Tibbiyot mikrobiologiyasi

Infeksion kasalliklar uchun kimyoterapiya.

Kimyoterapiyaning ilmiy asoslari P. Erlix tomonidan tariflangan. U birinchi bolib margimush (mishyak) saqlovchi salvar- san va neosalvarsan preparatlarini kashf qiladi. Bir necha on yillar davomida bu preparatlar bilan zaxm kasalligini davolab keladi.
Kimyoprofilaktika deb, yuqumli kasalliklarning oldini olishda kimyoviy preparatlar qollanilishiga aytiladi. Kimyoterapevtik preparat- larning kasallik qozgatuvchisga tasir etishining asosi ularning
83

mikroorganizm metabolizmi uchun kerak bolgan qator moddalarga: aminokislotalar, vitaminlar, fermentlar va boshqalarga, kimyoterapevtik preparatlarning molekula tuzilishining oxshashligidadir. Bunda bakteriya hujayrasi oziga kerakli komponentlarni sorish orniga preparatni soradi va bu preparat oz tasirini korsatadi. Hujayradagi kerakli sistemalarning buzilishi natijasida u nobud boladi (bakteriotsid tasir), tasir etish kuchi kamroq bolsa, bakteriostatik tasir korsatiladi.

Sulfanilamid preparatlarning (streptotsid, norsulfazol, sulfadi- mezin va b.) kashf qilinishi kimyoterapiya rivojlanishining asosiy bosqichlaridan biri bolib hisoblanadi. Ular angina, yiringli yallig- lanish infeksiyalarini, ichak kasalliklarini davolashda yaxshi natija beradi. Sil kasalligiga qarshi kurashishda sintetik kimyoterapevtik preparatlardan PASK (paraminosalitsilat kislota), tibon, ftivazid va boshqalar katta yordam beradi. Hozirgi vaqtda viruslar va osmalarga qarshi kimyoviy preparatlar ishlab chiqilmoqda va qollanilmoqda. Biologik kelib chiqi- shiga ega bolgan kimyoterapevtik preparatlardan antibiotiklar katta ahamiyatga ega.
Qoʻshimcha qb aytish kerakki

Antibiotiklar

Sulfanilamidlar
Preparatlar
Nitrofuran
8-oksixinolin xosilalari va viruslarga qarishi preparatlar bilan ham kimyo terapiyani boshlash mumkun

7. 
   Kokklar va ularning odam patologiyasidagi ko’rsatkichlari.
   

Kokklar (yun. kokkos — don, sharcha) — harakatsiz sharsimon bakteriyalar. Ular sferasimon, ellipssimon, noʻxatsimon va boshqa koʻrinishlarda uchraydi. Diametri 0,5—4,0 mkm. Sporalar hosil qilmaydi. Hujayralarning boʻlinish soni va ularning bir-biriga nisbatan joylashish tartibiga qarab quyidagi shaqllari farq qilinadi: mikrokokklar, diplokokklar, streptokokklar, tetrakokklar, sarsinalar, stafilokokklar. Koʻpchilik K. grammusbat, ayrimlari grammanfiy. Tabiatda keng tarqalgan. Yashash sharoitiga koʻra, aerob yoki anaerob boʻladi. Tuprokda, suvda, havoda yashaydigan aksari K. (saprofitlar) odatdagi sharoitda zararsiz. Patogen turlari yalligʻlanish va yiringli kasalliklarni qoʻzgʻatadi.

Патоген коккларга 3 оила киради:

●Micrococcaceae- оиласи
●Streptococcaceae-оиласи
●Peptococcaceae- оиласи

Odamlarda kasallikning patogenezi. Stafilokokklar odam organizmiga teri, havo-tomchi, chang, alimentar yo llar orqali yuqadi. Kasallik manbai bakteriya lashib yuruvchi sog'lom kishilar, bemor vil kasal hay vonlar hisoblanadi. Hozir statilokokklar qo'zg*atadigan 120 dan ortiq kasallik aniqlangan. Bunday holat ularni odam organizmidagi ko'pgina to'qima va a' zolarni shikastlay olishidan dalolat beradi. Bularga teri, teri osti yog' gavati, limfa tugunlaridagi (furunkul, karbunkul, limfaadenit, flegmona, piodermiyalar). nafas a' zolaridagi (bronxit, zuciljam, plevrit), yiringli yallig'lanishlarni misol qilib keltirish mumkin. Stafilokokklar qulog, halqum, burun va yondosh bo 'shliqlari (otit, angina, gaymorit, tonzillit, frontit). ko'z a'zolarini (konyunktivit, muguz parda yarasi), markaziy nerv tizimi (meningit, miya abssessi), yurak-gon tomir tizimi (endokardit, miokardit), me' da-ichak trakti (enterokolit. oziq-ovgatdan zaharlanish), o'tpufagi (xoletsistit), harakat-tayanch tizimini (osteomiyelit, artrit) ham shikastlaydi. Sanab o tilgan har ganday mahalliy jarayon avj olsa, sepsis yoki septikopiyemiya rivojlanadi

Stafklakoklar unikal mikroorganizimlar bolib 100 dan ortiq kasaliklarini keltrib chiqaradi

Stafilakoklar
Barcha 31 ta turidan odam uchun
14 ta turi axamiyatga ega
Amalyotda koproq
St.aureus
St.epidermidis
St.saprophyticus lar
Stafklakoklar asosan kuchli allergik husussiyatga ega boladi

8.