Texnologiyasi

Burun b o ‘shlig‘i. Burun katagining yuzasi teri bilan qoplangan, u 
burilib, ichkariga o ‘tib, keyin shilimshiq parda hosil qiladi. Tashqi 
terisi sezuvchi junlar bilan qoplangan. Burun b o ‘shlig‘i ichida 5-7 sm 
keladigan soxta b o ‘shliq bo‘lib, uning keng orqa qismi burun bo'shlig'iga 
q o ‘shiladi. Burun terisining shilimshiq pardaga aylanish joyida k o ‘z 
yoshi kanalining teshigi ochiladi.
Hiqildoq. Nafas yo‘lining boshlanishi b o ‘lib, nafas olish bilan b ir­
ga ovoz ham chiqaradi. H iqildoq beshta tog‘ay, bir qancha muskullar 
va ovoz payidan tuzilgan.
Kekirdak. N ay shaklidagi a ’zo hisoblanib, o ‘pkaga havo o ‘tkazish 
va undan havoni tashqariga chiqarish uchun xizmat qiladi. Kekirdak 
b ir n e c h ta to g ‘ay h alq ad an ib o rat, u h iq ild o q n in g h alq asim o n
tog‘ayidan boshlanib o'pkada tugaydi. Kekirdak ana shunday halqalar- 
dan tuzilganligi sababli, hayvonlar boshini va b o ‘ynini har tom onga 
bursa ham , u doim ochiq turadi va havoni erkin o ‘tkaza oladi.
0 ‘pka. Asosiy nafas olish a ’zosi hisoblanadi, ko‘krak qafasida jo y ­
lashadi. O 'pkajuft a ’zo, unga tashqi muhitdan havo bilan birga kislorod 
kirib, qonga o 'ta d i va b utun organizmga tarqaladi, m oddalar al­
mashinuvi natijasida hosil bo'lgan karbonat angidrid qon bilan o'pkaga 
kelib, tashqariga chiqib ketadi.
208

---

0 ‘pka tarm oqlangan va bu tarmoqlar bronxlardan iborat. 0 ‘pkaning 
ichki qismidagi asosiy bronx tarm oqlanib, bronxiolalarga, ular esa 
alveolalarga b o ‘linib ketadi, alveolalardan alveola xaltachalari — pu- 
fakchalari hosil qiladi va shu bilan tugaydi. Alveolalardan o ‘pka parenxi- 
masi paydo b o ‘ladi. Parenxim ada artedya va vena qon tom irlari b o ‘lib, 
gazlar almashinuvi shu a ’zolar orqali amalga oshadi.
0 ‘pkaga kirgan asosiy bronxlar xuddi daraxtga o ‘xshab, shoxlanadi.