli jig a r rang 
ko'rinishdagi tuproqli sharoitda g'o'zaning o 'rta tolali S-6524 navi 
ekilib, gektaridan 41 sentnerdan paxta hosili yetishtirish m o'ljallangan 
bo'lsa, yillik oddiy superfosfat m e’yori gektariga sof holda 170 kg 
solinishi kerak. Oddiy superfosfat tarkibida 18% fosfori bo'ladi.
Tarkibida 18% fosfori bo'lgan oddiy superfosfatning 100 kg da 18 
kg fosfor bo'ladi. Yerga 170 kg sof holda fosfor solish uchun qancha 
oddiy superfosfat kerak bo'lishini hisoblab chiqamiz.
18 : 100 = 170 : X,
bunda, Х = 10Г
=944,4 kg ga teng bo'ladi.
IO
178

---

Demak, bir yilda gektariga 944,4 kg oddiy superfosfat solish kerak 
b o ‘ladi. Oddiy superfosfatning 60-80% kuzda haydov oldidan solinishi, 
qolgan qismi chigit ekish bilan birga va vegetatsiya davrida solinishi kerak. 
B oshqa o ‘g ‘itlarni solish uchun ham ushbu tartibdagi usul bilan 
hisoblab chiqarib olamiz.
1-vazifa. Bir to n n a paxta hosili yetishtirish uchun 80 kg azot talab 
qilinadi. H ar gektar yerdan 40 sentnerdan paxta hosili olish uchun 
560 ga yerdagi g‘o ‘zaga qancha ammiakli selitra solish kerak b o ‘ladi?
2-vazifa. T o ‘q tusli b o ‘z tuproqlam ing har gektardan 45 sentner­
dan paxta hosili yetishtirish uchun 75 kg dan kaliy kerak.
Buning uchun qancha miqdorda kaliy xlorid kerak bo'ladi?