Tinish belgilari

 
 
5)Vergul
Vergul quyidagi o`rinda qo`yiladi:
1)uyushiq bo`lak orasida:
2) bog`lovchisiz birikkan uyushiq bo`lak orasida: 
1. Andijon, Namangan, Qo`qon, Marg`ilon – O`zbekning 
chamani, bog`-u bo`stoni.
3) takrorlanuvchi bog`lovchi bilan birikkan 
uyushiq bo`lak orasida: U goh kulimsiraydi, goh chuqur 
o`yga toladi.
4) zidlovchi bog`lovchi yordamida birikkan 
uyushiq bo`lak orasiga: Zamiraning baland, ammo mayin 
ovozi bor edi.
5) undalmani gapdan ajratish uchun: Ertaga,
azizim, toqqa jo`naymiz;
6) kirish so`zni va tuzilishiga ko`ra murakkab 
bo`lmagan kirish gapni ajratish uchun: a). Xullas,
ertaga shu yerda yotiladigan bo`ldi. b) Men sizga
aytsam, odamning yomoni bo`lmaydi;
7) ha va yo`q so`zini gap bo`lagidan ajratish uchun: 
Ha, bu gapingiz to`rg`i. Yo`q, ertaga kela olmayman;

---

8) gapning ajratilgan bo`lagini ajratib ko`rsatish 
uchun: “Biz, 22-guruhda o`quvchi qizlar, Xayriniso ham 
biz bilan yonma-yon turib o`qishini istaymiz”;
9) bog`lovchisiz bog`langan qo`shma gapda: Eshik 
ochildi, ichkariga muzday havo yopirilib kirdi;
10) va, ham, hamda, yoki (yolg`iz kelgan holida) 
dan boshqa bog`lovchi bilan bog`langan qo`shma gapda: 
hamma gapirdi, lekin u bir chekkada xomush o`tirar edi;
11) ergash va bosh gapni ajratish uchun: Hamma 
yig`ilsa, majlis boshlanadi;
12) muallif gapini ko`chirma gapdan ajratish 
uchun: – Bugungi qilgan ezgu ishlarimiz, – dedi ota, – 
kelajak uchun mustahkam poydevor vazifasini bajaradi;
 
6) Nuqtali vergul. Nuqtali vergul quyidagi 
o`rinda qo`llanadi:
1) o`z ichida vergul bo`lgan va guruh-guruh 
qo`llangan yoki yoyiq uyushiq bo`lak orasida: Mehnat, 
ijod, odam sharafi; Dil yorug`i, hayot quvonchi - 
Hammasining asli manbai Sen, Vatanim – tinchlik 
tayanchi.
2) 
o`z ichida verguli bo`lgan, mazmunan 
ma’lum darajada mustaqillikka ega sodda gaplar orasida 
hamda har xil turdagi gapni o`z ichiga olgan qo`shma 
gapda: Daraxtlar, butalar shitirladi; kuzning salqin 
nafasi yuziga urildi;
3) qavsli harf yoki raqam bilan tartiblangan 
gapning oxirgisidan boshqasida: Qo`shma gap uchga 
bo`linadi: a) bog`langan qo`shma gap; b) bog`lovchisiz 
qo`shma gap; d) ergash gapli qo`shma gap.