ТўҚимачилик саноати ривожланган хорижий давлатлар тажрибаси: Хитой, Германия ва Туркия мисолида

.

Миллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш ва ҳимоя қилиш турли хил давлат ва нодавлат тузилмалар, ҳам федерал, ҳам ҳудудий миқёсда амалга оширилади.

Немис тўқимачилик ва мода соҳаси конфедерацияси
Немис тўқимачилик маҳсулотлари чакана савдоси институти
Немис савдо ва маркетинг гуруҳлар федерацияси
Тextination

Туркия тажрибаси.

• Иккинчи жаҳон уруши тугаши билан Германия тўқимачилик саноатида иқтисодий ўсиш бошланган. Ушбу даврни талабнинг ўсиши билан тавсифлаш мумкин, талабни молиявий имкониятлар етарли бўлмаганлиги туфайли импорт ҳисобига қондириш иложи бўлмаган. 1960 йил ўрталарига келиб, тармоқда фаолият юритаётган корхоналар сони муҳим технологик ўзгаришлар сабабли аста-секин камая бошлади, бу эса капитал сиғимининг ошиши ва бозорларнинг мустаҳкамланиши муҳитида ишлаб чиқаришни автоматлаштириш ва самарадорликни ўсишига олиб келди. Бундан ташқари, бу даврда халқаро бозорлар томонидан рақобат тобора кўчая бошлади, бу ҳам тармоқнинг ўзаро муносабатлари ва таркибини ўзгартирди.
• 1970 йил охири ва 1990 йил ўртасигача бўлган даврда Германия тўқимачилик саноатида кенг миқёсли таркибий ўзгаришлар амалга оширилди. Хусусан, бандлик қисқарган, бозорнинг таркиби ва ихтисослашуви ўзгарган. 1980 йилдан бошлаб, Германияда ишлаб чиқаришда чуқур ўзгариш жараёнлари бўлиб ўтади. 2010 йил бошига келиб, Германия энг йирик истеъмолчи ва Европа Иттифоқида кийим ишлаб чиқариш ҳажми бўйича учинчи ишлаб чиқарувчига айланади, бироқ ушбу маҳсулотларга бўлган умумий талабдан 95% чет элда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар ҳисобига қондирилган.
• Германиянинг асосий савдо шериклари Европа Иттифоқи давлатлари бўлиб, уларнинг улушига тўқимачилик маҳсулотлари ва кийим экспорт қилиш ҳажмидан таҳминан 71,2 % тўғри келади. Бошқа Европа давлатларининг улуши 17,6 % ва Осиё давлатларининг улуши эса 5,6 %га тенг. Шундай қилиб, умумий немис экспортининг қарийиб 90 % Европа давлатлари ички бозорига тўғри келади. Экспортдан олинадиган даромадлар қуйидаги иккита асосий соҳалар ўртасида тақсимланади, яъни экспортдан олинадиган даромаднинг 41 % кийим сотиш ва 59 % тўқимачилик маҳсулотларини сотишга тўғри келади. Импорт эса, давлат миқёсидаги тўқимачилик маҳсулотлари савдосининг 90%дан ортиғини ташкил этади. Асосий етказиб берувчилар Осиё давлатлари, уларнинг улуши 51,9 %ни ташкил этади, сўнгра Европа Иттифоқи давлатлари (29,5 %), Европа Иттифоқи давлатларига кирмаган бошқа давлатлар (14,7 %) ҳисобланади. Давлатлар ўртасида импортнинг энг юқори улуши Хитой (28 %), Туркия (10,8 %) ва Бангладеш (8,8 %) давлатларига тўғри келади